فعال مدنی تاجیک: اگر نیاز باشد هفته‌ها مقابل مقر سازمان ملل تجمع می‌کنیم
رئیس کمیته شهروندی نجات گروگانان و زندانیان سیاسی به تسنیم گفت: در صورت ادامه یافتن چنین خودکامگی‌هایی «مقابل مقر سازمان ملل جمع می‌شویم و خیمه می‌زنیم و روزها و هفته‌ها می‌نشینیم تا زندانیان سیاسی آزاد شوند».
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ، روز دوشنبه به مناسبت روز جهانی حقوق بشر شماری از تاجیک‌های مهاجر در اروپا تجمعی اعتراضی را مقابل سفارت تاجیکستان در برلین تشکیل دادند. کمتیه شهروندی نجات گروگان‌ها و زندانیان سیاسی سازماندهی این تجمع را که گسترده‌ترین تظاهرات مخالفین طی سال‌های اخیر به شمار می‌رود، بر عهده داشت. در همین راستا مصاحبه‌ای را با عبدالستار بابایف، رئیس این کمیته شهروندی پیرامون ابعاد، پیامدها و حواشی این تجمع اعتراضی ترتیب داده ایم که در ادامه می‌خوانید.
بابایف: ابتدا در خصوص کمیته شهروندی نجات گروگان‌های سیاسی و برگزاری این تجمع کمی توضیح دهید.
بابایف: همانطور که می‌دانید کمیته ما یک کمیته غیرحزبی و غیرسیاسی است که هدف اصلی خود را کمک به گروگان‌ها و زندانیان سیاسی تعریف کرده است. در این کمیته شمار زیادی از مهاجران، وکلای دفاع، روزنامه‌نگاران، نویسندگان و چهره‌های سیاسی غیرحزبی عضو هستند و فعالیت می‌کنند. اما در مورد تجمع روز دوشنبه، حتما می‌دانید که اعلامیه حقوق بشر 10 دسامبر 1948، یعنی 70 سال پیش در شهر پاریس فرانسه تصویب شد. از همین رو به توجه به وضعیت اسف‌بار حقوق بشر در تاجیکستان کمیته شهروندی نجات گروگانان و زندانیان سیاسی تصمیم گرفت به همین بهانه تجمعی اعتراضی مقابل سفارت تاجیکستان در آلمان برگزار کند.
تسنیم: از چه کشورهایی در آن شرکت کردند؟
بابایف: خوب عمده شرکت‌کنندگان در این تظاهرات را مهاجرین تاجیک که در کشورهای اروپایی زندگی می‌کنند تشکیل دادند. اکثر این افراد از کشورهای لیتوانی و لهستان به آلمان آمدند، اما از دیگر کشورهای اروپایی نظیر اتریش، فرانسه، هلند، سوئیس و سوئد و خود کشور آلمان نیز افرادی برای شرکت در این تظاهرات مقابل سفارت تاجیکستان در برلین، حضور به هم رساندند.
تسنیم: تمایز این تظاهرات با تجمع‌های اعتراضی و همایش‌های پیشین مخالفین در چه بود؟
بابایف: خوب همانطور که در رسانه‌ها احتمالا دیده باشید، حضور گسترده و تجمع قابل توجه مردم در این تظاهرات یک ویژگی برجسته آن بود. حتی خودمان هم انتظار نداشتیم در هوای سرد اروپا و آن هم از راه‌های دور چنین جمعیتی برای تجمع به ما بپیوندند. در محلی که برای ما تعیین کرده بودند چون به دلیل تعمیرات فضای کمی وجود داشت، شاهد بودیم که پیاده‌روها و حتی مسیرهای عبور دوچرخه نیز به دلیل ازدحام جمعیت مسدود شده و حتی از پلیس آلمان هم کاری بر نیامد. در 25 سال اخیر از طرف فعالان شهروندی یا سیاسی چنین تظاهراتی از سوی مخالفین چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور چنین برپا نشده بود. از طرف دیگر هم چون کمیته ما یک کمیته شهروندی و غیرسیاسی بود، شاهد آن بودیم که از همه احزاب و گروه‌ها در این تظاهرات شرکت داشتند و این نیز تمایز دیگر تجمع روز 10 دسامبر بود.
تسنیم: برگزاری این تجمع صرفا به واسطه هم‌زمانی با روز جهانی حقوق بشر بود یا علت و هدف مشخص دیگری هم داشت؟
بابایف: آزادی 3 زندانی برجسته سیاسی اصلی ترین هدف تجمع 10 دسامبر بود.
اطلاع دارید که سازمان ملل متحد از دولت تاجیکستان درخواست کرده تا پرونده 3 نفر از جمله زیدالله سعیداف، رئیس حزب تاجیکستان نوین، محمدعلی حیت، معاون رئیس حزب نهضت اسلامی وکیل مدافع بزرگمهر یاروف را هرچه سریع‌تر مختومه اعلام کرده، آنها را بدون قید و شرط آزاد کند و حتی خسارات مالی آنان را نیز پرداخت نماید. دولت تاجیکستان 6 ماه برای اجرای این امر فرصت داشته است. حال اما می‌بینیم که با گذشت این 6 ماه هنوز هیچ اقدامی از سوی دولت صورت نگرفته است.
هدف و درخواست مشخص ما در این تجمع آزادی این 3 نفر، بعلاوه قریب 300 زندانی سیاسی دیگر که در وضع اسف‌باری در زندان‌های تاجیکستان به سر می‌برند، بود. خانواده و نزدیکان آنها با ما تماس دارند و می‌گویند که چه وضع بدی دارند. اکثر مردمی هم که در این تجمع شرکت کرده بودند از نزدیکان، خویشاوندان و دوست‌داران این زندانیان سیاسی بودند. علاوه بر این حدود 3 هفته پیش در زندان شهر خجند نیز یک جنایت هولناک به وقوع پیوست که حدود 100 نفر کشته و 200 تن نیز زخمی شدند. درخواست رسیدگی به وضعیت و عاملان این ترور خونین هدف دیگر ما بود. در این تظاهرات همچنین از دولت خواستیم که رهبر حزب دموکرات تاجیکستان، محمدروزی اسکندراف که حدود 15 سال است در زندان به سر می‌برد، رئیس گروه جوانان برای احیاء تاجیکستان، مقصود ابراهیم‌اف که چند سال قبل از کشور روسیه ربوده شده و به تاجیکستان استرداد شده و همچنین احسان آدینه‌اف، بلاگر جوانی که او نیز از روسیه ربوده شده و وضعیتش مشخص نیست، آزاد شوند.
تسنیم: واکنش مسئولان سفارت به تجمع شما چه بود؟ آیا برای پاسخ‌گویی به مردم حاضر شدند؟
بابایف: خیر، از طرف سفارت تاجیکستان و نمایندگان سفارت همچون سفیر کسی در میان مردم حاضر نشد. اما بعضی کارمندان که به نظر می‌رسید نیروهای امنیتی باشند دائم از افراد و چهره‌ها فیلم‌برداری می‌کردند. فکر می‌کنم هدف آنها ایجاد ترس در مردم و پراکنده کردن آنها بود. البته ما هم از آنها فیلم گرفتیم و در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردیم.
تسنیم: پس از این تجمع مقابل سفارت تاجیکستان مشاهده کردیم که تجمع دیگری نیز مقابل پارلمان آلمان برپا شده بود. هدف از این کار چه بود؟ آیا از پیش برنامه‌ریزی شده بود؟
بابایف: خیر، در همان تظاهرات، مردم معترض هم تصمیم گرفتند بعد از این تظاهرات به سوی پارلمان آلمان رفته و در آنجا تظاهرات دوم را برپا کنند. تظاهرات مقابل سفارت تاجیکستان حدود 3 ساعت طول کشید و انبوه مردم پس از آن مقابل بوندستاگ رفتند و در آنجا هم درخواست‌های خود را گفتند. مردم در آنجا به مقامات آلمان گفتند «شما که خود را یک کشور آزاد و دموکراتیک می‌دانید، کمک‌های مالی خود به دولتی که از این مبالغ در راستای سرکوب مخالفین و آزاداندیشان استفاده می‌کند، را قطع کنید». در این تجمع نمایندگان احزاب سیاسی و به ویژه رئیس پیمان ملی، شخص محی‌الدین کبیری هم شرکت داشت و در آنجا سخنرانی کرد. علاوه بر او تیمور ورقی، روزنامه‌نگار و نویسنده تاجیک و جمشید یاروف، برادر بزرگمهر یاروف هم سخنرانی کردند.
تسنیم: در خبرها شنیدیم که تظاهرات دیگری قرار بود در دوشنبه و در مقابل سفارت آلمان برگزار شود که البته برگزار نشد. تحلیل شما در این زمینه چیست؟
بابایف: وقتی که کمیته ما اعلان کرد که روز 10 دسامبر سال جاری مقابل سفارت تاجیکستان در آلمان تظاهرات برگزار کند، مقامات امنیتی هم اعلام کردند که برخی از مردم هم مقابل سفارت آلمان در تاجیکستان به راه خواهد انداخت. با این حال مشخص بود که این تظاهرات ساختگی و صحنه‌سازی خواهد بود.
چنان که قبلا هم دیدیدم مقابل دفتر سازمان امنیت و همکاری اروپا و سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان هم مقامات امنیتی و وزارت امور داخلی این کار را انجام داده بودند. زمانی که این موضوع از سوی رسانه‌ها مطرح شد، با بازخوردهای زیادی از سوی مردم و فعالان مواجه شد. فکر می‌کنم شرم از این وضعیت یک علت برگزار نشدن آن بود.
از طرف دیگر هم همه می‌دانند هر درخواستی برای برگزاری تظاهرات شهروندی رد شده و حتی می‌تواند با زندان و بازجویی و شکنجه هم مواجه شود. چند روز قبل در ولایت سغد، یک بازار مردم را بسته بودند. 19 نفر از مردم درخواست کردند تا تظاهراتی علیه حاکم ناحیه به دلیل این اقدام برگزار شود. اما آن 19 نفر را بردند در پاسخ درخواست‌شان و در شعبه‌های وزارت امور داخلی بازپرسی شدند و من نمی‌دانم که چه بر سر آنها آمد. از طرف دیگر هم مردم و کمیته ما قبلا اعلام کرده بودیم در قبال هر یک صحنه‌سازی اینچنینی یک تظاهرات واقعی تشکیل خواهیم داد. شاید علت دیگر آن هم این مساله باشد.
تسنیم: در مجموع آیا فکر می‌کنید چنین تجمعاتی اعتراضی تاثیرگذار باشند؟ برنامه شما برای آینده چیست؟
بابایف: هدف ما این است که سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای مختلف از وضعیت کشور مطلع شده و اقداماتی را صورت دهند. به ویژه در خصوص کمک‌های مالی زیادی که به دولت می‌شود. با این حال دیدید که بسیاری از سازمان‌ها آگاه شده‌اند و شاهد بودیم که سازمان ملل هشدار داده که این 3 زندانی سیاسی آزاد شده و خسارات آنها پرداخت شود. به هر ترتیب این اعتراضات ما ادامه پیدا خواهد کرد. کمیته تصمیم گرفته اگر چنین خودکامگی‌ها ادامه پیدا کند در مقابل مقر سازمان ملل جمع شده و خیمه می‌زنیم و روزها و هفته‌ها می‌نشینیم تا زندانیان سیاسی آزاد شوند.
