گزارش تسنیم|انتقادات برنده نوبل ادبیات از وضعیت آزادی بیان در ترکیه
اورهان پاموک برای نخستین بار در یک مصاحبه مفصل٬ انتقادات تندی علیه حزب عدالت و توسعه مطرح کرد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ اورهان پاموک٬ رمان‌نویس نامدار ترکیه برای اغلب دوستداران ادبیات نامی آشناست. چرا که او در سال 2006 میلادی بزرگ‌ترین جایزه ادبی جهان یعنی نوبل ادبیات را به دست آورد.
رمان‌های پاموک به 60 زبان زنده جهان از جمله زبان فارسی ترجمه شده‌اند و در جهان٬ ده‌ها میلیون نفر خواننده دارد.
پاموک هیچگاه به معنی‌واقعی کلمه اهل سیاست نبوده و همواره خود را از اظهارنظرهای حزبی شفاف و قاطعانه دور نگه داشته است. با این حال همه می‌دانند که نظرات او با حکومت برآمده از حزب عدالت و توسعه همراه نیست و در برخی مسائل مهم سیاسی و فکری٬ با اردوغان و یاران او به شدت مخالف است.
شاید به همین دلیل بود که در سال 2006 و در زمانی که خبر برنده شدن او در نوبل ادبیات اعلام شد٬ عبدالله گل رئیس جمهور وقت ترکیه و از موسسین حزب عدالت و توسعه٬ تنها به بیان این جمله اکتفا کرد: «ما فقط می‌توانیم بگوییم مبارک است.»
حالا پس از چندین سال٬ پاموک در یک مصاحبه مطبوعاتی٬ به تندی و با صراحت٬ علیه آکپارتی و اردوغان٬ موضع گرفته است.
نگرانی اورهان پاموک از وضعیت آزادی بیان در ترکیه
مراد صابونجو٬ از تحلیل‌گران پایگاه تحلیلی خبری تی 24 در یک دیدار و نشست 7 ساعته٬ با اورهان پاموک مصاحبه کرده و سپس با او پیاده‌روی کرده و با هم در رستوران کوچکی شام خورده‌اند و در خلال این ساعات طولانی٬ او نظرات خود را در مورد وضعیت نگران‌کننده دموکراسی و آزادی بیان٬ در میان نهاده است.
اورهان پاموک علاوه بر جایزه یک میلیون و دویست هزار دلاری نوبل٬ از راه نوشتن و دریافت حق کپی رایت آثارش به زبان‌های خارجی ثروت قابل توجهی به دست آورده و در آمریکا٬ استانبول و انگلیس٬ خانه‌های بزرگ و مجللی دارد. اما سال‌هاست در یکی از جزایر استانبول به نام بیوک‌آدا خانه بزرگی اجاره کرده و تابستان‌ها برای نوشتن به آنجا می‌رود.
پاموک در آغاز می‌گوید: «من در مصاحبه با خانم جانسو چاملی‌جان روزنامه‌نگار حریت٬ نکات بسیاری را شرح دادم. اما در رفراندوم تغییر نظام سیاسی ترکیه٬ رای من منفی بود و از آنجایی که حریت از چاپ این نظرمن امتناع کرد٬ کل مصاحبه کنار گذاشته شد.»
پاموک در مورد نقش اردوغان در سیاست کشورش می‌گوید: «من برای نوشتن یک رمان٬ چند سال کار می‌کنم. می‌خوانم٬ می‌نویسم٬ می‌گردم٬ عکس می‌گیرم٬ اما وقتی که رمان منتشر شده و از ترکیه بیرون می‌رود٬ همه در مورد اردوغان از من سوال می‌کنند. یعنی از سیاست ترکیه نمی‌توان گریخت.»
برنده نوبل ادبیات در مورد دموکراسی و ارتباط آن با آزادی بیان می‌گوید: «می خواهم به همه بگویم، دموکراسی فقط صندوق رای و برگزاری انتخابات نیست. اصلی‌ترین معیارها و نیازهای حیاتی دموکراسی عبارتند از از آزادی بیان٬ تفکیک قوا٬ استقلال نهاد قضایی و احترام نهادن به اجرای قوانین کشور. متاسفانه امروز در ترکیه بسیاری از این معیارها و ارزش‌ها از دست رفته‌اند و خبری از آنها نیست.»
رای پاموک در انتخابات استانبول
اورهان پاموک در مورد انتخابات استانبول می‌گوید: «تکرار انتخابات استانبول٬ یکی از پلیدترین و زشت‌ترین مناظر سیاسی در کشور ما بود و خوشبختانه مردم رای خوبی به کسانی دادند که ما را شایسته چنین اقدام زشتی می‌دانستند. من٬ هم بار نخست و هم بار دوم به امام اوغلو رای دادم و من نیز مانند بسیاری دیگر از مردم ترکیه از پیروزی او خشنود شدم. تصور می‌کنم حالا کار برای حزب عدالت و توسعه بسیار سخت‌تر شده است. اگر به توصیه‌های من عمل می‌کردند٬ امام اوغلو شکست می‌خورد.»
نویسنده رمان قلعه سفید در ادامه در مورد تاثیر ائتلاف احزاب در انتخابات استانبول می‌گوید: «همیشه از خودم می‌پرسیدم: چرا مخالفین نمی‌توانند در برابر آکپارتی متحد شوند؟ جواب مشخص بود. چون آنها بسیار بیشتر از آن که از اردوغان متنفر باشند٬ از همدیگر متنفر بودند. اما در این انتخابات٬ نه در سطح سران بلکه در سطح صندوق و هوادارای و رای دهندگان٬ با هم متحد شدند.»
سوال پاموک در مورد سیاست‌های ترکیه در سوریه
پاموک در ادامه و در مورد اطلاعات خود از وضعیت سیاسی کشورش می‌گوید: «ما از خیلی چیزها بی‌اطلاعیم. چرا؟ چون دولت اجازه نمی‌دهد در این کشور مطبوعات آزاد و رسانه آزاد وجود داشته باشد. آکپارتی قبلاً در برخی حوزه‌ها واقعاً به آزادی احترام می‌گذاشت. اوایل به شکل بی‌طرفانه با نویسندگان و شعرا و مترجمین برخورد می‌کرد. اما حالا صدها تن از دوستان ما به خاطر بیان افکارشان٬ به اتهام توهین به حکومت٬ زندانی یا بیکار شده‌اند.
وضعیت ما به گونه‌ای است که مطبوعات٬ اطلاعاتی در اختیار مردم نمی‌گذارند. من می‌خواهم بدانم در سوریه چه می‌گذرد. تانک‌ها ما در سوریه چه می‌کنند؟ چرا اس 400 و پاتریوت تا این اندازه برایمان مهم شده است؟ چرا دولت اجازه نمی‌دهد که رسانه‌ها درمورد این مسائل به تفصیل صحبت کنند؟ من معتقدم که مهم‌ترین مشکل ترکیه٬ گرانی و بحران اقتصادی نیست بلکه فقدان آزادی بیان است.»
اورهان پاموک در بخش دیگری از سخنانش٬ بازرگانان بزرگ و صاحبان بخش صنایع و سرمایه و اتحادیه فعالان اقتصادی موسوم به توسیاد (TÜSİAD) را زیر سوال برده و بر این باور است که سکوت آنها در برابر سیاست‌های دولت٬ شرم‌‌آور است.
پاموک در مورد آینده ترکیه می‌گوید: «من رمانی در مورد وبا نوشته‌ام. وبایی که در سال 1897 از چین تا هندوستان را درنوردید. نمی‌شود فقط از ناامیدی گفت. گاهی باید جرقه‌های کوچک را هم دید. من پیروزی امام اوغلو را هم مانند یک جرقه می‌دانم و معتقدم نباید این موضوع را خیلی گنده کنیم. چرا که اگر قرار باشد این پیروزی را خیلی بزرگ جلوه دهیم٬ تنبلی بر ما مستولی خواهد شد.»
اورهان پاموک در پایان گفته است: «روزی که نام من به عنوان برنده نوبل اعلام شد٬ در آمریکا بودم. ساعت 7 صبح بیدارم کردند و خبر دادند که من برنده نوبل هستم. آن روز نتوانستم چیزی بنویسم و هیجان‌های آن جایزه دو ماه تمام باعث شد نتوانم چیزی بنویسم. اما خوشبختانه بعد از آن دو ماه با جدیت و حوصله بیشتری نوشتن را ادامه دادم. گرفتن جایزه نوبل٬ مرا تنبل و کم‌کار نکرده بلکه بیشتر و بیشتر می‌نویسم.»
سخنان رمان‌نویس مشهور تکیه اورهان پاموک٬ گوشه دیگری از تابلوی بزرگ دوقطبی سیاسی و اجتماعی ترکیه را نشان می‌دهد. تابلویی که در آن٬ حکومت برآمده از حزب عدالت و توسعه نیمی از جامعه را در آغوش کشیده و خود را خادم آنها می‌داند، اما نیم دیگر را عملاً رها کرده است.
در نتیجه در تضاد ارزش‌ها و خواسته‌های این دو قطب اجتماعی٬ مسائل مهمی همچون آزادی بیان و تحولات فرهنگی و ادبی نیز تحت تاثیر تنش‌های سیاسی قرار گرفته و بسیاری از هنرمندان٬ نویسندگان و ادبای مستقل٬ علیه دولت٬ موضع گرفته‌اند.
انتهای پیام/
