گزارش|کردهای ترکیه و سالگرد فعالیت مسلحانه پ‌.ک.ک

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ روز پنجشنبه هفته گذشته (24 مرداد و 15 آگوست)٬ مصادف بود با سی و پنجمین سالگرد آغاز فعالیت مسلحانه حزب موسوم به کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک).

15 آگوست برای پ.ک.ک یک مراسم و سالروز مهم است و برای ترکیه٬ یادآور حمله٬ خشونت و درگیری‌هایی که صدها میلیارد دلار هزینه بر دستان این کشور گذاشته و موجب مرگ هزاران نفر شده است.

یک تاریخچه کوتاه

در 15 آگوست سال 1984 میلادی٬ معصوم کورکماز عضو جوان حلقه نخست پ.ک.ک که تنها 28 سال از عمر او گذشته بود٬ در حالی که عبدالله اوجالان و رفقای او در بقاع لبنان و سوریه حضور داشتند٬ در دو منطقه اروه و شمزینان در ترکیه٬ نخستین فعالیت مسلحانه علیه نظامیان ترکیه را با حمله به دو پایگاه٬ فرماندهی کرد.

دو سال بعد٬ بر اساس برخی روایت‌ها٬ کورکماز با کد سازمانی عگید٬ در ترکیه به دستور مستقیم عبدالله اوجالان در یک واقعه مشکوک کشته شد. اما خود اوجالان در یکی از کتاب‌هایش مدعی شده که او قربانی یک اقدام تسویه سازمانی شده که عامل یا عوامل آن٬ هرگز شناسایی نشده‌اند.

فعالیت مسلحانه پ.ک.ک علیه ترکیه٬ در دوران نخست وزیری تورگوت اوزال آغاز شد. اوزال٬ تنها 3 سال پس از کودتای نظامی مشهور ژنرال کنعان اورن یعنی در سال 1983 میلادی سکان قدرت را در دست گرفت و تنها یک سال از زمامداری او گذشته بود که حملات پ.ک.ک به پایگاه‌ها و پاسگاه‌های مرزی شروع شده و ترکیه وارد مقطع تاریخی٬ اجتماعی و امنیتی جدیدی شد.

در آن دوران٬ پست ریاست جمهوری همچنان در اختیار ژنرال اورن کودتاگر بود و بین رئیس جمهور و نخست‌وزیر٬ ارتباط و هماهنگی مطلوبی برای پاسخ دادن به حملات پ.ک.ک وجود داشت، اما از آنجایی که پ.ک.ک بر اساس تاکتیک‌های جنگ‌های چریکی نامتقارن حمله می‌کرد٬ سرعت بالایی در نشان دادن واکنش مناسب وجود نداشت.

هدف اولیه حملات پ.ک.ک

حرکت سیاسی حزب کارگران کردستان ترکیه٬ برخلاف دیگر جنبش‌های کُردی٬ دارای خاستگاه اولیه ناسیونالیستی نبود بلکه در آنکارا و بر اساس تفکرات دانشجویانی شکل گرفت که همگی تحت تاثیر تفکر چپ و سوسیالیسم در ترکیه بودند.

آنان به رهبری عبدالله اوجالان٬ در تمام حلقه‌های فکری و سیاسی خود٬ بر اساس آرمان‌های چپ و سوسیالیستی٬ جنبش‌های کُردی دیگر را به تبعیت از ناسیونالیسم بدوی و وابسته متهم کرده و خود را یک حرکت انقلابی سوسیالیست می‌نامیدند و جالب اینجاست که تقریباً هیچکدام از آن موسسین اولیه پ.ک.ک قادر به تکلم به زبان کُردی نبودند و خود اوجالان نیز بعدها و به منظور تلاش برای پاسخ دادن به منتقدینی که او را ترک می خواندند٬ در سالیان 1989 تا 1991 میلادی در سوریه٬ رفته رفته زبان کُردی را فرا گرفت.

در اساسنامه اولیه پ.ک.ک در مورد اهداف فعالیت مسلحانه این گروه٬ تاسیس یک کردستان بزرگ مستقل بر اساس آرمان‌های سوسیالیسم استالینیستی و نجات از قدرت اشغالگران٬ ذکر شده است و این گروه نه تنها به دنبال تجزیه ترکیه بود، بلکه در آرمان نهایی خود به دنبال آن بود که تمام مناطق کردنشین خاورمیانه را به همدیگر متصل کند.

اوجالان تلاش کرد تا در آن دوران از ظرفیت‌های سوریه و ارمنستان وبرخی کشورهای اروپایی علیه ترکیه بهره بگیرد، اما با وجود گستردگی درگیری‌ها٬ مشخص شد که تداوم فعالیت مسلحانه٬ نمی‌تواند ترکیه را وادار به پذیرش شرایط پ.ک.ک کند.

پس از آن که در سال 1991 میلادی٬ گورباچف به حیات سیاسی و اجتماعی ساختار سوسیالیستی اتحاد جماهیر شوروی پایان داد٬ پ.ک.ک حاضر به عقب‌نشینی از تمایلات چپ و سوسیالیستی نشد و بر سر همان مرام باقی ماند.

اما در همان دوران٬ تورگوت اوزال در ترکیه به عنوان نخست وزیر به قدرت رسیده بود و او علاوه بر آغاز مذاکره رسمی با اوجالان٬ مجموعه ای از اطلاحات سیاسی و حقوقی را برای پایان دادن به معضل کردها آغاز کرد که با کشته شدن چهل نظامی غیرمسلح در حال اعزام به مرخصی به دستور شمدین ساکک معاون اوجالان و همچنین با مرگ مشکوک اوزال٬ مذاکرات  متوقف شد و جنگ با شدت بیشتری ادامه پیدا کرد و علاوه بر جنوب و جنوب شرقی ترکیه٬ موجب بروز مشکلات بزرگی در مناطق کردنشین شمال عراق شد.

اوجالان از رهبری استالینی تا یک محبوس ضعیف

عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ.ک.ک در سال 1999 میلادی به شکل مودبانه از سوریه اخراج شد. او به دنبال آن بود که در روسیه یا یک کشور اروپایی ساکن شود و رفته رفته با اعمال فشار بین‌المللی بر ترکیه٬ یک دولت مستقل کُردی ایجاد کند. اما هیچ کشوری حاضر به پذیرش او نشد و با هماهنگی‌های آمریکا و دولت وقت ترکیه٬ او در کنیا دستگیر شده و روانه ترکیه شد.

بر اساس اطلاعاتی که سرهنگ آتیلا، بازجوی رسمی اوجالان در اختیار رسانه‌های ترکیه گذاشته٬ اوجالان پس از دستگیری٬ در نخستین جلسه بازجویی این جمله را بر زبان آورده است: اگر مرا اعدام نکنید٬ هر توصیه‌ای را می‌پذیرم و حاضرم هر کاری انجام دهم.

بازجوی اوجالان پس از بازنشستگی٬ تمام فیلم‌های مربوط به جلسات بازجویی اوجالان را در اختیار رسانه‌ها گذاشت. اگر چه بازجویی‌های اوجالان به شکل غیرقانونی منتشر شد، اما هیچکدام از سران پ.ک.ک و نهادهای اقماری این گروه٬ نتوانستند صحت این فیلم‌ها را انکار کرده یا آنها را به چالش بکشند.

در بسیاری از این فیلم‌ها٬ اوجالان در گفت‌وگو با بازجوی خود٬ در مقام یک معامله‌گر ضعیف ظاهر می‌شود که در مورد سران دیگر جریانات کُردی الفاظ رکیکی به کار می‌برد و ادعا می‌کند که می‌تواند فضا را برای نفوذ ترکیه در منطقه٬ فراهم کند.

اما او حالا از  این هم ضعیف‌تر شده و در شرایطی قرار گرفته که سران پ.ک.ک٬ نه در مورد پایان دادن به فعالیت مسلحانه و نه در مورد مذاکره با دولت و همچنین مسائل مرتبط با کردهای سوریه٬ از نظراتش تبعیت نمی‌کنند.

از مبارزه تا ترور٬ قاچاق و مشکلات درونی

بدون شک فعالیت‌های طولانی‌مدت پ.ک.ک در ترکیه موجب آن شد که بخش مهمی از ذهنیت رادیکال و راست افراطی نژادپرستانه در برابر کردها تغییر کند و کردها در این کشور تا حدودی به مطالبات خود دست پیدا کنند. اما از این واقعیت هم نمی‌توان گذشت که طولانی شدن فعالیت مسلحانه پ.ک.ک٬ عملاً این گروه را در دام لجاجت تاریخی٬ فرسایش فکری و درونی٬ پراگماتیسم افراطی و باورهای دگماتیست انداخت.

پ.ک.ک نه تنها در خاورمیانه٬ بلکه در اروپا نیز بارها با گروه‌های مافیایی قاچاق انسان و مواد مخدر همکاری کرده و علاوه بر این٬ ده‌ها عملیات شاخه نظامی این گروه در ترکیه٬ مصداق روشن حملات تروریستی است.

حملاتی که نه تنها موجب کشته شدن صدها غیرنظامی و زنان و کودکان شده٬ بلکه در اقداماتی همچون به آتش کشیدن کارگاه‌ها و ماشین‌آلات راهسازی و معدن٬ ده‌ها میلیون دلار به پیمانکاران ترک و کُرد خسارت وارد کرده و بسیاری از مناطق کردنشین را برای مردم کُرد٬ ناامن کرده است.

این گروه همچنین با تشکیل نهادهای اقماری تروریستی همچون پژاک و کودار٬ بارها در استان‌های غربی ایران نیز دست به حملات تروریستی زده و در صدد ناامن کردن مناطق کردنشین ایران برآمده است.

پ.ک.ک در سالیان اخیر٬ دچار مشکلات و اختلافات درونی بسیاری شده و تعداد قابل توجهی از فرماندهان و اعضای شورای رهبری این گروه٬ جدا شده‌اند. افرادی همچون عثمان اوجالان برادر کوچک رهبر حزب٬ نظام الدین تاش فرمانده اسبق شاخه نظامی حزب٬ کانی ییلماز از مسئولان بخش دیپلماسی٬ ابوبکر خلیل از فرماندهان مهم شاخه نظامی٬ بریار گابار از مسئولان سازماندهی داخلی٬ دکتر سلیمان از فرماندهان مهم و ده‌ها فرد دیگر که هر کدام از آنها روزگاری٬ در پ.ک.ک دارای قدرت و نفوذ بودند.

حالا پ.ک.ک در کوهستان قندیل در شمال عراق٬ عملاً در بن‌بست سیاسی و نظامی قرار گرفته و با توجه به رشد روز افزون و شتابان فناوری جنگی و دفاعی ترکیه و استفاده از ابزارهای دقیق و کارآمدی همچون هواپیماهای بدون سرنشین و رصدهای زمینی و هوایی٬ شاخه نظامی پ.ک.ک عملاً فلج و زمین گیر شده است.

در یک جمع‌بندی نهایی می‌توان گفت٬ فعالیت مسلحانه پ.ک.ک عاری از اهداف انسانی و قابل توجیه است و مصداق حملات تروریستی لجوجانه و بی‌هدفی است که تداوم آن٬ حاصلی جز ناامنی ندارد و باید گفت  در سی و پنجمین سالگرد آغاز فعالیت مسلحانه پ.ک.ک در برابر ترکیه٬ جنگ فرسایشی و طولانی پ.ک.ک مشکلات بزرگی برای کردهای ترکیه و سوریه به همراه آورده است، در حالیکه افق روشنی برای پایان این جنگ وجود ندارد.

انتهای پیام/