گزارش| ترکیه و خطاهای استراتژیک پ.ک.ک

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ این روزها در  مناطق کردنشین ترکیه٬ تنش و درگیری ادامه دارد و در فضای سیاسی و اجتماعی کشور هم٬ به وضوح٬ گونه‌ای از دوقطبی هیجانی ترکی – کُردی مشاهده می‌شود.

در این میان٬ دولت با تمام امکانات نظامی و امنیتی خود٬ تحرکات پ.ک.ک را سرکوب و خنثی می‌کند و همزمان در حوزه‌های سیاسی هم فشار سنگینی را بر فعالان سیاسی وابسته به این گروه اعمال کرده و خبری از گفت‌وگو و آرامش نیست.

مرور شرایط چند سال اخیر ترکیه و همچنین توجه به رفتارهای سینوسی پ.ک.ک٬ این واقعیت را اثبات می‌کند که نمی‌توان تنها عامل وضعیت موجود را در ائتلاف و همراهی اردوغان  باغچلی جستجو کرد و در نگرشی منصفانه٬ باید به این واقعیت نیز اشاره کرد که سهم تصمیمات و اقدامات غلط پ.ک.ک٬ سهم ناچیزی نیست و در سالیان گذشته٬ خطاهای استراتژیک سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل٬ مشکلات بسیاری برای دولت و ملت ترکیه ایجاد کرده و فرصت‌های طلایی استقرار صلح و رسیدن به توافق را بر باد داده است.

تغییرات مثبت اما ناکافی در ترکیه

بر اساس نص آشکار قانون اساسی ترکیه٬ تمام شهروندان این کشور «ترک» محسوب می‌شوند و در رویکرد ملی گرایانه حاکم بر فضای سیاسی و اجتماعی مردم این کشور٬ جایی برای تعریف حقوق شهروندی کردها٬ پیگیری مطالبات علویان و نیز حقوق فرهنگی اقلیت‌های دیگر وجود ندارد.

اگر چه با ظهور حزب عدالت و توسعه٬ تا حد زیادی فضای ناسیونالیسم راست افراطی ترک‌ها کنار نهاده شد و آکپارتی بر اساس موازین اسلامی به معضل کردها نگریست٬ اما در چند سال اخیر٬ یک بار دیگر آتش ملی گرایی افراطی ترکی برافروخته شده است.

با این حال نمی‌توان از این واقعیت چشم‌پوشی کرد که فضای تلخ و دشوار مواجهه تند با مطالبات قومی کردها در دهه‌های هفتاد٬ هشتاد و نود میلادی قرن بیستم ترکیه کنار گذاشته شده است. حالا در چند دانشگاه ترکیه به شکل رسمی زبان و ادبیات کُردی تدریس می‌شود٬ شبکه تلویزیونی 24 ساعته ملی به زبان کُردی فعالیت می‌کند و آهنگ توسعه اقتصادی و تلاش برای ایجاد شغل در مناطق کردنشین جنوب و جنوب شرقی ترکیه٬ شتاب مشهودی گرفته است.

به عبارتی روشن٬ اگر چه از منظر قانون اساسی ترکیه هنوز هم موجودیت و هویت کردها انکار شده و تمام شهروندان ترکیه ترک محسوب می‌شوند٬ اما در عین حال٬ گام‌هایی برای رسیدگی به خواسته‌های کردها برداشته شده است.

ادامه خشونت‌های پ.ک.ک

همچنان که گفته شد در ترکیه و در پرونده رسیدگی به خواسته‌های کردها٬ گام‌های مثبتی برداشته شده که البته از منظر فعالان سیاسی کُرد ناکافی است اما با این حال٬ حملات پ.ک.ک همچنان ادامه دارد و این گروه٬ دست از فعالیت مسلحانه برنمی‌دارد.

 نهادها و دسته‌های اقماری آن٬ نه تنها در ترکیه٬ بلکه در اقلیم کردستان عراق٬ مناطق متنازع علیها در عراق٬ سوریه و برخی مناطق مرزی ایران نیز٬ امنیت و آرامش کردها و دولت‌های آنها را نشانه گرفته است و بدون آن که کوچک‌ترین نشانه‌ای از یک هدف و برنامه کلان و استراتژیک وجود داشته باشد؛ در اربیل دست به حمله تروریستی می‌زند٬ در سنجار یا شنگال کردهای ایزدی را مسلح کرده و روند غیرقانونی جدیدی را در برابر بغداد و اربیل آغازمی‌کند؛ در استان‌های غربی ایران دست به حمله شبانه و ترور می‌زند و در مناطق کردنشین شمال سوریه نیز هر روز به شکلی رفتار می‌کند.

در نتیجه تصمیمات و اقدامات پ.ک.ک در این مناطق٬ این گروه را تبدیل به یک سازمان سرگردان و غیرقابل اعتماد کرده که به راحتی مرزهای مبانی اخلاقی را لگدمال کرده و با مین‌گذاری بر سر راه روستاییان٬ حمله به کارگاه‌های راهسازی و معادن٬ ربودن کارمندان و نظامیان٬ تسلیح نوجوانان و اقدامات دیگر٬ همه را تحریک می‌کند و آن دسته از فعالان سیاسی که در شهرهای ترکیه به عنوان نماینده مجلس٬ شهردار٬ فعال سیاسی و رسانه‌ای و کارمند٬ در مسیر فکری پ.ک.ک و اوجالان قدم برمی‌دارند٬ با مشکلات و دردسرهای بزرگی روبرو می‌شوند و پ.ک.ک آنها را ناچار می‌کند که همچون جنگاوران شاخه نظامی٬ دستورات آنها را در فضاهای شهری و قانونی هم مو به مو اجرا کنند.

این اتفاقات در بسیاری از موارد٬ نه تنها به ضرر دولت تمام نمی‌شود بلکه موجب آن می‌شود که افکار عمومی ترکیه علیه پ.ک.ک بسیج شوند و دولت با استفاده هوشمندانه از ابزارهای مختلف برای مدیریت فضای روانی و سیاسی جامعه بهره ببرد.

چند نمونه از گاف‌ها و خطاهای پ.ک.ک

در حالی که صلاح‌الدین دمیرتاش و رفقای او در آنکارا در حال توافق با ادوغان بودند٬ پ.ک.ک در حال حفر خندق و تلاش برای فتح چند شهر کوچک در مناطق کردنشین و ایجاد پایلوت نظام خودگردانی دموکراتیک بود! اما این تصمیم پ.ک.ک با واکنش تند ترکیه روبرو شد و دینامیت زیر مذاکرات صلح گذاشت.

در شرایطی که مادران کُرد دیاربکری در اعتراض به تسلیح نوجوانان در برابر ساختمان حزب دموکراتیک خلق‌ها تحصن می‌کنند٬ پ.ک.ک با مین گذاری بر سر راه غیرنظامیان٬ موجبات کشته شدن 7 روستایی را فراهم می‌کند و کار به جایی می‌رسد که کمال کلیچدار اوغلو رهبر مخالفین اردوغان که برکنار کردن شهرداران کُرد وابسته به پ.ک.ک را محکوم کرده بود٬ علیه اقدام تروریستی پ.ک.ک به تندترین شکل ممکن موضع‌گیری می‌کند و در همین حال٬ مصطفی کاراسو عضو شورای رهبری پ.ک.ک٬ پاسخ تندی به مطالبات مادران کُرد می‌دهد.

در مثالی دیگر٬ زمانی که آمریکایی‌ها به خاطر داد و فریادهای اردوغان در حمایت از پ.ک.ک در شمال سوریه تحت فشار قرار گرفتند٬ تصمیم گرفتند که در اقدامی فرمالیته برای کشتن سه تن از سران پ.ک.ک جایزه نقدی 12 میلیون دلاری تعیین کنند و نشان دهند که بین پ.ک.ک و کردهای سوریه فرق قائل هستند.

اما نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه٬ در چندین شهر مردم کُرد سوریه را وادار به راهپیمایی کرده و با حمل پوستر سه عضو مزبور شورای رهبری پ.ک.ک٬ وفاداری خود را به آنان اثبات کنند و از آن سو٬ ترکیه نیز این رفتار را به عنوان اثبات این نظریه قلمداد کرد که تفاوتی بین پ.ک.ک و پ.ی.د وجود ندارد.

در سال 2018 و در زمانی که می‌رفت تا زمینه‌های گفت‌وگو فراهم شود٬ پ.ک.ک دستور داد صدها زندانی این گروه در زندان‌های ترکیه برای برجسته کردن بی‌خبری از سلامت جسمی عبدالله اوجالان دست به اعتصاب غذای طولانی بزنند! این اعتصاب به مدت دو ماه ادامه داشت و بعدا اثبات شد که اوجالان هیچ گونه مشکل جسمی خاصی نداشته و در زندان ایمره‌آلی در حال خواندن کتاب و روزنامه بوده است!

در شرایطی که اردوغان در انتخابات محلی به شدت به رای کردها و مصالحه با آنان محتاج شده بود٬ پ.ک.ک با طرح ادعای احتمال سقوط حزب عدالت و توسعه٬ از کردها خواست به مخالفین اردوغان رای دهند اما نه تنها آکپارتی سقوط نکرد٬ بلکه چندین شهرداری مناطق کردنشین را از چنگ پ.ک.ک درآورد و در مقابل٬ اردوغان فقط سه کلانشهر را از دست داد و با خشم بیشتری با پ.ک.ک برخورد کرد.

در شرایطی که هواپیماهای بدون سرنشین و دیگر امکانات رصد هوایی و زمینی ارتش ترکیه٬ راه بر تحرکات پ.ک.ک بسته٬ این گروه تلاش کرد تا بیست نفر از زبده‌ترین نیروهای خود را به مناطق دوردست سواحل دریای سیاه در شمال ترکیه برساند اما آنها یکایک از مناطق مختلف در دام نیروهای نظامی ترکیه افتادند.

در حالی که چند فروند هواپیمای بدون سرنشین به طور شبانه‌روزی در حال رصد فضای زمینی نزدیک به کوهستان قندیل و قرارگاه‌های پ.ک.ک بودند٬ سران و فرماندهان برجسته این گروه٬ به جای آن که به صورت پیاده حرکت کنند٬ سوار بر خودرو به این سو و آن سو رفتند و هواپیماهای بدون سرنشین٬ دست کم 10 نفر از آنان را از بین بردند و در مقابل٬ پ.ک.ک روستاییان کُرد اقلیم کردستان عراق را به جاسوسی برای ترکیه متهم کرده و واکنش‌های منفی فراوانی به دنبال آورد.

برای اشاره به گاف‌های مهم پ.ک.ک در مناطق مختلف٬ می‌توان نمونه‌های فراوانی ذکر کرد که در این نوشتار کوتاه نمی‌گنجد. آن چه اهیمت دارد٬ درک این نکته است که اولاً سران پ.ک.ک برای اتخاذ تصمیمات درست و هدایت هوشمندانه نیروهای خود٬ دچار سرگردانی شده و تمرکز خود را از دست داده اند. دوم این که خطاهای آنان٬ گاه چنان دقیق و هدفمند به داد اردوغان می‌رسد و به نفع دولت ترکیه تمام می‌شود که موجب حیرت می‌شود.

انتهای پیام/