گزارش| نگاهی به محورهای توسعه روابط ترکمنستان و بحرین
نقطه عطف توسعه روابط ترکمنستان و بحرین با سفر پادشاه بحرین به عشقآباد در ابتدای سال ۲۰۱۹ بوده و با برگزاری چند دور مشورتهای سیاسی با حضور وزرای امور خارجه در ترکمنستان و برگزاری مجمع اقتصادی مشترک دو کشور در منامه توسعه یافته است.
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، ترکمنستان طی سالهای اخیر اهتمام ویژهای برای توسعه مناسبات خود با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس نشان داده است. امارات متحده عربی، قطر، عمان و عربستان سعودی از جمله مهمترین شرکای سیاسی و اقتصادی ترکمنستان در این حوزه بودهاند. با این حال، نکته جالب توجه طی ماههای اخیر، تلاشهای این کشور برای توسعه مناسبات خود با بحرین است. در مورد محورهای توسعه مناسبات با کشورهای فوقالذکر، عمدتا سرمایهگذاری در حوزه انرژی و مسائل ترانزیتی مد نظر قرار گرفته بود. حضور گسترده شرکت اماراتی نفتی «دراگون اویل» در ترکمنستان و یا سرمایهگذاری عربستان سعودی در پروژه خط لوله انتقال گاز تاپی و یا توسعه روابط با عمان در چارچوب کریدور ترانزیتی بینالمللی ازبکستان- ترکمنستان- ایران- عمان در این راستا صورت گرفته است. در مورد بحرین اما به نظر میرسد باز هم اقتصاد محور کلیدی مورد نظر ترکمنستان برای توسعه مناسبات است.
روابط دیپلماتیک بحرین و ترکمنستان در سال 1995 آغاز شد. با این حال پس از یک دوره نسبتا طولانی رکود در روابط، سال 2019 را میتوان نقطه عطف مناسبات دو کشور در نظر گرفت. سفر حمد بن عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین در مارس سال جاری به عشقآباد و دیدار وی با قربانقلی بردیمحمداف، نخستین گام جدی دو کشور برای توسعه مناسبات محسوب میشود. این نخستین سفر عالیترین مقام بحرینی به ترکمنستان در تاریخ روابط دیپلماتیک دو کشور بود. این سفر بنا به دعوت بردیمحمداف انجام شده بود. پیشتر نیز در سال 2011 بردیمحمداف جایزه ویژه شیخ عیسی بن سلمان آل خلیفه را از پادشاه بحرین دریافت کرده بود. با این حال از زمان دریافت آن جایزه تا این دیدار حدود 8 سال زمان نیاز بود.
دستاوردهای سفر آل خلیفه به عشقآباد اما نقطه کانونی توسعه مناسبات دو کشور قرار گرفت. تشکیل کمیسیون مشترک اقتصادی بین دولتی دو کشور در جریان این سفر به پیشنهاد بردیمحمداف انجام گرفت. در جریان این سفر همچنین 14 سند دوجانبه نیز به امضای دو طرف رسید. تفاهمنامه همکاری در حوزه حمل و نقل، تفاهمنامه همکاری در حوزه دولت الکترونیک و امضای تفاهمنامه همکاری میان بانک مرکزی دو کشور از جمله این اسناد بود. علاوه بر این، اسناد دیگری نیز در زمینه مسائل فرهنگی دو کشور، حوزه آموزش میان وزارتخانههای ذیربط، در حوزه ورزش میان وزارتخانههای ورزش دو طرف، حوزه گردشگری و مسائل بشردوستانه به امضا رسید. تصویب موافقتنامه دو کشور در زمینه لغو روادید برای دارندگان پاسپورتهای دیپلماتیک نیز آخرین توافق دو طرف برای توسعه مناسبات بود. سفر 3 روزه آل خلیفه به عشقآباد در مارس 2019 در نهایت با یک بیانیه مشترک در کنار بردیمحمداف پایان یافت.
کمتر از یک ماه پس از این سفر بود که شرکت بحریتی «صنایع پتروشیمی خلیج (GPIC)» در ماه آوریل اعلام کرد چند تفاهمنامه با شرکتهای دولتی ترکمنستان به امضا رسانده است. چند پروژه مشترک برای این شرکت مشخصا اعلام شد که از جمله آنها میتوان به ساخت فاز دوم مجتمع تولید بنزین ترکیبی در استان آخال و ساخت و ساز یک مجموعه تولید مواد شیمیایی همچون پلی پروپیلن، پلی اتیلن، پلی وینیل کلوراید و شماری از محصولات دیگر در شهر ساحلی کیانلی، اشاره کرد.
سه ماه پس از آن بود که در ماه جولای عبدالله بن احمد آل خلیفه، وزیر امور خارجه بحرین برای شرکت در دومین نشست مشورتهای سیاسی دو کشور وارد عشقآباد شد. در این سفر وی ضمن دیدار با رشید مرداف، وزیر امور خارجه ترکمنستان، بحث و تبادل نظر پیرامون اجراییسازی 14 سند امضا شده در دیدار رهبران دو کشور انجام گرفت. توسعه مناسبات تجاری و معرفی بحرین به عنوان یک دریچه برای ورود به بازار کشورهای حوزه خلیج فارس محور دیگر این گفتوگوها بود.
در اوایل ماه سپتامبر نیز دور جدید مشورتهای سیاسی دو کشور با سفر یک هیات سیاسی و دیپلماتیک بحرینی به رهبری معاون وزیر امور خارجه این کشور به عشقآباد برگزار شد. در این نشست نیز موضوعات مربوط به تسهیل شرایط سرمایهگذاری و مبادلات تجاری میان دو کشور مطرح گردید.
دیدار بعدی وزرای امور خارجه دو کشور در اوایل ماه اکتبر در نیویورک و در حاشیه برگزاری هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت گرفت. اجرای موافقتنامههای پیشین در این دیدار از سوی دو طرف تاکید شد. مرداف در حاشیه مجمع عمومی با وزرای خارجه امارات متحده عربی و عمان نیز دیدار کرد.
نخستین رویداد مشترک دو کشور به میزبانی بحرین، برگزاری مجمع مشترک اقتصادی بحرین و ترکمنستان در منامه بود. تا پیش از این تمامی دیدارهای دوجانبه در عشقآباد و یک دیدار در نیویورک صورت گرفته بودند. هیات ترکمنستانی در بازه 26 الی 28 نوامبر به رهبری دولتگلدی رجباف، رئیس اتاق بازرگانی این کشور و نیز با حضور نمایندگان چند وزارتخانه ترکمنستان از جمله وزارت امور خارجه، تجارت و روابط اقتصادی خارجی، اقتصاد و امور مالی صنعت و ارتباطات، نساجی، کشاورزی و حفاظت از محیط زیست انجام شد. در این سفر همچنین نمایندگانی از شرکتهای دولتی ترکمنگاز، ترکمناویل و صنایع شیمیایی ترکمنستان، و همچنین بانک دولتی امور اقتصاد خارجی و انجمن صنعتگران این کشور رئیس اتاق بازرگانی را همراهی میکردند.
در طول این مجمع اقتصادی مشترک، تفاهمنامهها و قراردادهایی میان حلقههای تجاری دو کشور و ساختارهای دولتی مربوطه به امضا رسید. این قراردادها بر اساس اعلان رسمی دو طرف در حوزههایی نظیر پالایش نفت، صنایع شیمیایی، نساجی، صنایع غذایی، کشتیسازی، و حوزههای ارتباطات، گردشگری، تجارت و بانکداری انجام گرفت.
در حال حاضر پروژههای مشترک دیگری نیز از سوی طرف گروههای مالی- صنعتی بحرینی به ترکمنستان پیشنهاد شده است. همچنین پیشتر شرکتهای بحرینی برای مشارکت در ساخت پروژه خط لوله انتقال گاز تاپی نیز دعوت شده بودند.
در مجموع باید اشاره داشت تاکنون محور کلیدی و اصلی توسعه مناسبات ترکمنستان و بحرین حوزه مسائل اقتصادی و تجاری بوده است. با این حال، شاید بتوان ادعا کرد که این جمهوری آسیای مرکزی نیم نگاهی به ژئوپلیتیک بحرین برای ورود به بازارهای بزرگ کشورهایی همچون عربستان سعودی و امارات متحده عربی دارد. در حوزه مسائل سیاسی و امنیتی همچنان هیچ اطلاعاتی از سوی مقامات دو کشور اعلام نشده است.
انتهای پیام/