گزارش تسنیم از وضعیت کودکان کار در مازندران در ایام کرونا/ خطر در کمین خیابان گردهای کوچک

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مازندران، فقر زمینه‌ساز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی است. در شرایط فعلی که توان درآمدی بسیاری از خانوارها، مغلوب تورم و نرخ روز شده، بر آمار افرادی که به خط فقر می‌رسند، افزوده می‌شود. برخی از اقشار کم درآمد جامعه که دچار فقر اقتصادی‌ هستند، برای برون رفت از این بحران، شرایطی ازجمله به کار بستن کودکان را انتخاب می‌کنند و منجر به شکل‌گیری پدیده‌ای به نام کودکان کار در جامعه می‌شوند. مازندران نیز بی‌بهره از این پدیده اجتماعی نیست.

اگرچه این فرایند بیشتر در کلان‌شهرها رواج داشته و به راحتی محسوس است اما امروزه حتی در شهرها مختلف نیز می‌توان شاهد این پدیده بود.کودکانی که در نقاط مختلف شهری، سرچهار راه‌ها و خیابان در تلاش برای فروش لوازم خود هستند، چهره‌ای دیگر از زندگی شهری را با تلخی به تصویر می‌کشند. چهره‌ای ناخوشایند که اقدامات متولیان امر، چندان در کم‌رنگ شدن آن موثر نبوده است.در حال حاضر نیز،شرایط کرونایی جامعه، سلامت این کودکان را بیش از پیش تهدید می‌کند و می‌توانند زنجیره انتقال بیماری را گسترش دهند.

زینب قاسم‌نژاد، کارشناس ارشد روان شناسی عمومی، با بیان اینکه کودکان سرمایه‌های انسانی جامعه هستند، گفت: این روزها در نقاط مختلف خیابان، پشت چراغ قرمز، در اتوبوس‌ها، شاهد کودکانی هستیم که با چهره‌ای آفتاب سوخته و غبار آلود، مشغول تمیز کردن خودروها، التماس کردن برای فروش لوازم، اسپند دود کردن و مواردی از این قبیل.با توجه به اینکه کودکان آینده‌سازان و سرمایه‌های انسانی جامعه هستند، هر نوع کوتاهی در تربیت و آموزش آنها، منجر به از دست دادن این گروه از جامعه می‌شود. دیدن این کودکان یک تراژدی بزرگ شهری است. 

مربی و تسهیلگر روان شناسی سپاه سوادکوه، شکل‌گیری هویت کودکان کار را باتوجه به شرایطی که در آن قرار دارند، همراه با اختلال دانست و افزود: کودکان اثرپذیرترین، انعطاف پذیرترین و در عین حال آسیب پذیرترین گروه جامعه انسانی هستند.این شکل تولد و زندگی در بستر آسیب‌های مختلفی که خانواده، محله و جامعه پیرامون که این کودکان را احاطه کرده، می‌تواند مراحل رشد طبیعی و شکل‌گیری هویت این کودکان را با اختلال مواجه کند.

قاسم‌نژاد ادامه داد: تمام اتفاقاتی که در دوران کودکی بر رفتار و شخصیت این کودکان تاثیر می‌گذارد، اثراتش در بزرگسالی خودش را نشان خواهد داد و تاثیرات روانی و جسمی خاصی برایشان به دنبال خواهد داشت. 

کارشناس ارشد علوم تربیتی، با بیان اینکه طبق تقسیم بندی سازمان بهداشت جهانی، سه نوع کودکان کار داریم، گفت: طبق تقسیم‌بندی سازمان بهداشت جهانی سه گروه از این کودکان داریم. کودک خیابانی، یعنی کودکی که در خیابان بوده و دارای خانواده است.برای کسب درآمد به خیابان‌ها می‌روند و شب به خانه برمی‌گردند. 

قاسم‌نژاد افزود: دومین دستهکودکان خیابان هستند. یعنی توسط خانواده رها می‌شوند یا یتیم شده و مشغول این کار می‌شوند و در خیابان کسب درآمد می‌کنند.این دسته، آسیب‌ پذیرترین گروه از این سه دسته هستند. 

عضو انجمن روانشناسان تربیتی ایران، دسته سوم از کودکان کار را تحت شرایطی برشمرد که خانواده آنها نیز خیابانی هستند و بیان کرد: دسته سوم کودکان کار، فرزند یک خانواده خیابانی هستند.یعنی خانواده‌ای دارند که آنها هم در خیابان امرار معاش کرده و بدین طریق زندگی می‌کنند.این کودکان در معرض خطر بسیاری ازجمله سوء استفاده‌های جنسی، خطر ابتلا به ایدز، گرسنگی، خشونت، مصرف مواد مخدر قرار دارند.

قاسم‌نژاد ادامه داد: بیشتر اینها مصرف مواد مخدر را راهی برای فرار از ترس، گرسنگی، فراموش کردن مشکلات و ناامیدی از زندگی، در پیش می‌گیرند.مواد مخدر مصرف می‌کنند تا آسیب‌هایی که در کنارشان هست را فراموش کنند.برخی از آنها نیز دراثر بیماری، خشونت جسمی و تصادف از بین می‌روند.

وی با توجه به شرایط جامعه در وضعیت شیوع بیماری کرونا، بیان کرد: اکنون در شرایط ویژه‌ای قرار داریم. چراکه با ویروس کووید 19 دست به گریبان هستیم و وضعیت این کودکان به گونه‌ای شده که آسیب‌پذیر تر شده‌اند. کودکانی که در خیابان رها هستند و هیچگونه آشنایی به پروتکل‌های بهداشتی ندارند، لوازم بهداشتی نداشته و یا آموزش در این زمینه ندیده‌اند.

عضو بانوان فرهیخته سازمان تبلیغات اسلامی سوادکوه، با بیان اینکه در شرایطی که جامعه درگیر بیماری کرونا شده، این کودکان برای خود و دیگران می‌توانند در مورد گسترش کرونا، خطرناک باشند، افزود: این کودکان نه تنها برای خود و افراد تیم خود خطر‌ناک هستند، برای دیگران هم می توانند خطر آسیب را افزایش دهند. چراکه بدون رعایت فاصله باهم ارتباط داشته و گاها باهم غذا می‌خورند و یا مصرف مشترک مواد مخدر دارند.همچنین وقتی سرشان را از شیشه داخل ماشین‌ها می‌آورند یا به دنبال افراد برای فروش لوازم خود می‌دوند، زمینه ساز شیوع بیماری می‌شوند. 

قاسم‌نژاد ضمن برشمردن نکات آموزشی که متولیان در قبال این کودکان می‌توانند داشته باشند، افزود: متولیان امر باید با شناسایی و جذب و در مرحله بعدی با طبقه‌بندی و ساماندهی آنان، برای آموزش آنها سرمایه‌گذاری کنند. آموزش‌هایی از قبیل آموزش رعایت نکات بهداشتی، تب سنجی، استفاده از موارد بهداشتی، اصول بهداشت فردی،مهارت‌های زندگی، بتوانند این کودکان را تحت حمایت خود قرار دهند تا از لحاظ روانی و بهداشتی، تامین شوند. 

وی ادامه داد: از منظر روانشناسی، باید این کودکان را شناسایی و ساماندهی کرده آموزش‌های مهارت زندگی به آنان داد و مورد حمایت‌های اقتصادی، اجتماعی، روانی و بهداشتی قرار گیرند.

مربی مهارت‌های زندگی بهزیستی سوادکوه، با اشاره به صحبت‌های مدیرکل بهزیستی استان در مورد ساماندهی این کودکان، خاطر نشان کرد: دکتر گوهردهی در صحبت‌هایی گفته بودند که قبلا مراکز حمایتی و آموزشی برای ساماندهی کودکان کار و خیابانی وکاهش آسیب‌ها در شهرهایی نظیر آمل و ساری تاسیس کرده بودند که اکنون در شرایط شیوع کرونا در چندین مرکز نگهداری شبانه‌روزی شبه خانواده در نقاط مختلف مازندران، کودکان شناسایی شده، آموزش‌های روانشناختی و نکات بهداشتی را می‌بینند. 

عضو انجمن ازدواج و خانواده کشور، برقراری حداقل‌ها برای این کودکان را نیاز هر فرد دانست و تصریح کرد: امیدواریم کودکان که به عنوان سرمایه‌های زندگی محسوب می‌شوند،  بتوانند تحت تربیت و حمایت  درست قرار گیرند.حداقل زندگی که نیاز هر فردی هست، این کودکان هم برخوردار باشند تا بتوانند، این دوران حساس کودکی را به خوبی پشت سر بگذارند تا از آسیب‌های این دوران که در بزرگسالی تاثیر گذار می‌شود، جلوگیری گردد تا دوره‌ای ایمن و زندگی کیفی داشته باشند. 

به گزارش تسنیم، دیدن کودکانی که به جای شور و نشاط و هیجان خاص سن خود، با چهره‌ایی رنگ پریده در تکاپو و خواهش برای فروختن آدامس، گل و یا تمیز کردن شیشه ماشین هستند، چهره‌ای غم‌آلود این روزهای شهرهااست. کودکانی که به جای تحصیل و بازی‌های بچه‌گانه، فقر را روایت می‌کنند. روایتی غم‌انگیز که در گوشه و کنار شهرها فضایی تلخ ایجاد کرده و آثاری از ضعف متولیان را به تصویر می‌کشد. پدیده ناخوشایند کودکان کار و خیابانی، آسیب اجتماعی منشا گرفته از فقر اقتصادی و فرهنگی که در اثر نابرابری‌ها بر برخی خانواده‌ها تحمیل می‌شود.

فقری که برای کاهش اثرات منفی‌اش بر زندگی، کودکان را قربانی کرده و وسیله‌ای برای امرار معاش والدین شده و یا درگیر طَمَع باندهایی می‌شوند که تنها به ثروت‌اندوزی می‌اندیشند حتی اگر به قیمت درهم شکسته شدن چهره معصوم کودکانه و زمینه ساز شدن جرم و بزه شوند. گویا به جرم فقر، محکوم به کم‌توجهی و کار در سنین هیاهوی کودکانه‌اند.

در شرایطی که جامعه درگیر بیماری کرونا شده، سلامت این گروه از قشر آسیب‌پذیر، در خطر بیشتری قرار گرفته است. کودکانی که ساعات طولانی درکنار هم و در برخورد با مردم، بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی قرار دارند، عاملی برای گسترش بیماری در بین خود و جامعه می‌شوند.

در شرایطی که استان در قرنطینه کرونایی قرار گرفته، در کنار همه تمهیداتی که برای قطع زنجیره کرونا در نظر گرفته‌ شده، باوجود تلاش متولیان برای توجه به کودکان کار و خیابانی در این شرایط، با این وجود وضعیت قابل قبولی برای این قشر دیده نشده است.امید است متولیان با در نظر گرفتن شرایط ، توجه ویژه‌ای به سلامت این کودکان داشته باشند.

گزارش از معظمه نقی پور

انتهای پیام/ 681/ ع