Lozan Zirvesi Bir Anlaşma Sağlamak İçin Düzenlenen Bir Zirve Değildi

Tesnim Haber Ajansı - Batı Asya konuları uzmanı ve Allame Tabatabai Üniversitesi Siyasi Bilimler Bölümü öğretim üyesi olan Sadullah Zarei, Tesnim Haberle yaptığı röportajda; Suriye konusundaki Lozan Zirvesi hakkında konuştu ve bu zirvede bir anlaşma sağlanmasının beklentisi içerisinde olunmamasına değinerek şunları söyledi: ‘ 6 saatlik Lozan Zirvesi anlaşma sağlamak için düzenlenen bir zirve değildi. Anlaşma sağlanması için zirveye katılan tarafların, daha ılımlı olması gerekir.’

Sadullah Zarei, Lozan Zirvesinde bir sonuca ulaşılmamasının beklenmedik bir durum olmadığını belirterek sözlerine şunları ekledi: ‘ Müzakerede bulunacak taraflar Lozan’da bir araya geldiler ve hiç biri siyasi tutumlarında bir değişiklik yapmadı. Amerika Dışişleri Bakanı müzakere sonunda, bu zirvenin Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Temsilcisi Staffan De Mistura’nın katılımıyla 9 ülke arasında gerçekleşen görüşme ile düzenlendiğini açıkladı. Lozan’da yaşanan olay, şaşırtıcı bir gelişme değildi ve birçok batı ve bölge medyası daha öncesinden bu zirveden bir beklentileri olmadığını açıklamışlardı.’

Batı Asya konuları uzmanı Lozan anlaşmasıyla birlikte, gelecekteki anlaşmaları da geçek dışı girişimler olarak değerlendirerek şunları söyledi: ‘ Gelecekte, hatta Suriye’de siyasi çözüm sloganlarıyla yapılacak zirveler de sadece siyasi olacaktır ama siyasetin gereğinin esneklik olduğu unutulmamalıdır.’

Sadullah Zarei, siyasi çözümün, bölgedeki ve bölge dışındaki etkili unsurlarının ilkesiz tutumlarını değiştirmesine bağlı olduğunu belirterek şu açıklamalarda bulundu: ‘ Siyasi çözüm sloganları atanlar hiçbir esneklik göstermiyorken, bu çözüm yolunun kendiliğinden şekillenmesi nasıl beklenebilir? Bazı taraflar Birleşmiş Milletler’in bağımsız ülkesi hakkında ilkesiz tutumlarında ısrar ettiği sürece, Lozan’da çıkandan başka bir sonuç beklenemez.’

Batı Asya konuları uzmanı, ‘İran’ın bu zirveye katılacağı yönünde görüşünü değiştirmesi, batı tarafının hangi şartları kabul etmesiyle gerçekleşti?’ sorusu üzerine şunları söyledi:
‘ İran’ın ilk başta bu zirveye katılmak istememesinin nedeni, zirvenin Amerika, Türkiye, Ürdün, Arabistan ve Katar olmak üzere 5 ülkenin katılımıyla ve diğer taraftan da İran Rusya olmak üzere 5+2 kalıbında düzenlenmesinin planlanmasıydı. Buna dayalı olarak ta bu kombinasyonda hiçbir denge görülmüyordu. Bu yüzden İran da bu toplantıya katılmayacağını açıkladı.

İran bir sonraki adımda sadece şartlı olarak bu zirveye katılacağını açıkladı. Lozan’da Irak ve Mısır’ın da bulunması İran’ın şartları arasındaydı. İran’ın Lozan’a katılmaması, Rusya’nın da Lozan zirvesine katılmamasına neden olacaktı ve bu, zirvenin anlamını tamamen kaybetmesi anlamına geliyordu. Ama Amerikalılar bu zirveyi düzenlemek için Irak ve Mısır’ın da Lozan zirvesine katılmasını kabul ettiler ve müzakereler 4+4 şeklinde düzenlendi.’

Zarei, ‘bölgede ve bölge dışında rol oynayan bazı kişiler Esad’ın görevden alınması konusunda ısrar ediyorlar, acaba gelecekteki görüşmelerde siyasi bir çözüme ulaşmak mümkün mü? sorusu üzerine şu açıklamalarda bulundu:
‘ Savaşta yaşanan gelişmeler ve Amerika, Almanya, Türkiye ve Fransa tarafından gündeme getirilen konuların tamamı, Beşşar Esad hükümetinin devam etmesinin kabul edildiğini gösteriyor.

Beşşar Esad hükümetinin devam etmesinin gündeme getirilmesi müzakereleri durdurabilir. Çünkü Suriye’de değişim imkânının olmaması halinde, siyasi müzakerelere katılmak için Amerika’nın bir amacı olmayacaktır ve aynı zamanda Amerikalıların kendi isteklerini en asgari seviyede temin edecek bir hükümet oluşturmaya dayalı başka bir plan uygulamaya geçme ihtimali vardır. Amerika’nın bu ülkedeki seçimlerden sonra Suriye konusundaki politikasının değişip değişmeyeceğini bekleyip görmek gerekir.’