هیئت نظارت بر مطبوعات براساس مواد 10 و 11 قانون مطبوعات شکل گرفته و دبیرخانه‌اش در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مستقر است. براساس ماده 11، رسیدگی به درخواست صدور پروانه و تشخیص صلاحیت متقاضی و مدیر مسئول برعهده هیئت نظارت بر مطبوعات است و در صورتی که صاحب پروانه یکی از شرایط مقرر در قانون مطبوعات را از دست بدهد، به تشخیص این هیئت پروانه نشریه لغو می‌شود. طبق ماده 10 قانون مطبوعات، یکی از قضات به انتخاب رئیس قوه قضائیه، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یا نماینده تام‌الاختیار وی، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به انتخاب مجلس، یکی از اساتید دانشگاه به انتخاب وزیر فرهنگ و آموزش عالی، یکی از مدیران مسئول مطبوعات به انتخاب آنان، یکی از اساتید حوزه علمیه به انتخاب شورای عالی حوزه علمیه قم و یکی از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به انتخاب آن شورا، از اعضای هیئت نظارت بر مطبوعات هستند.
