شهری سالم با فضای سبز سالم

از نگاه شهرسازی، فضای سبز شهری نوعی کاربری زمین شهری با پوشش‌های گیاهی انسان ساخته است که بخشی از سیمای شهر بوده و از انواع گیاهان تشکیل یافته است. فضای  سبز شهرها دارای اثرات اجتماعی و اکولوژیکی هستند البته مهم‌ترین اثر فضای سبز شهرها، کارکردهای محیط زیستی آن می‌باشد که در تعدیل دما، افزایش  رطوبت نسبی، لطافت هوا، جذب گرد و خاک و تولید اکسیژن نقش حیاتی دارد فضاهای سبز با ایجاد تعادل در متابولیسم شهر و بالابردن سطح زیبایی موجب افزایش کیفیت زندگی در شهرها می‌شود در حقیقت فضاهای سبز ریه‌های تنفسی شهرها می‌باشند.
براساس  شاخص‌های تعیین شده از سوی دفترمحیط زیست سازمان ملل، سرانه فضای سبز 25-20 متر مربع می‌باشد که در سال‌های اخیر با توجه به رشد ساخت فضای سبز در تهران می‌توان گفت به این سرانه دست یافته‌ایم، اما نکته مهم آن است که فضاهای سبز علاوه بر ارزش‌های اکولوژیکی بعد اجتماعی، رفاهی و سلامت هم دارند. اصولاً فضای سبز تنها محیط دارای درخت و گیاه نیست بلکه نمادی از تفکرات فرهنگی، اجتماعی یک جامعه است. در سال‌های اخیر در کشور ما آنچه بیش از هر چیز در این بخش در شهرداری‌ها دنبال شده، ایجاد فضاهای سبز جدید و توسعه آنها بوده است این درحالی است که متناسب بودن این فضاها از نظر کمی و کیفی با کارکردهای مورد نظر و نحوه حفظ و نگهداری از این فضاها بسیار با اهمیت‌تر از ایجاد فضاهای جدید ‌بوده، و می‌تواند در ایجاد شهری سالم بسیار مژثر باشد. از نظر شهرسازی، شهر سالم، شهری است که در آن امکانات زندگی برای انسان، حیوان و گیاه فراهم باشد.
باایجاد فضاهای سبز سالم می‌توان در جهت ایجاد شهری سالم حرکت نمود، فضای سبز سالم ابعاد مختلفی دارد از بعد اجتماعی فضای سبز سالم باید به گونه‌ای ایجاد شود که ضمن در دسترس بودن، پاسخگوی نیازهای اقشار مختلف جامعه باشد. کمتر شهروندی را می‌توان پیدا نمود که از فضاهای سبز شهری استفاده ننماید. فضای سبز شهر تنها شامل پارک‌ها و بوستان‌ها نمی‌شود بلکه باغ‌ها، نوار سبز حاشیه شهرها و خیابان‌ها، فضاهای سبز اماکن فرهنگی، مذهبی و ورزشی را نیز شامل می‌شود. با این تعریف از فضای سبز اقشار مختلف جامعه چون کودکان، سالمندان، خانواده‌ها، جوانان، ورزش دوستان و ... ازاین فضاها استفاده می‌نمایند و این فضاها در سلامت اجتماعی و روانی جامعه مؤثر می‌باشند و اگر این فضاهای سبز متناسب با شرایط بومی و کارکردهای اجتماعی مدنظر برنامه‌ریزان شهری باشند، در سلامت اجتماعی یک شهر سالم می‌توانند نقش اساسی ایفا نمایند.
بهداشت و سلامت جسمی نیز از ابعاد دیگر یک فضای سبز سالم می‌باشد در سالم و بهداشتی بودن فضاهای سبز نقش مشارکت مردم بسیار حایز اهمیت است که نریختن زباله در سطح فضاهای سبز یکی از مهم‌ترین وظایف شهروندان در این زمینه می‌باشد.اما مدیریت شهری هم در زمینه سلامت فضای سبز نقش ویژه‌ای دارد یکی از مهم‌ترین وظایف مدیران استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا در ساخت و نگهداری فضاهای سبز است. امروزه دراکثر کشورهای جهان مدیران شهری از نهاده‌های ارگانیک و بهداشتی در فضاهای  سبز استفاده می‌نمایند تا در صورت تماس شهروندان به ویژه کودکان بااین نهاده‌ها مشکلات بهداشتی به وجود نیاید و سلامت شهروندان به خطر نیافتد البته استفاده از این نوع نهاده‌ها ضمن اینکه در افزایش سلامت شهروندان مؤثر است کاهش هزینه‌های نگهداری را نیز  به علت عملکرد بهتر به همراه دارد.
بنابراین یکی از ارکان اصلی ایجاد شهر سالم ایجاد فضای سبز سالم در شهرها می‌باشد دراین میان هرچند مشارکت شهروندان بسیار مؤثر است اما نقش اصلی در ایجاد بنیان‌های آن را مدیریت شهری برعهده دارد که می‌تواند با طراحی مناسب فضاهای سبز و همچنین دقت نظر در حفظ و نگهداری آن‌ها در ایجاد شهری سالم مؤثر باشد.

محسن پیرهادی

انتهای پیام /