معماری پلکانی روستاهای خلخال نمادی از شگفتی‌های ییلاق ایران زمین+فیلم
با توجه به اینکه استان اردبیل به عنوان ییلاق ایران زمین شناخته شده است زیبایی و شگفتی‌های طبیعی بسیاری دارد که روستاهایی با معماری پلکانی در جنوب این استان نمونه‌ای از این شگفتی‌هاست.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، استان اردبیل با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، گردشگری و فرهنگی بسیار از جنوب تا شمال نگاه گردشگران بسیاری را در چهار فصل سال به سمت خود معطوف می‌سازد که وجود روستاهایی با معماری پلکانی در جنوب این استان و در شهرستان خلخال نمونه بارز و زیبایی از جاذبه‌های طبیعی و منحصر به فرد این استان به حساب می‌آید.
از نمین و عنبران گرفته تا خلخال و کوثر و مشگین‌شهر همه و همه جاذبه‌های بکر طبیعی و گردشگری زیادی را در دل خود جای داده‌اند که همین امر سالانه بیش از 9 میلیون مسافر را به سمت نگین گردشگری شمالغرب کشور، استان اردبیل سرازیر می‌سازد.
آبشارهایی به بلندای سبلان، طبیعتی قاب گرفته شده از بهشت، بافت تاریخی و معماری اصیل ایرانی الصاق شده به چارچوب فرهنگی این استان، مرقدها و آرامگاه‌هایی به یادگار مانده از طول دوران و تاریخ این شهر، آبگرم‌های معدنی و صدها جاذبه‌های گردشگری و تفریحی بسیاری سبب تمایز استان اردبیل از سایر استانها نه تنها در شمالغرب بلکه در جای جای کشور گردیده است.
شهرستان خلخال یکی از شهرستانهای حومه استان اردبیل و از توابع آن در جنوب است که باتوجه به وجود 12کیلومتر مرز مشترک با استان گیلان، جاده زیبا و جنگلی خلخال به اسالم، مناطق نمونه گردشگری الماس، چشمه ازناو، چشمه میرعادل بولاغی اندبیل، امامزاده عبدلله کلور، جاده زیبای خلخال به شاهرود، آبشار نره‌گر روستای هدف گردشگری اسبو، آبشار سفیداب روستای لرد، آبشار سجن بخش شاهرود، آبگرم روستای تیل، روستاهای هدف گردشگری کزج، نمهیل، برندق و خمس همراه با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی سالانه از 2 میلیون و 500 مسافر به صورت شایسته میزبانی می‌کند.
روستاهایی پلکانی در دل بهشت
روستاهای کزج، اندبیل و برندق از جمله روستاهای هدف گردشگری شهرستان خلخال است که با دارا بودن بافت سنتی، معماری خاص اماکن مسکونی، بهرهمندی از طبیعت بکر و زیبا و آثار و بقاع تاریخی در دامنه‌های ارتفاعات در زمره روستاهای هدف گردشگری استان و کشور قرار گرفته است.
روستای گردشگری کزج که جزو یکی از روستاهای گردشگرپذیر شهرستان خلخال و به تبع استان اردبیل است در 15 کیلومتری شمال شهر هشجین واقع شده که بافت سنتی، معماری خاص اماکن مسکونی، قرار گرفتن در کوهپایه، بهرهمندی از طبیعت بکر و زیبا، جاری شدن رودخانه قزل اوزن از بین باغات روستا، قدمت و پیشینه تاریخی و صنایع دستی ویژه خطه محلی این روستا موجب شده تا این روستا به یکی از جاذبه‌های توریستی استان و شهرستان خلخال تبدیل شود.
به کارگیری معماری پلکانی در حوزه خانه‌سازی این روستا شاید یکی از نکات قالب توجه برای توریستهای خارجی باشد که این نوع بافت تاریخی و شاید هنری به ندرت در برخی روستاها و شهرهای بومی و سنتی کشور به چشم بیاید.
روستای کزج از سوی بنیاد مسکن کشور به عنوان 10 روستای دارای بافت ارزشمند سنتی شناخته شده که بیش از 70 درصد خانه‌ها همان کالبد سنتی و بومی خود را حفظ کرده‌اند و این روستای گردشگری می‌تواند بهترین گزینه برای ایجاد اقامتگاه بوم‌گردی جهت ارائه خدمات ارگانیک در منطقه باشد.
به علت نزدیکی این روستا به ماسوله و شباهت زیاد بافت این روستا با ماسوله و براساس نظریه کارشناسی متخصصین، اهالی روستای گردشگری ماسوله از سکنه این روستا هستند که در گذشته‌های دور به علت کوچرو بودن مردم این روستا و استفاده از منطقه ماسوله به عنوان ییلاق، بخشی از جمعیت روستای کزج در آن منطقه ساکن شده و روستای ماسوله را به روش روستای کزج به وجود آورده‌اند.
روستای کزج به سبب بافت معماری از جمله نوع مصالح به کار رفته در ساخت و ساز، رنگ‌آمیزی دیوارها، حیاط خانه‌ها، درها و پنجره‌ها و نیز سلیقه منحصر به فرد در ساخت بنا، هدایت فاضلاب منازل و بکر بودن فرهنگ زندگی اجتماعی و نیز زندگی مسالمت‌آمیز شیعیان و اهل سنت ساکن در روستا، از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور جزو 12 روستای هدف گردشگری استان اردبیل تعیین شده است.
نمای ظاهری این روستا از دید گردشگران جلوه‌ای جذاب و دینی به آن بخشیده به طوری که در نگاه نخست صدها واحد مسکونی به صورت مکعب‌هایی در کنار هم و همشکل دیده می‌شود و با رنگ‌آمیزی تزئینی ایوان‌ها، تیرهای چوبی ایوان‌ها، درها، پله‌ها و پنجره‌ها منظره بدیعی را به وجود آورده است.
پشت‌بام اکثر خانه‌های این روستا کاهگلی بوده و به خاطر شیب تند محل ساخت و استقرار روستا، پشت‌بام هر خانه‌ای حیاط خانه بالاتر است.
سقف و پشت‌بام خانه‌های این روستا بیشتر با افزودن لایه‌های کاهگلی متعدد حدود 5/0 سانتی‌متر به روش ماله‌کشی‌های سالانه ضخیم شده است به طوری که بارش‌های باران و برف سبب چکه کردن سقف‌ها نمی‌شود. این لایه‌های کاهگلی از ترکیب خاک رس منطقه و کاه گندم تهیه شده و در سالیان اخیر نمک نیز برای جلوگیری از نفوذ آب به لایه‌های زیرین و پیشگیری از چکه کردن سقف‌ها به ترکیبات کاهگل افزوده می‌شود.
این شیوه معماری حتی با همه‌گیر شدن استفاده از مصالح ساختمانی جدید از قبیل قیر، ایزوگام، ایرانت و سیمان هنوز هم در روستای کزج مرسوم بوده و زیبایی و طراوت خاصی به این روستا بخشیده است. برخلاف سایر روستاهای استان اردبیل و کشور در این روستا حتی یک قلاده سگ هم به چشم نمی‌خورد و علت این امر با پرس و جوی محلی نیز مشخص نشده و همه اهالی روستا از علت این موضوع اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند.
روستای گردشگری و پرجاذبه کزج با اهالی خونگرم و میهمان‌نواز خود در تعطیلات نوروزی و تابستانی و شاید در سایر مناسبتهای سالانه و تعطیلات آماده پذیرایی گرم از مسافران و گردشگران است تا در این خطه سرسبز و پرمنظره لحظات خوبی برای آنها رقم بخورد.
روستای اندبیل یکی دیگر از روستاهای توریست پذیر شهرستان خلخال بوده که آب و هوای بکر و معتدل این روستا زبانزد گردشگران و مسافران و کسانی که حتی برای یک بار به این منطقه سفر کرده‌اند، است و همین شرایط اقلیمی بکر و طبیعی سبب تمایز این روستا از سایر روستاهای گردشگری شهرستان خلخال شده است.
این روستای گردشگری در کمترین فاصله از شهرستان خلخال و 3 کیلومتری این منطقه واقع شده است که وجود آثار و بقاع تاریخی و نیز آتشکده‌ای باستانی به قدمت چندین صد ساله در تپه‌های این روستا بر زیباییهای این روستا افزوده است.
آب و هوای روستای اندبیل در تابستان معتدل و در گرمترین روزهای تابستان حدود 20 درجه سانتیگراد و در زمستان سرد است. از آنجایی که حوزه جغرافیایی خلخال از جمله قلمروهای تاریخی آذربایجان است و در کتاب‌های جغرافیایی و تاریخی سده‌های دوم و سوم هجری قمری به شهر خلخال اشاره شده و از شهرهای آذربایجان به شمار آورده، لذا روستای اندبیل دارای سابقه طولانی سکونت است.
از سویی دیگر وجود آثار و بقایای قلعه کفو و آتشکده آن، در محدوده ارتفاعات تفرجگاهی اندبیل (ارتفاعات دره بنات) نیز گواه بارزی بر قدمت طولانی روستای اندبیل است که این روستا، روستایی کوهپایه‌ای با بافت مسکونی متراکم به حساب می‌آید و در شیبی ملایم استقرار یافته و کوچه‌های پیچ در پیچی دارد، که نهر آب از میان آنها می‌گذرد و این صحنه بر زیباییهای دیگر روستا افزوده و آنها را دوچندان می‌کند.
معابر روستا با درختان فراوان به شکل کوچه باغ‌هایی درآمده‌اند که طراوت و زیبایی کم‌نظیری را به نمایش می‌گذارند همچنین منظره ساختمان‌های روستا با سقف‌های شیروانی و دیوارهای گلی همرنگ طبیعت، نشانگر کمال درآمیختگی فضای روستا با محیط طبیعی اطراف است که از سویی دیگر جنگل‌های بلوط و ممرز و بوته‌های تمشک ونسترن که به صورت متراکم در شمال روستا گسترده شده‌اند یکی از جلوه‌های بسیار زیبای طبیعی روستا به شمار می‌روند.
اقلیم زیستی بی همتا و رویش گیاهان متنوع دارویی و زیبا و چشم‌انداز این جنگل‌ها به خصوص در بهار، تابستان و پاییز با رنگ‌های الوان، زیبایی سحرانگیزی دارند که هر دوست‌دار طبیعت را به سوی خود جذب می‌کنند در کنار آن چشمه بیله دیر، با آب ذلال و همیشه روان که از ارتفاعات بنات سرچشمه می‌گیرد طراوت و زیبایی خاصی به منطقه بخشیده است.
پوشش آسمان آبی این روستا با ابر و مه که در تابستانها بطور مرتب تکرار می‌شود و نسیم فرحبخش فصل تابستان باعث جذب گردشگران فراوان کشوری و محلی به تفرجگاه اندبیل گردیده است که طرح احداث مجتمع تفریحی، ورزشی اقامتی اندبیل که شامل تله کابین و هتل و متل و امکانات ورزشی در فضاهای باز و سرپوشیده می‌باشد در حوالی آن در جریان است.
کارشناس کمیته‌های تخصصی گردشگری میراث فرهنگی استان اردبیل در همین خصوص با اشاره به اینکه بیش از 40 درصد روستاهای هدف گردشگری استان در شهرستان خلخال واقع شده است، گفت: از مجموع 12 روستای هدف گردشگری استان 5 روستا در شهرستان گردشگری خلخال واقع شده که این امر می‌تواند علاوه بر امتیاز مثبت برای حوزه گردشگری سودآوری کلان به شهرستان را نیز به دنبال داشته باشد.
علیرضا حسن‌پور تصریح کرد: شهرستان خلخال با دارا بودن مناطق بکر و نمونه گردشگری در ردیف شهرستانهای قابلیت‌دار استان در راستای جذب گردشگر قرار گرفته است که در نظر داریم تا با هدف توسعه پایدار گردشگری میزان ورود مسافران به این شهرستان را تا سرحد مطلوب ارتقاء دهیم.
وی ادامه داد: باتوجه به اینکه شهرستان خلخال به دلیل موقعیت جغرافیایی در سالهای اخیر به عنوان یک مسیر گذری به شهرستانهای گردشگرپذیر استان همچون مشگین‌شهر، سرعین و اردبیل شناخته شده است در دستور کار داریم تا با ساماندهی مناطق بکر گردشگری شهرستان همچون منطقه نمونه گردشگری ازناو، منطقه کوهستانی آق داغ، امامزاده عبدالله و روستاهای هدف گردشگری برندق، کزج و اندبیل و در کنار آن با معرفی پتانسیلهای مغفول مانده این منطقه علاوه بر افزایش میزان جذب گردشگران به این منطقه میزان رضایت مسافران از خدمات ارائه شده را نیز افزایش دهیم.
کارشناس کمیته‌های تخصصی گردشگری میراث فرهنگی استان اردبیل بیان کرد: روستاهای هدف گردشگری شهرستان خلخال از بافت تاریخی ارزشمند کشور برخوردار بوده‌اند که با عقد قرارداد 10 ساله با سرمایه‌گذاران بخش خصوصی قرار بر این شده تا اهالی روستاهای هدف گردشگری خلخال به ویژه روستای کزج منازل مسکونی خود را در اختیار گردشگران قرار دهند که به تناسب اتاقهای واگذار شده بخشی از درآمدزایی در اختیار صاحبان این منازل قرار گیرد.
حسن‌پور اظهار داشت: چون هدف ما توسعه گردشگری در مناطق شمال و جنوب استان می‌باشد بنابراین شهرستان خلخال به عنوان مرکز گردشگری روستایی می‌تواند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری در راستای ایجاد اقامتگاههای بوم‌گردی، دهکده‌های توریستی و بسیاری از خدمات رفاهی و تفریحی جهت بهرهمندی گردشگران داخلی و خارجی باشد.
ساماندهی محور خلخال-ماسوله راهی برای حضور بیش از 500 هزار مسافر در اردبیل
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان خلخال گفت: به منظور زیرسازی و اختصاص قیر به محور خلخال-کلور که از سمتی به محور ماسوله و گیلان ختم می شود 8 میلیارد تومان از سوی بنیاد مسکن اعتبار اختصاص یافته است.
قنبر رستمی تصریح کرد: باتوجه به اینکه محور ماسوله-گیلان از سویی به محور خلخال-کلور ختم می‌شود و همه ساله این منطقه نمونه گردشگری میزبان حدود 5 میلیون مسافر است باید توجه داشت که با تکمیل راه ارتباطی خلخال-کلور به ماسوله می‌توان حداقل 10 درصد این میزان مسافر را که مقصد آنها گیلان و محور گردشگری ماسوله است به شهرستان خلخال وارد کرد که بعد از تکمیل و راه‌اندازی این محور مواصلاتی در بهترین حالت خود حدود 500 هزار مسافر وارد شهرستان خلخال و به تبع استان اردبیل خواهد شد.
وی ادامه داد: برخی از طرح‌های گردشگری و تاریخی شهرستان خلخال نیز در دستور کار میراث فرهنگی قرار گرفته است که امامزاده عبدالله که یکی از مناطق بکر تاریخی و گردشگری شهرستان خلخال به حساب می‌آید تا پایان تابستان ساماندهی و در اختیار گردشگران قرار می‌گیرد.
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان خلخال با اشاره به اینکه در حوزه معرفی روستای هدف گردشگری کزج از توابع خلخال در حوزه اکوپنت با شرکت خصوصی بومی قراردادی انعقاد گردیده، افزود: با انعقاد این تفاهم نامه خانه‌های محلی این روستا به عنوان مراکز اقامتی در اختیار گردشگران قرار می‌گیرد که این منازل از حیث ساختار به همان حالت اولیه خود باقی مانده و بافت تاریخی خود را حفظ کرده‌اند که این امر بر زیباییهای این روستای گردشگری می‌افزاید.
گزارش از نوشین سلامت
انتهای پیام/
