پای درد دل مخاطبین ۳| ابهامات شرعی و قانونی در تعهدنامه محضری اتباع خارجی برای اخذ گواهینامه + مستندات

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم؛ همزمان با انتشار دو بخش نخست از پرونده پای درد دل مخاطبین ده‌ها پیام مربوط به مشکلاتی که اتباع خارجی برای اخذ گواهینامه با آن مواجه هستند به دست ما رسیده است و جهت ایفای نقش خود در تلاش هستیم تا نه تنها آنها را منتشر کنیم بلکه با پیگیری‌های لازم از طریق مسئولین ذی ربط مسیر حل آنها را نیز هموار سازیم.

طبیعی است که با توجه به مرزبندی‌های جغرافیایی هر کشوری میزبان هزاران تبعه غیرایرانی خواهد بود و هزاران تبعه همان کشور نیز ساکن مناطقی خارج از مرزهای آن می‌شوند.

ایران اسلامی نیز پس از پیروزی انقلاب با توجه ویژه تمام مردم جهان به خصوص دشمنان استکبار مواجه شد که فریاد عدالت خواهی امام راحل را با همراهی‌های خود لبیک گفتند و در ادامه بسیاری از نخبگان جوامع آن‌ها راهی ایران شدند تا در سایه انقلاب اسلامی از علوم حوزوی بهره‌مند شده و هر یک مبلغی در کشور خود باشند.

لازم به ذکر است تعریف ما از اتباع خارجی در این پرونده افرادی هستند که گذرنامه کشورهای خارجی را به همراه مهر مجوز اقامت از سوی ناجا دارند. علاوه بر طلاب حوزه‌های علمیه که بخش قابل ملاحظه ای از اتباع غیر ایرانی ساکن در کشور را تشکیل می‌دهند برخی دیگر از غیر ایرانی‌های غیر مهاجر در ایران سکونت اختیار کردند . در هر صورت باید این غیر ایرانی ها را میهمانان انقلاب دانست و آنگونه که آرمان‌های امام امت آن را رویت کرده است از آنان پذیرایی کرد.

خبرگزاری تسنیم در این پرونده پای درد دل و مشکلاتی که اتباع غیرایرانی با آن مواجه هستند و یا قوانینی که عدم رعایت صحیح آن و یا تفسیرهای غلط از آن باعث شده تا موانعی حل نشدنی پیش روی آن‌ها باشد را بررسی خواهد کرد.

تعهدنامه های محضری

اخذ تعهدنامه محضری یکی از مشکلاتی است که توسط غیرایرانی‌های ساکن کشورمان گزارش شده و تحقیقات ما نیز نشان می‌دهد که در شهرهای مختلف به خصوص در مشهد مقدس پلیس تمام متقاضیان اخذ گواهینامه را ملزم می‌کند با پرداخت مبلغ 25 هزار تومان تعهد زیر را در محضر امضا کرده و ارائه دهند:

در نگاه اول متن این تعهدنامه بسیار سخت گیرانه به نظر می‌آید وعلیرغم اینکه اتباع غیر ایرانی حق اشتغال به کار در ایران را ندارند و دریافت گواهینامه که نوعی تائید مهارت است نیز برای آنان اجازه اشتغال ایجاد نمی‌کند حال در اینکه چه ضرورتی وجود دارد تا برخی از اتباع( تعهد نامه در برخی شهرها اخذ نمی‌شود برای مثال بسیاری طلاب ساکن قم حتی نمی‌دانند تعهد نامه محضری چیست!) با صرف مبلغ 25 هزار تومان تعهدی دوباره بدهند را باید در شرع قانون و جستجو کرد.

نظر مراجع معظم تقلید در مورد این تعهد نامه چیست؟

با توجه به سخت گیری های موجود در تعهدنامه ابتدا برآن شدیم تا از علمای عظام سوال کنیم که آیا یک مسلمان می تواند تمام حقوق دفاع از خود را سلب نماید؟. به همین منظور متن زیر جهت استفتا برای دفاتر برخی از مراجع معظم تقلید ارسال شد و طی 48 ساعت دو پاسخ مکتوب به دست ما رسید.

متن سوال: با عرض سلام و ادب. پلیس مشهد برای ارائه گواهینامه رانندگی به اتباع خارجی، آن‌ها را ملزم به امضای تعهدی محضری می نماید که طبق آن حتی اگر کوچکترین قانون (غیر راهنمایی رانندگی) را نقض کنند گواهینامه آنان ابطال شده، اقامتشان باطل می شود و علاوه بر آن حق هیچ گونه اعتراضی از طرف خود آنان یا وکیلشان وجود ندارد. آیا طبق شرع انسان مسلمان می تواند برای گرفتن تائیدیه مهارت رانندگی اقدام به سلب تمام حقوق قانونی خود کند؟

پاسخ دفتر آیت الله مکارم شیرازی( استفتا شماره: 9711090045): با اهدا سلام و تحیت ؛ لازم است در این زمینه بر طبق قوانین و مقررات حکومت اسلامی، عمل شود. همیشه موفق باشید.

پاسخ دفتر آیت الله شبیری زنجانی( استفتا شماره: 61955): سلام علیکم، چنین تعهد گرفتن هایی اگر قانونی نباشد اشکال دارد واگر دادن چنین تعهدی با توجه به شرایط شخص مقیم، موجب خواری وی و یا مفسده دیگری داشته باشد جایز و مشروع نیست.

اگر چه ما موفق نشدیم طی مدتی کوتاه استفتا کاملی در رابطه با این تعهد نامه بگیریم ولی روشن است که نظر مراجع معظم تقلید در مثبت ترین شکل ممکن « عمل به قوانین حکومت اسلامی » ودر حالت دوم « تحریم این تعهدنامه» است.

حال باید دید که آیا گرفتن این تعهد نامه صورت قانونی دارد؟ پیچیده بودن قوانین مربوط به اتباع خارجی و تفسیرهای مختلف از قانون سبب شد تا جهت بررسی این موضوع مجبور به اخذ نظر چند کارشناس خبره شویم. برخی حقوقدانان از جمله «سجاد محمدی» متن تعهدنامه را عاری از اشتباه نمی‌دانند ولی برای ارائه مستندات قانونی وقت بیشتری مطالبه می‌کنند.

«بهمن کشاورز» رئیس سابق اتحادیه سراسری کانونهای وکلای دادگستری ایران موضعی شفاف تر گرفته و به سوالات ما چنین پاسخ می‌دهد:

تسنیم: آیا نوشتن واژه «کلیه قوانین کشور جمهوری اسلامی ایران» و خارج شدن تعهد نامه از قوانین راهنمایی ورانندگی برای ارائه گواهینامه خلاف مقررات نیست؟ با این جمله اگر اتباع حتی یک شاخه گل بچینند نیز اقامت و گواهینامه خود را از دست خواهند داد.

بهمن کشاورز: واضح است که همه مردم مکلفند قوانین را رعایت کنند واین نیازی به تصریح مجدد ندارد ولی اگر در موردی تاکید موکد لازم باشد- هرچند بیهوده به نظر می رسد- بلامانع است

تسنیم: آیا نوشتن واژه « جابجایی مسافر داخل یا خارج ازشهر، یا حمل بار» عمومیت دارد؟ برای مثال اگر اتباع خارجی خانواده خود را سوار کنند نیز مسافر سوار کرده اند یا حتما باید جابجایی پول صورت بگیرد تا سرنشین مسافر تلقی شود؟ در مورد حمل بار آیا می توان کیف و ساک شخصی فرد را نیز بار به حساب آورد؟

بهمن کشاورز: به طور کلی وقتی صحبت از حمل مسافر یا بار بصورت منع و نهی می شود بنابر تبادر منظور حمل مسافر در قبال دریافت اجرت و حمل بار نامتعارف به عنوان کار است نه آنچه راننده در مورد خویشان خود و محمولات شخصی‌اش انجام می‌دهد.

تسنیم: آیا شخص می تواند حق هر گونه اعتراض را از خود سلب نماید؟ این قانونی است که انسان چنین حق خدادادی را برای دریافت گواهینامه منکر شود.

بهمن کشاورز: اینکه از فردی تعهد بگیرند در موردی حق اعتراض و مراجعه به دادگاه ندارد معمولا مورد قبول مراجع قضایی نیست واگر موجبی بر ایراد و اعتراض و طرح شکایت و دعوا باشد دادگاهها به آن رسیدگی می کنند، (مگر اینکه دعوا یا دعاوی را طرفین به صلح ختم کنند و در مورد آن اسقاط حق کرده باشند که چون صلح عقدی لازم است به آن عمل خواهد شد) ولی باید دقت کنیم که این تعهد ارتباطی به موضوع صلح ندارد.

تسنیم: مهمترین پرسش و سوال پایانی ما این است آیا اخذ چنین تعهدی برای ارائه گواهینامه رانندگی صورت قانونی دارد؟ به عبارت دیگر آیا اشکالی به این تعهد نامه وارد است؟

بهمن کشاورز: طبق توضیحات فوق چنین تعهدی از کسانی که متقاضی گواهینامه هستندموجبی ندارد ( مگر اینکه در کشوری دادن گواهینامه رانندگی به خارجیان ممنوع یا موکول به احراز شرایط خاص باشد که در کشور ما ظاهرا چنین نیست.

همانطور که بیان شد اخذ این تعهدنامه صورت قانونی نیز ندارد، و رعایت قانون اساسی کشور نیز بر تمام افراد جامعه(اعم از ایرانی وغیر ایرانی) لازم است. با این حساب دلیل اینکه چرا فقط از اتباع و به طور خاص (اکثرا) در شهر مشهد چنین تعهد نامه‌ای دریافت می‌شود سوالی است که مسئولین باید پاسخ آن را بدهند.

هدف ما از انتشار این پرونده اطلاع رسانی به مسولین محترم جهت مشکل است و امیدواریم که دستگاههای نظارتی نیز نقش عالیه خود را برای حل مشکلات اتباع غیر ایرانی انجام دهند.

ادامه دارد...

انتهای پیام/