یادداشت| واکنش اردوغان به تحریم آمریکا چه خواهد بود؟
تحریم‌های نظامی آمریکا علیه ترکیه، نمونه جدیدی از تصمیماتی است که می‌خواهد ترکیه را وادار کند در مورد استراتژی سیاست خارجی خود در برابر آمریکا، تجدید نظر کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم دونالد ترامپ، با امضای اسناد بودجه دفاعی سال 2020 میلادی و تصویب بندهای مرتبط با تحریم دفاعی ترکیه حرف آخر را زد و نشان داد تمام آن ژست‌ها و لبخندهایی که در برابر دوربین‌ها نشان داده و اعلام کرده بود که با اردوغان، روابط خوب و مطلوبی دارد بخشی از دیپلماسی نمایشی اوست و ارتباطی با دنیای واقعی ندارد.
بر اساس اسنادی که توسط کارشناسان عالیرتبه وزارت دفاع آمریکا تهیه شده، قرار است در سال 2020 میلادی علاوه بر آن که ترکیه از پروژه تولید قطعات مشترک جنگنده نسل پنجم اف 35 کنار گذاشته شود، در برابر این کشور موضع گیری مستحکم دیگری انجام داده و علیه همکاری اقتصادی بزرگ روسیه و ترکیه در پروژه ترک استریم موضعگیری صورت بگیرد و تمام شرکت‌های روسی و ترکی مرتبط با این پروژه، شامل تحریم‌های قانون کاتسا شوند.
یعنی همان تصمیم زورگویانه که واشنگتن اسم آن را قانون گذاشته و بر اساس آن تشخیص می‌دهد هر کشوری که در چارچوب تعریف گسترده دشمنان آمریکا قلمداد شود، اجازه ندارد با کشورهای دیگر ارتباط برقرار کند و در صورت امضای هرگونه قرارداد اقتصادی و دفاعی، هر دو طرف باید مورد تحریم آمریکا قرار بگیرند.
مواضع هماهنگ اما به ظاهر متفاوت
پس از آن که مجلس نمایندگان آمریکا به ریاست نانسی پلوسی و ابتکار عمل سناتورهای دموکرات، علیه ترکیه موضع گیری کرده و موضوعات مهمی همچون به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه و تحریم آمریکا را در دستور کار قرار داد، این تصور به دستگاه دیپلماسی ترکیه دست داد که تیم ترامپ به شکلی متفاوت می‌اندیشد و این تصمیمات، بخشی از دعواهای داخلی جمهوریخواهان و دموکرات‌ها است که ارتباطی با ترکیه ندارد و جای نگرانی نیست.
حتی وقتی که گروهی از سناتورهای جمهوری‌خواه رفیق گرمابه و گلستان ترامپ همچون لیندسی گراهام به صف مخالفین ترکیه پیوستند، آنکارا به دنبال آن بود که رضایت خاطر آنها را فراهم کند و به همین منظور اردوغان در سفر به نیویورک، رسماً با سناتور گراهام دیدار کرد تا او را راضی کند که دست از انتقاد علیه ترکیه بردارد و در مورد حمله ارتش تحت امر اردوغان به شمال سوریه، موضعگیری نکند.
اما با اقدام دیروز ترامپ، باید گفت: تحریم‌های نظامی آمریکا علیه ترکیه، نمونه جدیدی از تصمیماتی است که می‌خواهد ترکیه را وادار کند در مورد استراتژی سیاست خارجی خود در برابر آمریکا، تجدید نظر کند.
آرون استین، از کارشناسان متخصص ترکیه شناس آمریکا، اعلام کرده که دونالد ترامپ، نمی‌توانست بیش از این از ترکیه و اردوغان دفاع کند.
او به دنبال آن بود تا جایی که ممکن است لطمه به روابط واشنگتن و آنکارا وارد نشود و دولت اردوغان در همان مسیری که می‌خواهد پیش برود.
به گفته این کارشناس، تحرکات ترکیه در شرق مدیترانه و همچنین موضوعاتی که از پیش مورد بررسی قرار گرفته بود یعنی خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه، سرانجام جمعی از کارشناسان پنتاگون و وزارت خارجه را به این اجماع نظر رساند که همگی ترامپ را اقناع کنند تا در سند بودجه 2020 پنتاگون، در هر دو حوزه دفاعی و همکاری اقتصادی با روسیه، ترکیه تحت فشار قرار بگیرد.
ترکیه چه خواهد کرد؟
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، دیشب اعلام کرد که در مقابل تحریم‌های آمریکا سکوت نخواهد کرد و ترکیه نیز مقابله به مثل کرده و تحریم‌هایی اعمال خواهد کرد. اما واقعیت این است که اردوغان در مقایسه با دیگر موضع‌گیری‌های تندی که در حوزه سیاست خارجی از خود نشان داده، در برابر ترامپ، احتیاط بیشتری به خرج داده و دست به عصا حرکت کرده است. اما چرا؟
در پاسخ به چرایی این ماجرا باید گفت:
1. اردوغان ترس و هراسی جدی و حیاتی از مسئله تحویل داده نشدن هواپیمای جنگنده اف 35 ندارد و می‌تواند هواپیماهای لازم را از روسیه بخرد.
2. ترکیه غیر از ابزارهایی همچون پایگاه نظامی انجرلیک و ایستگاه راداری کورجیک، امکانات و ابزارهای چندانی برای مقابله با آمریکا در دست ندارد.
3. سومین و مهمترین دلیل احتیاط و دست به عصا بودن اردوغان در برابر آمریکا این است که او به شدت از تحریم اقتصادی و شوک دلاری هراس دارد و نمی‌خواهد ترامپ را بر سر خشم بیاورد.
با توجه به اهمیت موضوع دیپلماسی انرژی در سیاست خارجی ترکیه، تامین گاز ارزان و برخوردار شدن از درآمدهای ترانزیت گاز روسیه به اروپا، قابل پیش‌بینی است که اردوغان، حفظ منابع حیاتی ترک استریم را بر بسیاری از مسائل پیرامونی دیگر ترجیح دهد.
در چنین شرایطی است که اردوغان به سوی انتخاب گونه‌ای از موازنه محافظه‌کارانه پیش می‌رود. به این معنی که از طرفی مراقب است تا ترامپ، ترکیه را دچار شوک دلاری نکند و در همان جایی که هست بایستد و از دیگر سو با روسیه در پروژه ترک استریم، استراتژی دفاعی، مبادلات تجاری، توریسم و انرژی هسته‌ای به همکاری‌های خود ادامه دهد.
یادداشت: محمد علی دستمالی
انتهای پیام/
