تداوم مرگ و میر پرندگان مهاجر در خلیج گرگان/ چگونه می‌توان از افزایش تلفات جلوگیری کرد؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از  گرگان، از اوایل بهمن ماه امسال مرگ و میر پرندگان مهاجر و زمستان گذران در بخشی از تالاب میانکاله گزارش شد. اتفاقی که سال قبل هم رخ داده بود و بیش از 43 هزار بال پرنده در اتفاقی غیرمنتظره تلف شدند.

تلفات پرندگان مهاجر خیلی زود به خلیج گرگان و پس از آن به سواحل استان گلستان رسید اما انگشت اتهام مانند سال قبل به سوی بوتولیسم نشانه رفت. پرندگانی که کیلومترها مسافت را پشت سر گذاشته‌اند در دو سال اخیر سرنوشت غم انگیزی پیدا کردند.

فلج شدن پاها و گردن و افتادن پرنده درون آب که در نهایت منجر به خفگی آن می‌شود و لاشه‌هایی که هر روز از سوی محیط بانان جمع آوری و معدوم می‌شود، داستان تکراری این روزهای خلیج گرگان و سواحل استان است.

سازمان دامپزشکی، مرگ و میر امسال پرندگان را هم به علت بوتولیسم تأیید کرده است. بیماری فلج کننده، کشنده و مرگباری که با هضم توکسین تولید شده از طریق کلستریدیوم بوتولینوم  ایجاد می‌شود. شیوع بوتولیسم در پرندگان آبزی حیات وحش اتفاق می‌افتد که طی آن تعداد زیادی از پرندگان دچار عفونت شده و تلف می‌شوند. همچنین شیوع بوتولیسم پرندگان می‌تواند هفته‌ها طول بکشد و ممکن است مجددا بازپدید شود.

از زمان شروع تلفات پرندگان مهاجر در این منطقه افزون بر 20 هزار لاشه پرنده از جمله فلامینگو، خوتکا، چنگر، مرغابی و غیره جمع آوری و معدوم شده است و متأسفانه این تلفات تا پایان زمان حضور پرندگان مهاجر در این منطقه ادامه خواهد داشت.

اما نکته قابل تأمل این است که چرا تلفات پرندگان مهاجر و زمستان گذران در شرق تالاب میانکاله محدوده شهرستان‌های بهشهر و گلوگاه و پس از آن خلیج گرگان و سواحل گلستان رخ می‌دهد؟ چه عاملی سبب به وجود آمدن بوتولیسم در این مناطق شده است؟

برخی کارشناسان وضعیت کنونی را نتیجه پسروی آب دریای و پایین افتادن تراز آب در خلیج گرگان می‌دانند. در کنار آن باید ورود فاضلاب و پساب‌های کشاورزی و صنعتی را هم از دیگر عوامل پایین آمدن کیفیت آب خلیج گرگان عنوان کرد.

سیدمحمود قاسم‌پوری، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس معتقد است ورود مواد آلی و مغذی حاصل از لایروبی نیزارها و پساب مراکز پرورش ماهی به خلیج گرگان باعث رشد یک سری از بی‌مهرگان، کرم‌ها و حلزون‌های ریز دریایی شده که بعد از نشستن رسوب بر روی آنها و مرگشان در حالت بی‌هوازی، بوتولیسم در خلیج شکل گرفته که خوردن حتی یکی از این حلزون‌ها باعث مرگ پرنده می‌شود.

کلستریدیوم بوتولیسم یک باکتری بی‌هوازی است که در گیاهان فاسد و مواد حیوانی تکثیر می‌شود و اغلب در دریاچه ها در دوره‌های کمبود اکسیژن و کیفیت پایین آب رخ می‌دهد.  

در جریان سیل فروردین 98 بخشی از خلیج گرگان و کانال‌هایی هم که به این منطقه منتهی می‌شد، لایروبی شدند. برخی کارشناسان معتقدند رسوباتی که در جریان سیل سال گذشته وارد این خلیج شده، مواد آلی موجود در آن را بالا برده و همین امر زمینه مناسبی برای رشد باکتری‌ها و ایجاد سم بوتولیسم است.

پسروی آب خزر و خشکی خلیج گرگان همچنان ادامه دارد و تاکنون هم اقدامی برای احیا و نجات آن انجام نشده است، بنابراین به نظر می‌رسد تا زمانی که شرایط به همین گونه باشد، برای سال‌های آینده نیز شاهد تلفات و مرگ و میر پرندگان مهاجر در این منطقه خواهیم بود مگر اینکه گره نجات خلیج گرگان باز شود.

قاسم‌پوری درباره راهکار جلوگیری از تراژدی مرگ و میر پرندگان در سواحل و خلیج گرگان گفته در حال حاضر بهترین راهکار کنترل پساب‌های مراکز پرورش ماهی، احیای گیاهان آبزی کانال‌های منتهی به تالاب که نقش تصفیه طبیعی خلیج را داشتند و جلوگیری از لایروبی است.

انتهای پیام/582