۴۰ درصد جمعیت سرپرست خانوارها تحت پوشش نظام مستمری نیستند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ عباس خندان عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و کارشناس اقتصاد در برنامه افتتاحیه همایش "ایران 14: رفاه و تأمین اجتماعی" که به صورت مجازی و به همت موسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی برگزار شد، با اشاره به بررسی‌های انجام شده در زمینه ریسک رخداد بیکاری و ریسک مدت بیکاری، اظهار کرد: طبق بررسی‌های انجام شده هرچه ریسک رخداد بیکاری و ریسک مدت بیکاری افزایش پیدا می‌کند پوشش بیمه بیکاری نیز افزایش پیدا می‌کند. این مشکل تمام بیمه‌ها است و به بحث "کژگزینی" در پوشش بیمه بیکاری اشاره دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه کاهش درآمد در دوره بیکاری از جمله مهم‌ترین مخاطرات ایام بیکاری است، ادامه داد: مهم ترین هدف بیمه بیکاری پوشش ریسک کاهش درآمد و هموار سازی مصارف در دوره بیکاری است اما بیمه بیکاری نسبت به سایر بیمه‌ها دیرتر در دنیا رایج و ارایه شد و هنوز هم محدودیت‌های زیادی برایش وجود دارد. انواع مختلفی از مشاغل هیچ کدام به صورت قانونی جزو دامنه پوشش بیمه بیکاری نیستند و 43 درصد از بیکاران ایران بدون سابقه شغلی هستند که تحت پوشش بیمه بیکاری قرار نمی‌گیرند.

وی افزود: پوشش بیمه بیکاری در کل دنیا محافظه کارانه و کوچک است. در سال 97 پس از گذشت 32 سال از تاسیس صندوق بیمه بیکاری تنها 2 درصد بیمه شدگان اجباری سازمان تحت پوشش بیمه بیکاری بودند و سال 98 تنها 4.3 درصد بیکاران شاغل و 2.5 درصد کل بیکاران مقرری دریافت کردند.

اسماعیل گرجی پور مدیرکل دفتر بیمه های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این برنامه اظهار کرد: حدود هفت میلیون و 800 هزار سرپرست خانوار نیز تحت پوشش هیچ نهاد حمایتی نیستند و این به این معناست که 40 درصد جمعیت سرپرست خانوار ما تحت پوشش نظام مستمری نیستند.اگر جمعیت در سن کار را 15 تا 55 سال در نظر بگیریم حدود چهار میلیون و 100 هزار نفر فاقد بیمه مستمری هستند.

گرجی پور افزود: محاسبات نشان می‌دهد قریب به اتفاق صندوق‌های بیمه‌های اجتماعی به لحاظ تعادل مالی در بلندمدت ناپایدار هستند. این بیمه‌ها عملا امروزه از تعادل خارج شده و به نظر بنده حداقل باید با یک ماده واحده به پارامترهای قانون سال 54 تأمین اجتماعی بازگشت. امروزه بالاترین نرخ جایگزینی بیمه‌ای را بدون کیفیت لازم داریم. نرخ جایگزینی که در سالهای قبل در حدود 75 بوده اکنون به 104 رسیده و انگیزه بازنشستگی برای گرفتن پول بیشتر افزایش یافته است.

محمدحسین شریف‌زادگان- عضو شورای سیاست‌گذاری همایش ملی «ایران 14: رفاه و تأمین اجتماعی» با بیان اینکه رفاه اجتماعی ایران مسائل زیادی دارد، گفت: اول اینکه در ایران هنوز تکلیف نظریه عدالت مشخص نیست و نظریه عدالت امروزه به امر مدرن و جدید تبدیل شده و به مسئله جامعه مدنی ارجاع می‌شود.در واقع عدالت مفهوم فراگیری پیدا کرده و مصداقی شده است و هنوز در ایران تکلیف نظریه عدالت در سطح حکومت روشن نیست و ما نظرات مختلف می‌گوئیم و بعضی اوقات دیدگاه‌هایی داریم که ممکن است زیبا باشد، ولی مربوط به دورانهای بسیار گذشته است و هنوز نتوانستیم خود را با شرایط مدرن جدید تطبیق دهیم، بنابراین تکلیف نظریه عدالت در ایران نامشخص است.

وی ادامه داد: دوم اینکه نتوانستیم رابطه رشد اقتصادی را با عدالت اجتماعی در ایران، این رابطه وسیع و روشن را معلوم کنیم. اغلب کشورها این را به طور رسمی روشن کردند و ما هنوز این را روشن نکردیم. ما سه نظریه رشد اقتصادی و سپس عدالت اجتماعی و عدالت اجتماعی و سپس رشد اقتصادی و رشد اقتصادی همراه با عدالت اجتماعی را اتخاذ نکردیم و درحالت پاندولی به سر می‌بریم. به نظر می‌آید که سیاست رشد اقتصادی همراه با عدالت اجتماعی برای ایران مناسب باشد اما هنوز این جزو دیدگاه‌های رسمی کشور ما نیست.

شریف‌زادگان افزود: مشکل دیگر، این است که سیاست‌های رفاهی در ایران متاثر از دو رویکرد است؛ یکی رویکرد اقتصاد رانتی و دوم اجرای ناقص دولت رفاه است؛ یعنی همان چیزهایی که اکنون در اروپا مطرح است که در دولت رفاه انجام ندهند و برخی آن را اصلاح کردند، دقیقا ما همان را به بدترین شکل انجام می‌دهیم که یکی دادن یارانه‌هایی بود که در کشورمان انجام دادیم و برخی از قسمت‌هایش اتلاف منابع بود و کثیری از مسائلی که وجود دارد. دولت رانتیه هم همین است، دولتی هستیم که از بیش از 60 درصد از منابع دولتمان از محل موهبت‌های الهی نفت و گاز و این گونه مسائل تامین می‌شود، بنابراین این دولت رفاهی خودش تخصیص‌دهنده منابع رانتی است و هروقت رانت بیشتری دستش آمده، این را به مردم هبه کرده است و دیدیم که در دولت آقای احمدی‌نژاد ایشان در تلویزیون گفتند که این پول مقدس است؛ مثل اینکه هبه‌ای به ملت می‌کرد.

محمد علی همتی عضو هیئت مدیره سازمان تأمین اجتماعی در این برنامه گفت: از جمله چالشهای حوزه رفاه و تأمین اجتماعی بحث آینده پژوهی و توجه سیاست مداران به تغییرات آینده و سالمندان است. سالمندی به عنوان خطر پیش رو کشور که جزئی از نظام رفاه و تأمین اجتماعی محسوب می‌شود باید مورد توجه قرار گیرد.

همتی با اشاره به بیماری‌های نوپدید نظیر کووید 19، تصریح کرد: امروزه بیماری‌های نوپدید نظیر کووید 19 به شدت در رفاه مردم و میزان تاب آوری مردم  اثر گذار است. دامنه کووید 19 آنچنان گسترده شده که تمام وجوه زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده است. ما باید برای آینده بیماری‌های نوپدید برنامه ریزی داشته و آماده باشیم و میزان تاب آوری جامعه و سازمانهای ارائه دهنده خدمات را افزایش دهیم.

عضو هیئت مدیره سازمان تأمین اجتماعی با بیان اینکه "هزینه‌های کمر شکن بیماری" از دیگر موارد اثر گذار بر تامین اجتماعی است،  ادامه داد: هزینه‌های درمان در دنیا خواهی نخواهی رو به افزایش است و هزینه بیشتر بر نظام سلامت کشور و بر مردم ایجاد می‌کند، "کاهش هزینه جیب مردم" و "حفاظت مالی مردم" در مقابل هزینه‌های کمر شکن از جمله اهداف نظام رفاهی و سلامت در دنیا است. سازمان تامین اجتماعی در این راه قدم‌های بزرگی را برداشت، یکی از این قدم‌ها درمان رایگان بیماران بالای 65 سال  و بستری رایگان بیماران ساکن در شهرهای بدون بیمارستان بود.

وی افزود: آسیب‌های اجتماعی نظیر کاهش ازدواج، افزایش طلاق و حتی افزایش خودکشی امروزه به طور جد مورد تأکید مسئولین است. جلسات متعددی شکل گرفته و راهکارهایی در حال طراحی است. اهمیت ویژه‌ای دارد که سازمانهای ارایه دهنده خدمات رفاهی به آسیب ها توجه ویژه‌ای نشان دهند. باید به موضوعات به طور جدی فکر و توجه کرد و نقشه راه جامع و کاملی برای افزایش حمایت اجتماعی به ویژه در بحث نظام‌های چندلایحه جامع تامین اجتماعی ایجاد کرد.

انتهای پیام/