چرا برخی کشاورزان استان زنجان از الگوی کشت پیروی نمی‌کنند؟
گروه استانها- برنج از جمله محصولات پر آب‌بری است که با توجه به خشکسالی موجود کشت این محصول به‌جز مراکز اصلی تولید در سایر نقاط ممنوع اعلام شده ولی برخی کشاورزان زنجانی از این قانون پیروی نمی‌کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان ، استفاده بی‌رویه از منابع آب سطحی و زیرسطحی در سنوات اخیر باعث شده اکنون از نظر منابع آب در شرایط بحرانی قرار گرفته باشیم و با درنظر گرفتن میزان استفاده از منابع آبی بخش کشاورزی مسئولان برای مدیریت شرایط اقدام به ارائه الگوی کشت متناسب با منابع آبی مناطق مختلف کرده‌اند.
به این ترتیب کشت محصولات آب‌بر مثل برنج به‌جز مناطق اصلی مثل گیلان و مازندران مجاز بوده و سایر مناطق که به صورت سنتی اقدام به کشت برنج می‌کردند قانوناً نباید اقدام به کشت این محصول کنند؛ اما ظاهرا این الگو تنها در حد جلسات اداری باقی مانده و بسیاری از نقاط مثل برخی مناطق استان زنجان در شرایط خشکسالی جدی زیر کشت برنج رفته است.
این درحالی است که شواهد نشان می‌دهد موضوع رعایت الگوی کشت از سوی وزارت جهاد کشاورزی به همه استانها ابلاغ نشده و این مسئله عاملی بوده تا کشاورزان در استان زنجان در بحران خشکسالی و کمبود منابع آبی پایدار اقدام به کشت انواع محصولات آب‌بر مثل برنج کرده‌اند. البته چندی پیش وزارت جهاد در واکنش به یکی از گزارش‌های این رسانه اذعان کرد که مسائل تحریم‌ها اجازه نداده است که طرح الگوی کشت اجرا شود.
به‌عنوان مثال در شهرستان ماهنشان که درگیر بحران آبی است بازهم می‌بینیم برخی از مزارع زیر کشت برنج رفته و حکایت از بی‌توجهی به وضعیت بحرانی موجود چه از سوی مسئولان و چه از سوی کشاورزان دارد. البته این موضوع سبب اعتراض مدیران شرکت آب استان نیز شده ولی متاسفانه همچنان هیچ ممانعتی از کشت برنج در منطقه از سوی مسئولان مربوطه نمی‌شود.
هرچند برخی اخبار حکایت از برنامه‌ریزی‌هایی برای کشت محصول جایگزین شده و در سال‌های اخیر جهاد کشاورزی استان در برخی از مناطق کشت پسته را جایگزین محصولات دیگر در ماهنشان کرده بود که در این راستا سالانه بیش از 500 هکتار از اراضی در حاشیه رودخانه قزل‌اوزن به کشت پسته اختصاص می‌یابد.
اما با این شرایط سوالی که از مسئولان سازمان جهاد کشاورزی استان و شرکت آب منطقه‌ای می‌شود این است که در سال جاری چه برنامه‌ای برای ممانعت کشت برنج و مدیریت سطح زیر کشت آن انجام گرفته است؟ آیا وقت آن نرسیده که از کشت برنج ممانعت شود و جای آن کشاورزان محصولاتی همچون زعفران، پسته و یا گیاهان دارویی کشت کنند؟
کشت‌جایگزین در برخی مناطق صرفه اقتصادی ندارد
در این زمینه جواد تاراسی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: کشت برنج خصوصاً به لحاظ غرقابی نیاز به آب بالایی دارد که اگر کنترلی در کشت این محصول انجام نشود به لحاظ تامین آب استان و مخصوصاً هدررفت آب زیرزمینی تاثیر منفی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه سیاست تغییر الگوی کشت از برنج به سایر محصولات از جمله برنامه‌های سازمان جهاد کشاورزی است گفت: کاهش سطح زیر کشت برنج و محصولات پر توقع و جایگزین آن با محصولات با نیاز آبی کم از جمله جایگزینی کشت پسته با صیفی جات از جمله آن‌هاست.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان گفت: سطح پیش‌بینی کشت برنج در استان قریب به 2 هزار و 500 هکتار است، این در حالی است که در حدود یک هزار و 600 هکتار از اراضی در شهرستان زنجان، 750 هکتار در شهرستان طارم و حدود 150 هکتار در شهرستان ماهنشان کشت خواهد شد.
وی تصریح کرد: کشت برنج در استان صرفاً با آب سطحی و غالبا در حوزه رود قزل‌اوزن انجام می‌گیرد و شرایط اراضی تحت کشت برنج به گونه‌ای است که فقط می‌توان برنج کشت کرد و امکان و قابلیت کشت محصول دیگر نیست از سویی دیگر اگر محصول خاصی در این اراضی کشت شود عملکرد پایین خواهد بود و صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
تاراسی با تاکید بر اینکه هیچگونه کشت برنج حتی به اندازه چند متر‌مربع در استان زنجان با آب زیرزمینی انجام نمی‌گیرد، گفت: کارشناسان مداوم در حال پایش مناطق هستند تا کشاورزان بدون اطلاع جهاد کشاورزی اقدام به کشت برنج نداشته باشند.
باید مصرف آب کشاورزی بهینه‌شود
همینطور اسمائیل افشاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان زنجان با با ابراز نگرانی از اینکه میزان آب ورودی به پشت سد‌های استان امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 68 درصد کاهش یافته است، اظهار داشت: این حجم از کاهش ورودی آب سد‌ها حتی می‌تواند تامین آب شرب برخی شهرستان‌ها را نیز با مشکل مواجه کند.
وی با اشاره به اینکه استان زنجان هم‌اکنون از لحاظ وضعیت ذخیره آب در سد‌ها جایگاه مناسبی ندارد، افزود: بیش‌ترین میزان مصرف آب در بخش کشاورزی است با این حال 10 پروژه تعریف شده تا با کمک آن به مدیریت آب کمک کرد که هفت پروژه مختص سازمان جهاد کشاورزی است. با این شرایط دولت 85 درصد تسهیلات برای احداث سامانه‌های نوین آبیاری را پرداخت می‌کند تا میزان مصرف آب را به حداقل برساند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان با بیان اینکه روند کشت و کار و کشاورزی به شکلی است که کشاورزان از دهه‌های گذشته اقدام به کشت محصولی خاص دارند، گفت: کشاورزان حاشیه رودخانه قزل‌اوزن عمدتاً برنج کار هستند بنابراین اگر قرار بر تغییر شغل و حرفه آن‌ها باشد باید حمایت‌های دولت در این خصوص انجام گیرد اما متاسفانه این اقدام انجام نمی‌شود. با این حال یکی از راهکارهای اساسی در مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی عدم کشت محصول پر آب‌بری همچون برنج است.
با این اوصاف، علی‌رغم اینکه کاهش شدید بارندگی‌ها در استان دغدغه‌مندی در حوزه تامین آب را برای مردم و مسئولان چندین برابر کرده و بحران آب جدی است، اما طبق آمار موجود بازهم امسال 2 هزار و 500 هکتار از اراضی استان زیر کشت محصول پر آب‌بر برنج رفته است.
به‌این ترتیب امید می‌رود تا با مدیریتی که در این زمینه خواهد شد آب‌های زیرزمینی صرف آبیاری برنج نشده و از سویی دیگر با تشویق و ترغیب کشاورزان؛ کشت به سمت محصولات با نیاز آبی کمتر و عملکرد بیشتر برود.
انتهای پیام/ی
