"دوشنبه سوهانک"؛ روابط فضای مجازی با روابط بین‌فردی در تضاد است؟ / زبان جدیدی در ارتباطات مجازی در حال شکل‌گیری است

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ مجموعه نشست‌های تخصصی دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز امروز با عنوان "پارادوکس ارتباطات میان فردی و فضای مجازی" برگزار شد. 

دکتر حوریه دهقان شاد, عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه، دکتر ابتسام رضوی دینانی؛ مدیر گروه ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی اراک و دکتر وحیده ترزمی نژاد, عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک و احمد فیاض, فعال رسانه, از سخنرانان این نشست بودند.

رضوی در رابطه با ارتباطات بین فردی گفت: ارتباط میان فردی به عنوان کامل‌ترین نوع ارتباط شناخته می‌شود. این ارتباط بازخورد آنی و فوری دارد و با استفاده از حرکات سر و صورت می‌توان مفاهیم و احساسات را به اشتراک گذاشت. استفاده از زبان بدن باعث افزایش توانایی ارتباط از طریق ارتباط میان فردی شده و این مهم از مزایای این ارتباط است.

وی ادامه داد: این نوع ارتباط محدودیت‌هایی نیز دارد؛ نیاز به حضور  شرکت‌کنندگان در یک مکان و یک زمان از جمله این محدودیت‌هاست و اگر این امر محقق نشود, چنین ارتباطی ممکن نخواهد بود. همچنین عواملی از جمله نور و سر و صدا و دما این ارتباط را تحت تأثیر قرار می‌دهند و کیفیت آن را پایین می‌آورند. در سال‌های اخیر کرونا نیز امکان ارتباط میان فردی را از ما سلب کرده است و مشکلات اقتصادی نیز روی این ارتباط موثرند چرا که  ارتباط بین فردی  معمولا با پذیرایی همراه است.

مدیر گروه ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی اراک بیان کرد: اخیرا در یکی از مقالات در رابطه با روابط بین فردی به شَرم حضور در این زمینه اشاره شده بود؛ اشخاص در این نوع ارتباط رعایت می‌کنند که بعضی موضوعات و صحبت‌ها مطرح نشود. در مجموع با توجه به تمام ویژگی‌های این نوع رابطه  باید بگوییم که این نوع ارتباط از جمله روش‌های برطرف کردن نیاز‌های اجتماعی است و ارتباط بین فردی نیاز به پذیرفته شدن و دوست داشته شدن را ارضا می‌کند.

رضوی با اشاره به ارتباطات مجازی به عنوان روش جدید برقراری ارتباط گفت: در حال حاضر علاوه بر رابطه بین فردی, ارتباط مجازی نیز مطرح شده است. ارتباط مجازی با ارتباط بین فردی در تضاد نیست این 2 نوع ارتباط در تقابل با یکدیگر نیستند و ارتباط مجازی فقط یک روش ارتباطی جدید است. استفاده از این گزینه محدودیت‌ها و نقاط قوتی دارد و راه خودش را در زندگی ما باز کرده  و بخش زیادی از ارتباطات را به خود اختصاص داده است.

وی یکی از ایرادات ارتباط مجازی را نحوه نگارش در این نوع ارتباط دانست و توضیح داد: در حوزه نگارش به نظر می‌رسد یک زبان کاملا متفاوت در حال شکل‌گیری است که متفاوت از زبانی است که ما به کار می‌بردیم. در این ارتباط نشانه‌های نگارشی نقشی ندارد و جملات به شکل مختصری بیان می‌شوند. یادگیری این زبان جدید مجازی به منظور ارتباط برقرار کردن با فرزندان برای والدین ضرورت دارد.

مدیر گروه ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی اراک گفت: مثبت‌ترین نکته ارتباط از طریق مجازی, عدم محدودیت در تعداد افراد و دفعات برقراری ارتباط است. امکان برقراری ارتباط در شرایط مختلف در فضای مجازی فراهم است و این روش صَرف اقتصادی نیز دارد. برای برقراری ارتباط از طریق این شبکه‌ها نیازی نیست همه در یک مکان جمع باشند و این نوع ارتباط هر زمان در دسترس است و محدودیت مکان هم ندارد.

رضوی افزود: مزیت دیگر ارتباط مجازی این است که تعداد زیادی از افراد در این فضا امکان این را دارند که راجع به دیدگاه‌ها و عقایدشان صحبت کنند و محتوای خود را در اختیار دیگران قرار دهند.

وی در رابطه با محدودیت‌ها و موانع این روش ارتباطی گفت: احساسات و عواطف در این نوع ارتباط به خوبی منتقل نمی‌شود چرا که این روش زبان بدن و حرکات سر و صورت را ندارد. یکی دیگر از مشکلات امکان بروز اختلال "ای دی اچ دی" یا "کاستی توجه" است؛ در این اختلال افراد تمرکز ندارند و  یا به طور افراطی شروع به  حرف زدن می‌کنند, بی‌قرار می‌شوند و حواس دیگران را پرت می‌کنند. 

مدیر گروه ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی اراک ادامه داد: ارتباط قابل توجهی بین شبکه‌های اجتماعی و درون‌گرایی وجود دارد؛ افرادی که معتاد فضای مجازی می‌شوند یک لحظه از موبایل جدا نمی‌شوند و به شدت وابسته فضای مجازی می‌شوند.

رضوی تصریح کرد: در فضای مجازی اغلب از مواجه با نظر مخالف پرهیز می‌کنیم و در این صورت چیز جدیدی به ما اضافه نمی‌شود چرا که نظرات متفاوت را دریافت نمی‌کنیم. مورد دیگر در ارتباط با ارتباط مجازی این است که این نوع ارتباط می‌تواند نیاز به اجتماعی بودن و رابطه داشتن را ارضا کند یا خیر؟

دهقان شاد، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی نیز در این مراسم گفت: در کتابی خواندم که زندگی مثل یک صحنه تئاتر است و در این نمایش ما به دنبال این هستیم که دیگران چگونه ما را قضاوت می‌کنند. وقتی خودمان را به نمایش می‌گذاریم دنبال برنده یا بازنده بودن هستیم و می‌خواهیم یک شخصیت قوی از خودمان نمایش دهیم که لازمه این شخصیت قوی، پایین بودن دیگران است. باید این حس را مدیریت کنیم تا زندگی خود را کنترل کنیم.

وی ادامه داد: مقاله‌ای در سال 2021 نشان می‌دهد که وضعیت ما تغییر پیدا کرده است و به همین دلیل است که ما به دنبال راه‌های جدید برای ایجاد ارتباط هستیم و مغز ما دنبال سازگاری با حضور دیگران است. با ورود رسانه‌های اجتماعی یک استراتژی جدید به وجود آمده است که اگر وارد فضای مجازی شویم, باورها و اعتقادات دیگران را یا بپذیریم یا اینکه رد کنیم.

عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی افزود: در استخدام‌ها نیز از چک کردن فضای مجازی شخص درخواست‌دهنده استفاده می‌کنند و بر اساس علایق شخص در فضای مجازی شخصیت او را تحلیل می‌کنند.

دهقان شاد گفت: در مقاله‌ای دیگر از ارتباط میانجی نام برده شده است؛  ما در شبکه‌های مجازی بیشتر خودگشودگی می‌کنیم چراکه ارتباط مجازی به  ما این امکان را می‌دهد یک هویت جدید برای خودمان درست کنیم, احساسات خود را درباره همه چیز خیلی راحت‌تر مطرح می‌کنیم در حالی که در زندگی واقعی این امکان را نداریم. ما در ارتباط مجازی به دنبال آدم‌هایی می‌رویم که هم‌سو با ما هستند و عقاید ما را تأیید می‌کنند.

وی ادامه داد: آزار و اذیت سایبری در این فضا نسبت به فضای واقعی شدیدتر و ادامه‌دار است. این نگرانی وجود دارد که افزایش این قلدری‌های مجازی, موجب خاموشی عاطفی و کناره‌گیری از فضای واقعی جامعه شود.

فیاض خاطر نشان کرد: تولید محتوا در فضای مجازی فعالان این فضا را به این واداشته تا برای کسب مقبولیت 2 شخصیت مجزا, یکی برای زندگی واقعی و یکی برای زندگی مجازی ایجاد کنند. فضای مجازی بخش زیادی از ارتباطات ما را شامل شده است و نیاز است که با این فضای ارتباطی جدید سازگاری پیدا کنیم. درست است که این شبکه‌ها ایراداتی دارند اما برای رسیدن به ویژگی‌های خوب آن‌ها نیاز به زمان و صبوری داریم.

انتهای پیام/