وسایل نقلیه فرسوده چقدر در آلودگی هوای شهر اصفهان نقش دارند؟
مطابق آمارها، وسایل نقلیه به ویژه کامیونها و اتوبوسهای فرسوده تاثیر بهسزایی در آلودگی هوای مرکز شهر اصفهان دارند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، هوای شهر اصفهان پس از گذشت بیش از یک ماه از فصل زمستان شرایط ناسالمی برای گروههای حساس دارد و در برخی ساعات حتی شاخص آلودگی این شهر در ایستگاههای پایش کیفی هوا به بیش از 200 نیز رسیده است. این عدد به معنای وقوع بحران آلودگی در اصفهان و قرار گرفتن این شهر در وضعیت بنفش و بسیار ناسالم برای عموم است.
بنابر تحقیقات، آلاینده غالب در شهر اصفهان ذرات معلق هستند. در این زمینه بیش از نیمی از آلودگی هوا در شعاع 50 کیلومتری شهر اصفهان ناشی از منابع ثابت، کارخانههای صنعتی و ساختمانهای مسکونی است؛ حدود 45 درصد از آلایندگی ذرات معلق در این محدوده مربوط به منابع متحرک و خودروها است.
اما در زمنیه ذرات معلق، حدود 75 درصد از آلودگی هوا در مرکز شهر و مناطق 15 گانه شهر اصفهان به دلیل وسایل نقلیه به ویژه کامیونها، کامیونتها، مینیبوسها و اتوبوسهای فرسوده است. سهم منابع ثابت و صنایع اطراف اصفهان در آلودگی این بخش حدود 25 درصد است.
از طرفی تحقیقات نشان میدهد که 95 درصد از آلودگی هوا ناشی از افزایش کربندیاکسید در کل منطقه و 70 درصد از آلودگی هوا ناشی از افزایش اکسید نیتروژن به وسایل نقلیه مربوط میشود؛ اگرچه مقصر اصلی آلودگی هوا در شهر اصفهان ذرات معلق یا پیام2.5 هستند.
مدیرکل حفاظت محیطزیست استان اصفهان با بیان اینکه ذرات معلق بیشترین اثر را در شاخصهای اعلام شده دارند، اظهار داشت: بر این اساس منابع متحرک در شعاع 50 کیلومتری اصفهان، 44.3 درصد اثرگذار بوده و در سطح شهر اصفهان تاثیری معادل 76.8 دارند؛ این به معنای آن است که اگر ما بتوانیم روی سه موضوع سوخت استاندارد، خودروی استاندارد و خودروی فرسوده کار کنیم، در کاهش بیش از 76 درصد از سهم ذرات معلق در آلودگی هوای شهر اصفهان نقش خواهیم داشت.
با توجه به این آمار، کاهش مصرف سوخت و استفاده از خودروهای شخصی و فرسوده توسط شهروندان اصفهان به عنوان آلودهترین کلانشهر کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. این درحالی است که علاوهبر تولید سوخت با اکتان پایین و تولید بنزین با گوگرد بالا به دلیل محدودیتهای پالایشی، مصرف سوخت توسط مردم نیز از میزان متوسط بالاتر است.
در بهمن 1401 با افتتاح خط تولید جدید پالایشگاه اصفهان علاوهبر بهبود میزان اکتان بنزین، گوگرد گازوئیل مصرفی خودروهای سنگین و نیمهسنگین نیز از هشت هزار ppm به 20 ppm میرسد و همین تغییر در کیفیت سوخت کامیون و اتوبوسها میتواند نقش موثری در کاهش آلودگی هوای مناطق 15 گانه شهر اصفهان داشته باشد.
کامیونها و اتوبوسهای فرسوده آلایندگی بسیاری در شهر اصفهان ایجاد میکنند
حسین احمدیکیا، از اساتید دانشگاه اصفهان و عضو هئیت علمی دانشکده فنی مهندسی این دانشگاه طی تحقیقاتی پیرامون مدلسازی آلودگی هوا و سهم منابع آلاینده در اصفهان اظهار داشت: به طور کلی در شهر اصفهان کامیونها و کامیونتهایی که از سوخت دیزل استفاده میکنند آلایندگی بسیاری دارند؛ 35 درصد از ذرات معلق در اصفهان مربوط به کامیونها و کامیونتها است درحالی که این وسایل تنها سه درصد از پیمایش در سطح شهر را به خود اختصاص دادهاند.
وی افزود: این نشاندهنده آن است که کامیونها فرسوده هستند، فیلتر ذرات مناسبی ندارند و در آلودگی شهر نقش بسیاری دارند.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: اتوبوسها چه در ناوگان حملونقل شهرداری و چه خارج از آن در مقام دوم آلایندگی در شهر اصفهان قرار دارند و اتوبوسهای غیر واحد به دلیل فرسودگی بیشتر، تاثیر بیشتری در این زمینه دارند.
وی افزود: اتوبوسها 30 برابر بیشتر از یک سواری آلاینده تولید میکنند اما اگر از فیلترهای مناسب در این وسایل حملونقل استفاده شود، میتوان تا حدود زیادی از این آلایندگی کم کرد.
احمدیکیا با بیان اینکه یک خودرو فرسوده میتواند شش تا هفت برابر یک خودرو نو آلودگی ایجاد کند، گفت: هرچه از عمر خودرو میگذرد تولید آلودگی به دلیل تکنولوژی و فرسودگی این وسایل افزایش مییابد؛ امروزه میزان تولید آلودگی توسط اتوبوسهای سرویسی و اتوبوسهای واحد مشابه است و 11 درصد از آلادگی در کل کلانشهر اصفهان مربوط به آنها میشود.
وی افزود: علت اصلی این موضوع فرسوده بودن 67 درصد از ناوگان اتوبوس واحد و بیش از 50 درصد از سایر اتوبوسها است.
مجری پروژه مدلسازی آلودگی هوا و سهم منابع آلاینده در اصفهان با اشاره به تاثیر مینیبوسها در آلودگی هوای اصفهان تصریح کرد: ما از مینیبوسها غافل شدهایم درحالی آنها عمر زیادی داشته و 75 درصد از آنها با فرسودگی سبب تولید میزان آلودگی زیادی میشود.
وی تاکید کرد: در عین حال یکی از نکات اساسی در شهر اصفهان کمبود ناوگان حملونقل عمومی است.
استفاده از حملونقل عمومی و افزایش این ناوگان همواره مورد تاکید است
احمدیکیا با اشاره به اهمیت استفاده شهروندان از حملونقل عمومی اظهار داشت: مهمترین و اولین راهکار برای کنترل آلودگی هوا در شهرها وسایل نقلیه عمومی به ویژه اتوبوس و مترو است؛ درحالی که سهم سفرهای ما با اتوبوس کمتر از 10 درصد است و این میزان در اصفهان حتی از تهران با داشتن خطوط گسترده مترو هم کمتر است.
وی در ارتباط با علل این موضوع گفت: سرمایهگذاری بر اتوبوس و حملونقل عمومی کم شده است در حالی که حتی اتوبوسهای قدیمیتر هم در ازای جابهجایی 20 مسافر و کاهش تعداد خودروهای سواری و ترافیک، نقش به سزایی در کنترل آلودگی هوا دارند.
این استاد دانشگاه افزود: باید تمرکز بیشتری بر مسئله اتوبوس داشت چراکه 800 دستگاه برای شهری با جمعیت بیش از سه میلیون نفر کم است.
وی با تاکید بر اهمیت نوسازی ناوگان اتوبوسرانی گفت: اتوبوس یورو2 هشت برابر بیشتر از اتوبوس یورو4 آلودگی دارد و حرکت به سمت استفاده بیشتر از اتوبوسهای یورو4 و 5 اهمیت زیادی دارد اما در شرایطی که مسائل مالی مورد نظر است، بازسازی ناوگان و گازسوز کردن خودروها کمک بسیاری در کنترل آلایندگی میکند.
احمدیکیا اضافه کرد: مشکلی که در بازسازی اتوبوس وجود دارد، عدم امکان نصب کاتالیست در برخی از آنها است درحالی که با نصب فیلتر دوده مناسب و کاتالیست میتوان به میزان بسیاری آلایندگی این دستگاهها را کاهش داد.
وی با بیان اینکه بازار داخلی هنوز قادر به تولید فیلتر دوده مناسب نیست، عنوان کرد: در این شرایط فیلتر دوده مناسب باید حتما از خارج خریداری شود چراکه یکی از علل اصلی آلودگی در وسایل نقلیه به ویژه کامیونها به همین موضوع مربوط میشود.
مطابق آمارها در سال 1394، بیش از 14 درصد از شهروندان از وسایل حملونقل عمومی استفاده میکردند اما این میزان در سالهای اخیر به 10 درصد کاهش یافته است؛ این درحالی است که مترو هم به عنوان یکی از وسایل نقلیه عمومی و پاک تنها یک درصد از حملونقل شهری اصفهان را به خود اختصاص داده است.
علاوهبر این موضوع، آلاینده نبودن همین ناوگان از اهمیت بالایی برخوردار است و وظیفه مدیریت شهری است که اقدامی موثر در راستای افزایش و بازسازی ناوگان حملونقل عمومی داشته باشد.
نوسازی ناوگان اتوبوسرانی اصفهان تنها عقبماندگیها را جبران میکند
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه در ارتباط با وضعیت ناوگان اتوبوسرانی شهر اصفهان اظهار داشت: دو مورد در این زمینه حائز اهمیت است، یکی استاندارد خود اتوبوس که در این حوزه تمام تلاش مدیریت شهری و اتوبوسرانی خریداری اتوبوسهایی مطابق با آخرین استانداردهای موجود در کشور است.
سید عباس روحانی افزود: نکته بعدی استفاده از سوخت پاک است که در چند سال گذشته پس از مطرح شدن موضوعات مربوط به هوای پاک، مقرر شد تا پالایشگاه گازوئیل پاک به کلانشهرها به ویژه اصفهان بدهد.
وی ادامه داد: مطابق این موضوع پالایشگاه گازوئیل پاک با گوگرد پایین برای استفاده اتوبوسها در اختیار ما قرار میدهد و مطابق آزمایشات انجام شده میزان گوگرد این سوخت بین 30 تا 50 ppm است.
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه با اشاره به تولید گازوئیل جدید در پالایشگاه اصفهان عنوان کرد: قطعا این نوع جدید در اختیار ناوگان اتوبوسرانی اصفهان قرار خواهد گرفت چراکه سوخت مصرفی الان، گازوئیلی با پایینترین میزان گوگرد است.
وی با اشاره به تعداد اتوبوسهای فرسوده در ناوگان حملونقل عمومی اصفهان بیان کرد: مطابق قانون عمر استفاده از اتوبوس باید 10 سال باشد اما بنا به عللی مثل مسائل تولید و کمبود اتوبوس، مکاتباتی در وزارت کشور و سازمان شهرداریها مبنی بر اجازه استفاده از اتوبوس با عمر 15 سال هم انجام شده است.
روحانی افزود: به طور تقریبی متوسط عمر در ناوگان فعال اتوبوسرانی اصفهان 10 سال است و با توجه به افزوده شدن اتوبوسهای جدید به این ناوگان، دستگاهی با عمر بیش از 10 سال وجود نداشته است اما در بررسی تک تک اتوبوسها میتوان گفت که 50 درصد از ناوگان عمری بیش از 10 سال دارند ولی در چرخه حملونقل وارد نشدهاند.
وی با اشاره به بازسازی برخی اتوبوسها تصریح کرد: ناوگانی نیز وجود دارد که بازسازی شده است و میتوانند بسته به سطح بازسازی انجام شده، بین 5 تا 10 سال فعالیت کنند؛ در اصفهان بازسازی ناوگان در سطح یک انجام میشود و علاوه بر صندلی و مبلمان، سیستم سوخت، موتور و تمام اجزای سوخترسان مطابق استانداردهای اتوبوس بازسازی میشود.
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه افزود: اگر بخواهیم سطح یک اتوبوس را تغییر دهیم باید سیستم سوخترسان و موتور آن را به طور کامل تغییر داده و اجزایی به آن اضافه کنیم اما این کار از لحاظ علمی و فنی ممکن نیست.
وی در ارتباط با واردات اتوبوس بیان کرد: در اصفهان اتوبوسهایی وارد میشود که استانداردهای یورو4 را داشته باشند و در حال حاضر اتوبوسهای یورو5 هم وارد ناوگان شده است.
روحانی در ارتباط با اجرای قانون هوای پاک مبنی بر نوسازی سالانه پنج درصد از ناوگان اتوبوسرانی عنوان کرد: با سختیهای بسیار 25 درصد از ناوگان فعال اتوبوسرانی در شهر اصفهان که شامل 800 دستگاه است، نوسازی شده است؛ این درحالی است که کل ناوگان یک هزار 275 دستگاه اتوبوس داشته و حدود 500 دستگاه از آن زمینگیر هستند.
وی با بیان اینکه امروزه تمام کلانشهرها با بحرانی در حوزه حملونقل عمومی روبرو هستند، گفت: بخشی از این مسئله به زمان کرونا مربوط میشود اما متاسفانه برنامهریزی برای دوران پساکرونا انجام نشد و در چند سال اخیر حملونقل عمومی از موضوعات فراموش شده بود.
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه اضافه کرد: زمانی تولید اتوبوس در کارخانهها به طور کامل متوقف شده بود و این موضوع سبب افزایش شدید قیمتها شد؛ این مسئله موجب شد تا نوسازی ناوگان در کل کشور تبدیل به یک چالش شود؛ در دولت جدید تصمیم بر بازگشت به سنوات قبل و شروع مجدد تولید گرفته شد و قراردادهایی وزارت کشور و کارخانهها منعقد شد.
وی در ارتباط با قراردادهای جدید عنوان کرد: قرار بر این شد تا شهرها و به ویژه کلانشهرها از طریق این امر مرتفع شوند و بر این اساس اصفهان از اسفندماه 1400 تا کنون، 185 دستگاه اتوبوس نو خریداری کرده است.
روحانی افزود: علاوهبر آن 45 دستگاه اتوبوس 12 متری و 53 دستگاه اتوبوس 8.5 متری از منابع شهرداری خریداری شده است؛ مطابق این آمار، خرید اتوبوس در یک سال گذشته بیشتر از چهار سال قبل بوده اما این فقط جبران عقبماندگیها است.
وی ادامه داد: با توجه به قیمت سنگین اتوبوس که امروزه برای هر دستگاه نزدیک به پنج میلیارد تومان است، مدیریت شهری همت والایی در این زمینه داشته و بر این موضوع متمرکز است تا ناوگان حملونقل عمومی اصفهان را به استانداردهای جهانی از نظر فنی و حمل مسافر برساند.
تامین و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی از وظایف ذاتی مدیریت شهری است که در دورهای در برخی کلانشهرها نادیده گرفته شده است. در شرایطی که این وسایل نقلیه نقش بهسزایی در انتشار ذرات آلاینده و تشدید آلودگی هوا در سطح شهر اصفهان دارند، اهمیت نوسازی و حتی بازسازی مفید اتوبوسها بیش از پیش به چشم میخورد.
آنچه حائز اهمیت است، تاثیر کوتاهمدت اتوبوسها در کنترل آلودگی هوا در مناطق 15 گانه اصفهان است و بر این اساس باید برنامهریزیهای ویژهای در راستا تقویت، افزایش، نوسازی و بازسازی این ناوگان با توجه به منابع مالی در دسترس مدیریت شهری انجام شود؛ اگرچه مترو و اتوبوسهای برقی میتوانند گام موثری در این زمینه باشند اما انجام اقدامات نمایشی در این حوزه کمکی به بهبود وضعیت شهر اصفهان نخواهد کرد.
بیتوجهی به حملونقل در سالهای گذشته سبب کاهش ناوگان فعال اتوبوسرانی در اصفهان
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حملونقل شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به کاهش ناوگان اتوبوسرانی اصفهان در سالهای گذشته اظهار داشت: در پایان دوره چهارم تعداد اتوبوسهای فعال در شرکت اتوبوسرانی اصفهان حدود یک هزار و 200 دستگاه بوده است اما در دوره گذشته این میزان به 600 دستگاه کاهش یافته است.
ابوالفضل قربانی با اشاره به اقدامات مدیریت شهری در سالهای اخیر عنوان کرد: از سال گذشته تا کنون تلاشهای بسیاری برای کاهش میانگین عمر ناوگان اتوبوسرانی و افزایش تعداد دستگاهها به صورت نوسازی و بازسازی صورت گرفته است؛ اکنون ناوگان فعال اتوبوس اصفهان به 800 دستگاه رسیده است.
وی با اشاره به مشکل جذب راننده اتوبوس در اصفهان بیان کرد: شرکت اتوبوسرانی برای بخش زیادی از اتوبوسهای خریداری شده در سال جاری، به دنبال جذب راننده است تا بتواند آنها را نیز به چرخه خدمترسانی وارد کند چراکه به دلیل علاقهمندی بیشتر افراد به جاذبههای برونشهری، رانندگان پایه یک مایل به خدمترسانی در بخشهای دیگر هستند.
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حملونقل شورای اسلامی شهر اصفهان افزود: هماهنگیهایی با پلیس راهور در این راستا انجام شده است تا ما بتوانیم افرادی را تحت آموزش قرار دهیم تا افراد دارای تجربه رانندگی مینیبوس بتوانند در اتوبوسهای کوچک مشغول به کار شوند و این مشکل تا حدودی رفع شود.
وی تاکید کرد: در سال آتی شرکت واحد اتوبوسرانی و مدیریت شهری خود را موظف میدانند تا ناوگان اتوبوسرانی را به یک هزار و 400 دستگاه افزایش دهند.
قربانی اضافه کرد: از جمله مباحث مطرح شده این است که تا پایان سال 1403 فاز اول خط دوم قطار شهری از ایستگاه دارک تا ایستگاه شاهد و قدس به بهرهبرداری برسد و این میتواند مشکلات حملونقلی را به ویژه در این بخش از شهر کاهش دهد.
وی در ارتباط با اهمیت حوزه حملونقل برای مدیریت شهری بیان کرد: 40 درصد از بودجه پیشنهادی شهرداری در سال آینده مربوط به مسائل حملونقل است.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان در ارتباط با علل کاهش استفاده مردم از ناوگان اتوبوس در اصفهان تصریح کرد: بخشی از این موضوع به کاهش تعداد اتوبوسها در سنوات گذشته و افزایش سرفاصلهها برای شهروندان مربوط میشود اما این مسئله به مرور درحال رفع شدن است؛ همچنین با توجه به استقبال مردم از خطوط تندرو، افزایش این خطوط در دستور کار قرار دارد.
وی خاطرنشان کرد: اکنون مهمترین مسئله برای مدیریت شهری بهبود وضعیت حملونقل عمومی در زمینههای مختلف از جمله اتوبوس است؛ نوسازی ناوگان تاکسیرانی نیز در دستور کار قرار دارد.
به گزارش تسنیم، با توجه به تاثیر حملونقل عمومی در کاهش آلودگی هوا در اصفهان علاوهبر نوسازی و افزایش این ناوگان، افزایش جذابیت برای استفاده بیشتر شهروندان نیز باید مورد توجه قرار گیرد. این از وظایف مدیریت شهری است تا با ارائه خدمات مناسب، مردم را به سمت استفاده از حملونقل عمومی به جای خودرو شهری سوق دهد.
با این وجود، در کنار نقش حملونقل عمومی و منابع متحرک در آلودگی هوای اصفهان، از تاثیر منابع ثابت از جمله صنایع نیز نباید غافل بود و بهبود عملکرد هر دو بخش در جهت جلوگیری از بحران آلایندگی در اصفهان باید مدنظر باشد.
انتهای پیام/174/.