مناظر بکر طبیعی و تاریخی کردستان/ از بزرگترین دریاچه‌ آب شیرین تا دنیای پر رمز و راز غار دست کن ایران + تصویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، استان کردستان با مساحتی حدود 28 هزار و 235 کیلومتر مربع در غرب ایران، قرار دارد و مرکز آن شهرستان سنندج است. این استان از شمال با آذربایجان غربی، از شمال شرقی با زنجان، از جنوب شرقی با همدان و از جنوب با کرمانشاه همجوار و از غرب با کشور عراق با 227 کیلومتر مرز مشترک همسایه است. 

جاهای دیدنی استان کردستان بی‌شمار بوده و علت آن هم موقعیت جغرافیایی و اینکه در دامنه‌ها و دشت‌های سلسله کوه‌های زاگرس قرار گرفته و حتی روستاهای دور افتاده‌ای که در دامنه کوه‌ها شکل گرفته‌اند برای گردشگران بسیار جذاب است. طبیعت سرسبز و هوای مطبوع و خنک در فصل بهار و تابستان و جنگل‌هایی که در پاییز به رنگ‌های زرد، نارنجی و قرمز در می‌آیند و فصل پر از بارش زمستانی، همچون تابلوی نقاشی است که هرچقدر به آن نگاه کنید از دیدنش سیر نخواهید شد.

جاذبه‌های متنوع، ویژگی‌های منحصر به فرد فرهنگی در کنار زیبایی‌های کردستان از دریاچه، غار و آبشار گرفته تا مسجد و بازارهای قدیمی باعث شده که علی‌رغم وجود کمبودهای مختلف به ویژه ضعف ارتباطی و زیرساختی، این استان هر ساله با افزایش ورود مسافران نوروزی مواجه و یکی از استان‌های دیدنی و پرطرفدار کشور به حساب آید و همه این ظرفیت‌ها و منابع خدادادی تجربه متفاوتی از ایرانگردی را برای هر گردشگری رقم بزند.

آش کشک، ترشک، ترخینه، پرشته، خورش ریواس، شله گنیم، شلمین، دوینه، شوروا، سایله، دلمه محلی، دانوله، قایرمه، کنگرماست، کباب قارچ کوهی، یتیمچه، دانوله، دوخوا، کلانه و... جزو غذاهای محلی استان کردستان بوده و فرش و گلیم سنندج و بیجار، گلیم، سجاده، نمد، نازک‌کارى، زیورآلات کردى و آلات موسیقى، تخته نرد، مصنوعات چوبی، صنایع دستی، گردو، نان کاک، شیرمال بیجار، سوهان کنجدی، نان برنجی، تخمه سقز نیز از جمله سوغاتی بوده که توسط هنرمندان حرفه‌اى این دیار ساخته و روانه بازار مى‌شود.

در ادامه معروف‌ترین جاذبه‌های شهرستان‌‌های استان کردستان از نظر خوانندگان محترم می‌گذرد:

دریاچه زریبار

دریاچه زریوار یا زریبار در مریوان از جمله معروف‌ترین جاذبه طبیعی و گردشگری استان کردستان به حساب می‌آید که با طبیعت زیبا و همچنین تفریحات جذابی مانند قایقرانی، پاراگلایدر و ماهیگیری، هر ساله میزبان گردشگران زیادی از اقصی نقاط کشور است. این دریاچه که در تاریخ بیستم بهمن ماه سال 1389 هجری شمسی در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید، جزو بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شیرین ایران و یکی از منحصربه‌فردترین دریاچه‌های آب شیرین جهان بشمار رفته و بعد از گذشت سال‌ها بی‌تفاوتی مسئولان، سرزنده و شاداب آماده پذیرایی از مسافران و مهمانان نوروزی است.

تالاب آب شیرین زریبار در فاصله 125 کیلومتری سنندج و 3 کیلومتری غرب شهر مریوان، میان دره‌ای محصور از کوه‌ها و جنگل‌های بلوط آرام گرفته و هدیه‌بخش زندگی و حیات است. این دریاچه 5.4 کیلومتر طول و حدود 2 کیلومتر عرض دارد و مساحتی حدود 850 تا 900 هکتار را در برگرفته است. عمق متوسط این دریاچه 5 است که از نظر عمق، وسعت و حجم آب از شرایط بسیار مناسبی برای تفریح و ورزش‌های آبی مانند قایقرانی و اسکی روی آب برخوردار است.

آب دریاچه از چشمه‌های جوشان در کف آن و همچنین آب باران و برف تأمین می‌شود و ویژگی مناسب آن موجب شده که گونه‌های گیاهی و جانوری مختلفی در اطراف دریاچه حضور داشته باشند. محبوب‌ترین غذای کنار دریاچه، ماهی‌های کبابی آن است که به باور گردشگران بهترین ماهی کبابی تمام ایران محسوب می‌شود.

دریاچه سد قشلاق

دریاچه سد قشلاق یا دریاچه سد وحدت در فاصله 20 کیلومتری شمال سنندج قرار دارد که به‌لطف امکانات تفریحى و اسکله قایقرانى، محل مناسبی برای ورزش‌های آبی به حساب می‌آید. این دریاچه محل زندگی ماهی‌های مختلفی نظیر ماهى عروس، شاه‌کولى، سیاه‌ماهى و غیره است و به همین دلیل شرایط ماهیگیرى تفریحى برای علاقه‌مندان وجود دارد.

هرساله و به ویژه امسال با افزایش بارش برف و باران؛ حجم آب ورودی به سد قشلاق سنندج بالا رفته است.

آبشار گویله

آبشار گویله از جاذبه‌های طبیعی استان است که در مسیر سقز به مریوان و در دل جنگل‌‌های سرسبز منطقه مرزی کردستان قرار دارد. این آبشار با ارتفاع بیش از 50 متر در فصل بهار بسیار پرآب شده و جلوه‌های بسیار زیبایی را به وجود می‌آورد.

آبشار گویله در فصل بهار بسیار پر آب بوده و جزو مکان‌‌های دیدنی و زیبای منطقه محسوب می‌شود، حتی در فصل زمستان نیز با سرمای شدید هوا و یخبندان آبشار، منظره‌ای دلنواز برای علاقه‌مندان به طبیعت دارد. آبشار گویله در میان جنگل‌‌های انبوه منطقه مرزی کردستان واقع شده است و با چشم‌انداز زیبای خود در مسیر سقز به مریوان در میان پیچ و خم‌‌های جاده جنگلی و قدیمی سقز عبور کرده و به عمق دره می‌ریزد.

از آنجا که فاصله آبشار تا جاده فقط یک کیلومتر است، دسترسی به آن راحت است و علاوه بر تماشای آبشار می‌توانید از فضای سرسبز و دل‌انگیز اطراف آن برای تفریح استفاده کنید.

آبشار بل:

در یکی از روستاهای منطقه اورامان و در مرز استان کرمانشاه روستایی به نام "بل" قرار گرفته است، در کنار این روستا در جاده‌ای که به " کوسه هجیج" منتهی می‌شود، آبشاری زیبا وجود دارد که به عقیده کارشناسان دارای آبی عالی برای شرب است، این آب با فشار زیاد و در حجم بسیار از شکاف کوهی بیرون می‌ریزد و عظمت و شکوه طبیعت را جلوه‌گر می‌سازد، این آب در مسیر خود به رودخانه سیروان می‌ریزد.

رودخانه چهل چمه:

چهل چمه از کوه‌های مرتفع کردستان سرچشمه می‌گیرد. این کوه‌ها دارای آبشارها و رودهای بسیار زیبایی است و وجه تسمیه آن نیز حکایت از وجود چهل رود آب دارد.

کوهی که چهل چمه از آن سرچشمه می‌گیرد در منطقه "خورخوره" از شهرستان دیواندره قرار دارد و در منطقه ای سردسیر و برف گیر واقع است.

در این کوه می‌توان در تمامی سال برف را مشاهده کرد، این کوه یکی از سرچشمه‌های رودخانه جغاتو و سپیدرود است و دارای چشمه سارهای فراوان و دامنه های سرسبز و زیباست.

چشمه باباگرگر

چشمه باباگرگر در روستای باباگرگر در در 18 کیلومتری شمال شرق شهرستان قروه قرار داشته و چشمه‌ای جوشان همیشه می‌خروشد که به آن "دنگز" می‌گویند. آب این چشمه در استخری عمیق و مدور به محیط 200 متر جمع می‌شود، این چشمه پرآب دارای آبی است که رنگ آن مایل به سرخ است و در بعضی مواقع به رنگ زرد مایل به لیمویی در می‌آید که علت آن به وجود املاح معدنی است.

وجود املاح معدنی به‌ویژه گوگرد رنگین باعث شده تا آب آن برای امراض سودایی و پوستی، درمان سوء‌هاضمه، بیماری‌های گوارشی و... مؤثر باشد.

آرامگاه یکی از امامزادگان به نام سید جلال مشهور به باباگرگر نیز در این روستا قرار دارد که پس از استفاده از چشمه می‌توانید به آن سر بزنید.

سراب قروه

سراب قروه از جمله دریاچه‌های طبیعی استان کردستان است که در جنوب شهر قروه قرار دارد. این دریاچه با نام سراب کوثر نیز شناخته شده و آب خنک آن از طریق چشمه‌های جوشان تامین می‌شود. جزیره کوچکی در وسط دریاچه به چشم می‌خورد که به‌لطف نورپردازی زیبا، جذابیت زیادی برای بازدیدکنندکان دارد. ضمن اینکه دسترسی به این جزیره با پلی آهنی امکان‌پذیر است.

سراب وینسار:

یکی از چشمه‌های قدیمی شهرستان قروه، چشمه سراب است که با آب بسیار گوارا و عالی در داخل روستای وینسار از دل زمین بیرون می‌آید، در حقیقت روستای وینسار پیرامون این چشمه شکل گرفته است.

این چشمه سال‌های سال است که تامین کننده آب روستا هم برای شرب و هم کشاورزی است، اطراف چشمه اصلی سنگ چین شده و قدمت سنگ چین آن حدود دو تا سه قرن برآورد شده است.

تا حدود چهل سال پیش مردم روستا در خردادماه مراسم شکرگذاری و قربانی برای سراب برگزار می‌کردند در این مراسم ضمن قربانی کردن گوسفندان به جشن و شادمانی می‌پرداختند و احترام ویژه‌ای برای این چشمه قائل بودند.

چشمه آب تلخ پیرصالح:

چشمه آب تلخ در روستای قشلاق از شهرستان بیجار قرار دارد علت نامگذاری این چشمه به علت تلخ بودن آب آن است هر چند دلیل تلخ بودن آب این چشمه به روشنی مشخص نشده است اما آب آن برای درمان بیماری های روماتیسمی موثر است.

چشمه کواز:

این چشمه در 50 کیلومتری شمال غربی کامیاران و در 10 کیلومتری شمال غربی روستای پالنگان در دامنه کوه واقع شده است، آب این چشمه طعم گوگردی دارد و در محل جوشش آن از زمین، رنگ آب شیری است و خود نشان‌دهنده وجود مواد آهنی و گوگردی در آب است.

آب این چشمه در استخر کوچکی جمع شده و از آن برای نوشیدن و درمان بیماری‌های مجاری تنفسی، روماتیسمی و بیماری‌های جلدی استفاده می‌شود.

قلعه قمچقای

قلعه قمچقای در سال 1365 هجری شمسی به فهرست آثار ملی ایران اضافه شد و قدمت آن مربوط به هزاره سوم قبل از میلاد است. این قلعه در روستای قمچقای در شهرستان بیجار قرار دارد و ارتفاع دیواره‌های آن به 200 متر می‌رسد. تنها راه ارتباطی قلعه با خارج از طریق گذرگاه باریکی میسر است که عبور یک نفر از آن به دشواری صورت می‌گیرد. کتیبه‌ای با نقش هیروگلیف و به خط هراتیک از قلعه قمچقای کشف شده که جزو قدیمی‌ترین کتیبه‌های نیمه تصویری ایران قلمداد می‌شود.

هاجر خاتون

مقبره هاجر خاتون از مهم‌ترین مکان‌های مذهبی شهر سنندج به حساب می‌آید که در محله قدیمی سرتپوله قرار دارد. این مقبره به‌واسطه ویژگی‌های معماری خاصش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. طبق روایات، این امامزاده خواهر امام رضا(ع) هستند که در سفر به خراسان از دنیا رفته و در این محل به خاک سپرده می‌شوند.

مسجد دو مناره سقز

مسجد دو مناره در بافت قدیم شهر سقز در خیابان امام خمینی (ره) واقع شده و ظاهرا قدمت آن به عصر افشاریه می‌رسد. مسجد دومناره سقز پلانی تقریباً مربع شکل دارد. در ساخت این مسجد از مصالحی مانند خشت خام، ملات گل، سنگ‌های لاشه، آجر و چوب استفاده شده،  این مسجد در سال 1378 با شماره ثبتی 2600، جزو آثار ملی کشور ثبت شده است.

مسجد دو مناره سقز طبق روایات محلی به زمان شیخ حسن مولان‌آباد از عرفای حکیم و ریاضیدان مشهور عصر افشاریه بر می‌گردد. هنگام عزیمت نادر شاه افشار به بغداد، وی از منطقه سقز عبور کرده و پس از درخواست شیخ حسن مولان‌آباد مبنی بر ضرورت ساخت مسجدی برای اهالی این شهرستان، نادر شاه دستور ساخت این مسجد را در بافت قدیم شهر سقز داد.

در حال حاضر نیز برخی از اهالی منطقه به این مسجد، مسجد شیخ حسن مولان‌آباد می‌گویند. از نشانه‌ها و دلایل صحت این مدعا این است که در این سفر نادر شاه دو عصای مرصع و یک سفره منقوش زیبای چرمی را نیز به شیخ حسن هدیه می‌دهد این وسایل در حال حاضر در قریه مولان‌آباد که آرامگاه این عارف عالی مرتبه در آن قرار دارد نگهداری می‌شود.

همچنین یک جلد کلام‌‌الله مجید خطی در مقبره شیخ حسن نگهداری می‌شود که هدیه یکی از روحانیون زمان شیخ‌حسن است و تاریخ آن به اواخر دوره افشاریه دلالت دارد. البته با توجه به کاشی‌کاری‌های این مسجد که بیشتر مربوط به اواخر افشاریه و اوایل زندیه بوده و خصوصیات آن دو دوران را دارد می‌توان به طور قطع مطمئن شد که بنا مربوط به دوره افشاریه است و در دوران‌های بعدی مرمت شده و تعمیرات جزئی در آن صورت گرفته است. در سر درب ورودی سردر آجری با بافت گره چینی آجر و کاشی زرد رنگ دارد که معرف دوره زندیه است. 

بازارهای بزرگ بانه

بسیاری از گردشگران بانه را برای خرید لوازم‌خانگی خارجی و ارزان انتخاب می‌کنند. در صورت سفر به این شهر حتما به بازار بزرگ بروید که علاوه بر لوازم برقی، دو طبقه آن به فروش پوشاک اختصاص دارند. در اینجا اجناس به‌صورت عمده و تک‌فروشی با قیمتی مناسب عرضه می‌شوند.

در میان آثار تاریخی و بی شمار میراث فرهنگی در استان کردستان نمی توان به راحتی از کنار نام روستاهای تاریخی این استان عبور کرد، اورامان تخت و پالنگان و شمار زیادی روستا با ویژگی های منحصر به فرد در بخش معماری و همچنین وجود آئین های محلی و بومی به یکی از جاذبه های اصلی این استان تبدیل شده است.

پالنگان

"پالنگان" یکی از روستاهای با آب و هوای خوش و طبیعت بکر در استان کردستان است که بافت معماری پلکانی آن در استان دارای ارزش ویژه‌ای است که با تماشای آن به یاد ماسوله در گیلان می‌افتید. 

این روستا که در دهستان ژاوه رود شهرستان کامیاران واقع شده در حدود 47 کیلومتری شمال غربی شهر کامیاران قرار گرفته و با رودخانه‌ای خروشان به دو نیم تقسیم شده که جذابیتی دوچندان به آن بخشیده است. طبیعت زیبای پالنگان شامل باغ‌های دیدنی و سرسبز، چندین چشمه جوشان در دره تنگی‌ور، آبشارهای پرآب و... می‌شود.

روستا در دامنه کوه و در دو طرف دره قرار دارد، خانه‌های روستا با سنگ و عموماً به صورت خشکه‌چین به صورت پلکانی ساخته شده و پشت بام خانه پایین به منزله حیاط خانه بالا است. پالنگان علاوه بر داشتن معماری زیبا، دارای چشمه‌ها، آبشارها و طبیعتی سرشار از زیبایی منحصر به فرد و در کنار رودخانه‌ای قرار گرفته که به سیروان می‌پیوندد.

این ناحیه یکی از مراکز کردستان در دوره سلجوقی به بعد بود و قلعه پالنگان که مجاور روستا و در بالای کوه قرار گرفته تا قرن دهم هجری قمری زندگی در آن جریان داشته است. با توجه به بقایای آسیب‌ها، مساجد و منازل قدیمی و باغ‌های زیبای این روستا، بعید به نظر نمی‌رسد که شالوده اصلی آن به دوره ساسانی بازگردد.

پوشش گیاهی متنوع همراه با چشمه سارهای جاری در شهرهای غربی کردستان که تنها چند کیلومتر با کشور عراق فاصله دارد و در سال‌های اخیر به قطب گردشگری استان تبدیل شده، سالانه میزبان میلیون‌ها مسافر و گردشگر از سراسر ایران است.

روستای کومایین

روستای کومایین با طبیعت بسیار زیبا در 65 کیلومتری کامیاران و 75 کیلومتری سنندج قرار گرفته است. این روستا دارای 90 خانوار و 400 نفر جمعیت است و وجود مقبره «شیخ عباس کومایین» باعث جذب افراد بسیار زیادی حتی از کشورهای دیگر برای این روستا شده است. به گفته ساکنین، 130 سال قبل در این روستا «شیخ عباس کومایین» زندگی کرده و امروزه بسیاری از افراد برای طلب حاجات خود به این بارگاه مقدس رفته و با وجود خاک «کومائین» می‌توانید از گزند هر ماری در امان باشید.

روستای نگل:

روستای نگل در 60 کیلومتری جاده سنندج ـ مریوان واقع شده است، معروفیت روستای نگل جدا از ظرفیت گردشگری و طبیعیت زیبایش، به مناسبت وجود یک جلد قرآن به خط کوفی است که در مسجد روستا نگهداری می‌شود.

قدمت کتابت این قرآن به بیش از هزار سال می‌رسد، صفحات قرآن 40 سانتیمتر طول و 35 سانتیمتر عرض دارد و در هر صفحه 14 ستون نوشته شده است. این اثر مقدس و حیرت‌انگیز مذهبی ـ هنری، روستا و مسجد آن را به یک موزه تبدیل کرده است.

قلعه زیویه

تپه قلعه زیویه، شاهکار معماری عهد باستان استان کردستان در 42 کیلومتری شمال شرقی سقز قرار گرفته و مربوط به سده 3 و 4 هجری قمری است. این قلعه در سال 1947 میلادی به طور اتفاقی کشف شده و آثاری همچون سینه‌ بند بزرگ طلایی که از این قلعه به دست آمده و روی آن تصویر حیوانات و موجودات افسانه‌‌ای نقش گردیده، نشانه‌هایی از یک تمدن پیشرفته در این ناحیه است.

این آثار به 900 سال پیش از میلاد تعلق دارد. در سال 1325 ، شخصی به نام ایوب رنبو با امتیاز رسمی حفاری زیویه را شروع کرده و طبق مندرجات کتاب «دوران بی‌خبری»، ایوب رنبو با همیاری اسداللّه نامی گنجینه‌های زیویه را غارت کرد. طی دوازده سال حفاری در زیویه علاوه بر شش قبر از پادشاهان و امرای ماد، ساختمان سه طبقه زیبا و باستانی زیویه را که از شاهکارهای معماری عهد باستان بود در هم ریخته و از بیخ و بن کندند.

بدون شک ساختمان باشکوه و سه طبقه زیویه یکی از عجائب معماری باستان بود که با استحکامی بی‌نظیر بر بالای کوه و بر روی غار وسیع و تماشایی زیویه که ارتفاع آن از سطح دریا 1835 متر است، بنا شده بود. هیچ بیننده‌ای با معیار عقلی خود نمی‌تواند باور کند در سه هزار سال قبل در چنین ارتفاعی ساختمانی با چنین شکوه و عظمتی ساخته شده باشد.

ساختمان سه طبقه زیویه از روی شواهد غیرقابل انکار همان ساختمانی است که بنا به نوشته «هرودوت» مادها از روی رضا و رغبت برای «دیوکو» ساختند و در واقع این ساختمان مرکز اولین دادگستری ایران باستان بوده است. دیوارهای بنا با سنگ‌های مخصوص تراشیده شده و دیوار خشتی بر روی پی‌ها با مقیاس‌های دقیق هندسی و معادلات ریاضی ساخته شده است.

قطر دیوارهای ساختمان چندین برابر قطر دیوار ساختمان‌های کلنگی امروز و پهنای آن بیش‌تر از دو متر است. ساختمان سه طبقه به شکل ساختمان‌های مهندسی‌ساز امروزی بوده و دارای پنجره و راهروهای متعدد و خیلی بزرگ، ایوان یا بالکنی زیبا و جالب، دوازده سر ستون سنگی با چند ستون سنگی، و دو دروازه سنگی حجاری شده بسیار بزرگ است. طبق شواهد و قرائن موجود با استفاده از خاصیت ظروف مرتبطه، ساختمان از آب لوله‌کشی استفاده کرده و آب لازم از چشمه‌ای که بر بالای کوهی در جوار کوه زیویه است، تأمین می‌شده است.

غار کرفتو

غار کرفتو از نوع غارهای آهکی و طبیعی و یکی از طولانی‌ترین و مهم‌ترین غارهای تاریخی ایران است که نشانه‌های حضور انسان‌ در آن به دوره‌های پیش از تاریخ تا قرن هشتم هجری قمری می‌رسد. از آنجا که بخش‌هایی از غار توسط انسان‌ها تغییر شکل پیدا کرده است، به‌عنوان بزرگ‌ترین غار دستکند ایران نیز شناخته می‌شود. این غار در 20 بهمن 1318 هجری شمسی به شماره 330 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

طول مسیر اصلی غار کرفتو حدود 750 متر است و راه‌های فرعی متعددی از آن منشعب می‌شود و در طول سکونت انسان در این غار تغییرات و دگرگونی‌های عمده و دخل و تصرف‌های بسیار در آن به وجود آمده و حجاران هنرمند به زیبایی فضاهایی را در مدخل‌های غار تراشیده و اتاق‌ها، راهرو و دالان‌های متعددی را به وجود آورده‌اند.

این غار در میان غارهای دست کن ایران از معماری کاملی برخوردار است، ورودی غار از دامنه کوه حدود 25 متر فاصله دارد و در گذشته راهی نسبتاً سخت و دشوار در کمر کوه بازدیدکنندگان را هدایت می‌کرد اما امروزه با عبور از «پلکانی فلزی» می‌توان به دهانه ورودی غار رسید.

بر روی سردر ورودی یکی از اتاق‌های طبقه سوم کتیبه‌ای یونانی وجود دارد که تا حد زیادی صدمه دیده است، در این کتیبه از «الهه هراکلس» یاد شده و به همین دلیل بسیاری این غار را معبد الهه یونانی نام‌گذاری کرده‌اند، در این کتیبه آمده است: "این خانه هراکلس است، هر کس در آن وارد شود در امان است" وجود این کتیبه سبب شده عقیده بر این باشد که احتمالاً این غار مدتی به صورت موقت مورد سکونت و استقرار سلوکیان جانشینان پس از  اسکندر مقدونی قرار گرفته که پس از فتوحات مهرداد دوم اشکانی به سمت غرب ایران حرکت کرده‌اند.

در راهرو ارتباطی طبقه اول به دوم غار، یادگاری از «خانیکف مستشرق روسی» بر دیواره راهرو کنده شده که حکایت از بازدید او در سال 1917 میلادی دارد.

استان کردستان به لحاظ موقعیت جغرافیایی، خصوصیات آب و هوایی و قدمت تاریخی و سایر مشخصات منطقه‌ای و قومی، از جاذبه‌های گردشگری متعددی برای گردشگران داخلی و خارجی برخوردار بوده که اینها تنها جزئی از آنهاست؛ هم‌وطنان عزیزمان برای دیدن این ظرفیت‌ها و سایر مناظر زیبا و رنگارنگ نهفته در کنار مهمان‌نوازی گرم کُردها در این ایام و فصلول مختلف از سال می‌توانند به این استان حضور آورده و با فرهنگ و منابع این نقطه از کشور عزیزمان از نزدیک آشنا شوند.

انتهای پیام/481/