«دانشگاه دوستدار خانواده» -۵|پذیرش دانشجوی دکتری ذیل نگاه‌های «منفعت‌گرایی» پیش می‌رود
معاون فرهنگی دانشگاه شریف می‌گوید: با دانشجوی دکترایی که فرزندی دارد و یا منتظر فرزندی است چگونه رفتار می‌کنیم؟ به نفع خودمان رفتار می‌کنیم و علاقه نداریم پایان‌نامه‌اش را هدایت کنیم. سراغ آقایی می‌رویم که این مشکلات را نداشته باشد که این فاجعه است.
به گزارش خبرنگار حوزه زنان و خانواده خبرگزاری تسنیم در روزهای گذشته دفتر مطالعات راهبری علم (خانش) با همکاری مشاور رئیس دانشگاه شریف در امور بانوان، یک نشست علمی با عنوان «دانشگاه دوستدار خانواده» برگزار کرد که در این همایش درباره ضرورت پرداختن به این موضوع، پیشینه و ادبیات بحث دانشگاه دوستدار خانواده در دنیا، چگونگی تعریف دانشگاه دوستدار خانواده در نگاه بومی و چالش‌های واقعی در مسیر دوستدار خانواده شدن دانشگاه‌ها صحبت شد. در ادامه این نشست تجربیات دانشجویان در این زمینه مطرح شد. میزگردی نیز با حضور اساتید و مسئولان دانشگاه شریف برگزار شد و پس از آن از سایت «شریف دوستدار خانواده» رونمایی شد.
دکتر سید مصطفی تقوی، استاد گروه فلسفه علم و معاون فرهنگی دانشگاه شریف، از مهمانان این نشست بود که در رابطه با ضرورت حرکت به سمت دانشگاه دوستدار خانواده و چالش‌های پیش روی این مسیر صحبت کرد و نکاتی را از جایگاه مدیریتی بیان داشت.
تقوی در ابتدای سخنانش با اشاره به یک روایت مشهور به روایات بشارت‌دهنده آخرالزمان با این مضمون که قبل از ظهور بدترین کارها نزد مردم ازدواج است و وقتی این حادثه رخ می‌دهد بهترین کارها ازدواج است، گفت: نکته جالبی در این روایت وجود دارد. بر اساس این روایت مسئله ازدواج و خانواده مسئله‌ای قویا تمدنی است و آنقدر اهمیت دارد که گوینده این جمله که یکی از رهبران شیعه است آن را به عنوان شاخص تعیین می‌کند. این نشان‌دهنده اهمیت این ماجرا است. قبل از ظهور و بعد از ظهور، رابطه بین زن و مرد، رابطه بین دختر و پسر و محبت و عهدی که بینشان ایجاد می‌شود، اهمیت دارد. ولی ما الان خانواده را رو به افول می‌بینیم.
وی با بیان اینکه خانواده در سطح جهان رو به افول است، گفت: طبق آمار خانواده در سطح جهان رو به افول است. محبتی که باید بین دختر و پسر وجود داشته باشد از جنبه‌های انسانی‌اش کاسته شده، داریم دچار فقر عاطفی می‌شویم. یک بار سر کلاس دانشجویی از من پرسید شگفت‌انگیزترین چیزی که دیدی و شنیدی چیست؟ گفتم گفت و گوی خدا با انسان. چون علایق دینی نداشت، گفت: این حرفا را ول کن. در درجه دوم چیست؟ گفتم شگفت‌انگیزترین چیزی که من در درجه دوم دیدم محبتی است که بین دختر و پسر ایجاد می‌شود. و ما این را کم داریم، زمینه‌هایش را نداریم، ساختارهایمان طوری شده که این شکل نمی‌گیرد البته در سراسر جهان از جمله در ایران ما شاهد این روند عجیب و غریب هستیم که این رابطه درحال فقیر شدن است. این رابطه بین دختر و پسر و زن و مرد که شگفت انگیزترین رابطه‌ای است که خدا روی زمین خلق کرده است، دارد ضعیف می‌شود. از جنبه‌های انسانی‌اش کاسته شده است.
معاون فرهنگی دانشگاه شریف ضمن اشاره به بودجه بسیار پایین اختصاص داده شده به امور فرهنگی، مدلی را برای پرداختن به مسئله خانواده و ازدواج و فرزندآوری ارائه داد. او در این باره گفت: برای اینکه ما مسئله خانواده را جدی‌تر بگیریم، کرامت انسانی را جدی بگیریم، کم و بیش ایده‌هایی وجود دارد. پنج برنامه در ذهن من هست که می‌شود کارهایی انجام داد. هرچند متاسفانه وقتی بودجه کافی وجود ندارد شما در فقر زندگی می‌کنید و مجبور هستید به اولویت‌هایی بپردازید که دیگر به این چیزها نمی‌رسد. یا مجبورید بدون بودجه کارها را پیش ببرید که خب مسائل حاشیه‌ای خاص خودش پیش می‌آید. در این شرایط بی بودجه، کم بودجه نمی‌گویم، بی بودجه! نکاتی داشتم برای مسئولان فرهنگی، کسانی که زحمت کشیدند این برنامه را با دست خالی بر پا کردند. می‌خواهم یک مدل برای بحث‌های مربوط به خانواده و ازدواج و فرزندآوری ارائه کنم.
تقوی با بیان اینکه باید مسائل مربوط به خانواده را از چهار زاویه تحلیل کنیم، اولین زاویه را زاویه نگاه مبنایی، فلسفی، اخلاقی و دینی به خانواده و رابطه زن و مرد عنوان کرد و گفت: به لحاظ نظری بسیار ضعیف و نحیف هستیم. یکسری دیدگاه سنتی در مورد خانواده وجود دارد که این‌ها نمی‌گویم ناکارآمد هستند، کم کار آمد هستند. یک ورژن غربی هم هست که در فیلم‌های هالیوودی شاهدش هستیم که توسط زنان و دختران ما از هر طیفی محل نقد هست. یک روند در جهان وجود دارد. اینکه زن اگر می‌خواهد پیشرفت کند باید شبیه مرد شود و خوب عکس العمل‌هایی نسبت به این نگاه هم در غرب، هم در اینجا وجود دارد. یک نگاه شرعی و دینی وجود دارد که استنباط نشده، حالا تقصیر چه کسی است، نمی‌دانم؛ اما تحلیل عمیق نشده است. زن یک هویت شگرف است. آیاتی در قرآن وجود دارد اما بیان نشده است. پس ما یک ضعف مبانی داریم و اینکه می‌گویم نگاه‌هایی وجود دارد که مستور و پنهان است و بیان نشده جدی است. کتاب نمی‌نویسیم. سخنرانی نمی‌کنیم؛ تا مبنا اصلاح نشود هر چقدر بودجه داشته باشیم، مشکل حل نخواهد شد.
تقوی دومین زاویه دید و مولفه‌ای که باید در مقوله خانواده مورد توجه قرار بگیرد را بحث ساختارها عنوان کرد و گفت: ساختارهای اجتماعی که به دست خودمان ساختیم، قوانینی که به دست خودمان تصویب کردیم، این ساختارها به گونه‌ای است که اجازه بروز و ظهور به خانواده نمی‌دهد. به خانواده قید می‌زند. ساختارهای فعلی مریض و بیمار هستند. ما باید ساختارها و قوانین‌مان را اصلاح کنیم. نهادهای جدید طراحی کنیم.
استاد گروه فلسفه علم سومین مولفه را فرهنگ عنوان کرد و گفت: فرهنگ را اگر مسامحتا باورداشت و عملکردها تعریف کنیم، ما مسائل و مشکلات فرهنگی‌ای در این دانشگاه داریم که به اراده من و امثال من وابسته است. با دانشجوی دکترایی که فرزندی دارد و یا منتظر فرزندی است چگونه رفتار می‌کنیم؟ به نفع خودمان رفتار می‌کنیم. او را کنار می‌گذاریم. علاقه نداریم پایان‌نامه‌اش را هدایت کنیم. سراغ آقایی می‌رویم که این مشکلات را نداشته باشد. این فاجعه است. باید مطالبه‌گری کنیم. در فضای مجازی گرد و خاکی کنیم. انتقاد کنیم و آنقدر بگوییم که این نگاه از بین برود. یک جاهایی تبعیض قائل هستیم. یک جاهایی مساوی انگاری می‌کنیم که نباید بکنیم. فرهنگ بیماری نسبت به خانواده و زن وجود دارد که این‌ها باید اصلاح شود.
تقوی زاویه دید چهارم را بحث اجرایی عنوان کرد و گفت: گاهی خام‌دستانه عمل می‌کنیم. همین بودجه‌ای هم که داریم درست هزینه نمی‌کنیم. یکی از رازهای مهم این است که همه می‌دانیم واقعاً می‌خواهیم به مادر دانشجو خدمت کنیم. خب یک نظرسنجی کنیم ببینیم چه نیازی دارد؟ شاید با ابتکارهای کم هزینه توانستیم مسئله او را حل کنیم. در آخر هم اگر بودجه به ما بدهند در همین راستا عمل می‌کنیم.
معاون فرهنگی دانشگاه شریف در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا بودجه‌ای مخصوص این امرِ هم فرهنگی، هم ساختاری، هم پژوهشی و پایش‌های آن در نظر گرفته نشده و یا بودجه وجود دارد ولی به علت عدم اولویت دادن به این موضوع به این مسئله تخصیص داه نمی‌شود، گفت:گمان من این نیست. البته این را به طور نسبی قبول دارم ولی اینطور بگویم 3 درصد از بودجه عمومی دانشگاه طبق دستور وزیر، برای معاونت فرهنگی تخصیص داده شده است. اما با شعبده‌بازی‌های گوناگونی که من انجام دادم تنها هفت دهم درصد از این 3 درصد به کل معاونت فرهنگی تخصیص داده شده است. خوب این هفت دهم درصد چقدر می‌شود؟ امسال جناب معاون اداری مالی وزیر گفتند بودجه را 5 درصد کردیم. گفتم این را لطف کنید از بالا اختصاص بدهید. آقای دکتر جلیلی بیشتر از من برای افزایش بودجه فرهنگی تلاش می‌کنند. ولی خب دانشگاهی داریم که هزار چاله‌چوله اضطراری دارد.
وی ادامه داد: جمله ای هست از حضرت رسول اکرم(ص) که می‌فرمایند از نشانه های عاقل این است که اگر کراهتی رخ داد، انگشت اتهام را به سمت خودش بگیرد. من برای این که ادای عاقلان را در بیاورم -البته ما مسئولیت داریم در این شکی نیست، اینکه بودجه کم است، نیروی انسانی کم است- واقعاً نباید این را فراموش کنم که انگشت اتهام را به سمت خودم بگیرم. ولی ما یکسری هزینه‌های ضروری داریم مثل حقوق کارمندها و اساتید، از جمله غذای این‌ها جزو هزینه‌های ضروری است. هرچند بسیاری از دانشگاه‌های بزرگ جهان پول غذا نمی‌دهند و به عهده خود دانشجوست ولی در این دانشگاه، اگر غذای دانشجو را ببریم یا کیفیت آن را پایین بیاوریم شیشه‌ها می‌ریزد. این طور شده، هیچ مسئولی جرأت نمی‌کند این ایده را بدهد که ما 30 درصد، 50 درصدی هزینه غذا را گردن دانشجو بیاندازیم یا اصلا حذف کنیم. همین پول غذا اگر حذف شود، دانشگاه نفس می‌کشد. حقیقتاً خیلی از مشکلات حل می‌شود. ولی در ایران شرایط زندگی اینگونه است.
مصطفی تقوی در پایان با اشاره به فقر نگاه زنانه به جهان و ضرورت تقویت نگاه زنانه خاطرنشان کرد: کتابی هست با عنوان قلعه حیوانات، حتما شنیدید یا خواندید. یک دسته از موجودات در مزرعه حکومت می‌کنند. انقلابی رخ می‌دهد. یک دسته دیگر از حیوانات روی کار می آیند. این دسته جدید می‌گویند باید تکنولوژی‌ها را از بین ببریم چون متناسب با اندام حاکمان قبلی است. باید متناسب با اندام خودمان تکنولوژی‌های دیگری بسازیم. نگرش ما در ساختار تمدن مهم است. حتی در شکل ساختمان‌های ما تاثیر دارد. اگر نظر شخصی من را بپرسید، بدون اینکه به مکاتب تند فمنیستی اعتقادی داشته باشم، معتقدم جهان امروز یک فقری دارد. و آن فقر نگاه زنانه به جهان، به انسان، به مرد، به جامعه است. و این مسئله باعث شده ساختارها به گونه‌ای باشند که زنان دچار زحمت شوند. من امیدوارم زنان شروع کنند البته این اتفاق افتاده ولی با نگاه‌های فرهنگی خودمان زنانه نگریستن به جهان را تقویت کنیم.
انتهای پیام/
