Türkiye-Ermenistan Görüşmelerinde Hangi Konu Sakıncalı Görüldü?


Türkiye-Ermenistan Görüşmelerinde Hangi Konu Sakıncalı Görüldü?

Türkiye ve Ermenistan Özel Temsilcileri arasında yapılan ilk toplantının sonucu tarafların nihai bir anlaşmaya varmak için herhangi bir ön koşul belirlememesidir.

Tesnim Haber Ajasnsı- Son günlerde Türkiye ile Ermenistan arasında yapılan ilk görüşme 2022 yılında iki ülkenin dış politikasında yaşanan önemli bir olaydır.

Türk ve Ermeni yetkililer Moskova zirvesinin detayları hakkında yorum yapmaktan kaçındı. Ancak kanıtlar göreceli bir memnuniyet ve temkinli bir iyimserlik olduğunu gösteriyor.

Türkiye ve Ermenistan Özel Temsilcileri arasında yapılan ilk toplantının sonucu tarafların nihai bir anlaşmaya varmak için herhangi bir ön koşul belirlememesidir.

Ermenistan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Vahan Hunanyan, Türkiye ile ilişkilerin normalleştirilmesi süreci ile ilgili başlatılacak müzakerelerden beklentilerini, diplomatik ilişkilerin yeniden başlatılması ve sınırın açılması olarak açıkladı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın ev sahipliğinde düzenlenen ilk görüşmeye ilişkin Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Özel Temsilciler, olumlu ve yapıcı bir atmosferde gerçekleşen bu ilk görüşmelerinde Türkiye ve Ermenistan arasında diyalog yoluyla yürütülecek normalleşme sürecine yönelik olarak ön görüş alışverişinde bulunmuşlardır. Taraflar, müzakereleri tam normalleşme hedefiyle ön şart olmaksızın sürdürme hususunda mutabık kalmışlardır” denildi. Türkiye ile Ermenistan’ın müzakere kapısını açık tutarak, normalleşme hedefi için özel temsilciler kanalıyla diyaloğa devam edeceği mesajı verildi. Gelecek toplantıyla ilgili yer ve tarihe ise ilerleyen günlerde karar verileceği kaydedildi.

Türkiye ve Ermenistan'ın atadıkları özel temsilciler, Serdar Kılıç ve Ruben Rubenyan, iki ülke ilişkilerin normalleşmesi için ilk görüşmeyi 14 Ocak'ta Moskova'da yaptı.

Türkiye'nin iki ülke arasındaki görüşmelerin Erivan veya Ankara'da yapılmasını savunduğu söyleniyor. Ancak sıkıntıda olan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ekibinin zirvenin Moskova'da yapılmasının ve Rus lider Vladimir Putin'in garantisinin bazı şeyleri kolaylaştıracağı sonucuna vardı.

Türkiye 15 Aralık'ta özel temsilci olarak eski Amerika Birleşik Devletleri (ABD) büyükelçisi Serdar Kılıç'ı atamış, Ermeni tarafı da Parlamento Başkan Yardımcısı Ruben Rubinyan'ı özel temsilcilik görevine getirmişti.

1915 Olayları Meselesinin Sonucu Ne Olacak?

Bazı Ermeni politikacılar, özellikle ABD ve Avrupa'daki Ermeni diasporası Türk hükümeti ile ön koşulsuz müzakerelere başlamanın açık bir hata olduğuna ve Türkiye'nin her şeyden önce 1915 olayları nedeniyle resmen özür dilemesi gerektiğine inanıyor. Ancak olayın başka bir boyutu olduğu için Ermenistan tarafı bu meseleye gönülsüz yaklaşıyor.

Öte yandan ABD ve Fransa'daki Ermeni diasporasının önde gelen isimlerinin Paşinyan'ı protesto etmesi ve ondan özür dileme konusunu tekrar masaya yatırmasını isteyecekleri bekleniyor.

Aynı zamanda, Paşinyan hükümetinin dolaylı olarak bu meseleyi izlemesi mümkündür. Yani Ermeni heyeti müzakere masasında, "İlişkileri geliştirmeye çalışıyoruz ancak diasporanın baskılarını görmezden gelemeyiz." diyecek.

Erdoğan Ne İstiyor?

Türkiye ve Ermenistan, 2009'da İsviçre'nin arabuluculuğunda diplomatik ilişkilerin tesisi ve siyasi, ekonomik ilişkilerin geliştirilmesini amaçlayan ve Zürih Protokolleri olarak bilinen iki belgeye imza atmış ancak Bakü'nün Ankara'ya sert tepkisi nedeniyle protokoller askıya alınmıştı.

Türkiye, 2022'de Ermenistan ile başlayan normalleşme sürecinin tüm aşamalarını Azerbaycan ile koordine edeceğini daha önce belirtmişti.

Azerbaycan ile Ermenistan arasında 2020 yılının sonbaharında başlayan ve Azerbaycan ordusunun zaferi ile sonuçlanan Dağlık Karabağ savaşının en önemli sonuçlarından biri, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi için yeni bir fırsatın yaratılmasıdır. Bu önemli gelişme, Türkiye ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Türk yapımı insansız hava araçları kullanarak ortak bir zafer elde ettiğini gösterdi.

Erdoğan'ın Ermenistan ile ilişkileri normalleştirme hedeflerinden bahsederken şu konulara değinmek gerekir:

1. Erivan ile Bakü arasında kapsamlı bir barış belgesinin hazırlanmasını isteyen Erdoğan, Azerbaycan'ın haklarını garanti altına alarak önümüzdeki yıllarda daha iyi tavizler elde etmek istiyor. Erdoğan bu yönde güçlü bir aktör mü? Cevap hayırdır. Kanıtlar, Erdoğan'ın diplomatik bir zafer için her şeyden önce Putin'in onayına ihtiyacı olduğunu gösteriyor. 

2. 2023 seçimleri yaklaşırken, Erdoğan yeni siyasi zaferlere ihtiyaç duyuyor ve Ermenistan ile ilişkilerin normalleşmesini ve Türkiye'nin kara lekesi 1915 olayları sorununu çözüp zafer kazanmak istiyor.

3. Ermenistan, Türk inşaat firmaları için iyi bir yer ve Türk malları için büyük bir pazar olacaktır.

Erivan ve Ankara'nın açıklamalarında, özel temsilcilerin normalleşme sürecini belirli bir aşamaya getirip hükümete sunmaları halinde konunun en üst siyasi yetkililer tarafından değerlendirileceği vurgulanıyor.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Ankara ile Erivan arasında başlayan normalleşme sürecine ilişkin değerlendirmelerde bulunarak; Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinin, iki ülkenin atadığı özel temsilcilerin başarılı bir müzakere yürütmesi durumunda mümkün olacağını söyledi.

Ankara ve Erivan'da yapılan değerlendirmelerde; bu sürecin zorlu geçeceği, ilişkilerin tamamen normalleşmesi için tarafların aşması gereken iç ve dış faktörlerin olduğu vurgulanıyor.

Türk ve Ermeni tarafının 1915 olayları konusundaki görüş ayrılığı ve on yıllardır derin bir çatışma içinde olmaları bu sürecin en önemli sorunları olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla iki tarafın zor meseleler yerine ekonomi, ticaret ve ulaşım gibi işbirliği alanlarına öncelik vermesi bekleniyor.

İstanbul-Erivan Uçak Seferleri 2 Şubat'ta Başlıyor

İki ülke arasında normalleşme süreci çerçevesinde başlatılması planlanan charter seferleri ile ilgili ayrıntılar da belli oldu. Türk havayolları şirketi Pegasus'un 2 Şubat'tan itibaren Ermenistan'ın başkenti Erivan'a uçuşları başlatacağı bildirildi.

Alman haber ajansı dpa'ya konuşan Pegasus sözcüsü, İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanından Erivan'a ilk uçuşun 2 Şubat'ta, dönüş uçuşunun da 4 Şubat'ta gerçekleşeceğini açıkladı. Sözcü, haftada üç sefer planlandığını kaydetti.

Rus haber ajansı TASS'ın Ermeni havayolları şirketi FlyOne'ın Başkanına dayandırdığı haberde ise, FlyOne'ın İstanbul'a ilk uçuşunun da 2 Şubat'ta planlandığı bildirildi.

Türkiye ile Ermenistan arasında uzun yıllar sonra ilişkilerin normalleşmesi için adımlar atılması, 1993 yılından bu yana kapalı olan Akyaka demiryolu sınır kapısına yakın yaşayan Kars'ın Akyaka ilçesindekiler için önemli bir gelişme. Bölgedeki esnaf ve vatandaşlar, görüşmelerden ümitli ve sınırların açılmasını destekliyor.

 

En Çok Okunan Analiz/Makale Haberler
En Önemli Analiz/Makale Haberler
En Çok Okunan Haberler