Türkiye, Afganistan Havaalanlarını İşletme Teklifini Nasıl Kaybetti?
Türkiye'nin Afganistan'daki havaalanlarını işletme fırsatını nasıl kaçırdığını anlatan Türk kaynaklar, Ankara yönetiminin Kabil havaalanı ile ilgili olarak hala bir rol oynamaya çalıştığını da sözlerine ekledi.
Tesnim Haber Ajansı- ABD'nin Afganistan'dan çekilmesiyle Ağustos 2021'de Taliban'ın yeniden iktidara gelmesinin ardından Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ankara'nın Kabil Uluslararası Havalimanı'nı işletmekle çok ilgilendiğini defalarca dile getirdi.
Taliban hükümeti, kara ile çevrili Afganistan'ın dünyayla temel hava bağlantısı olan Kabil Hamid Karzai Havalimanı'nı ve diğer havaalanlarını işletmeleri için Türkiye ve Katar ile görüşüyordu. Ancak nihayetinde Kabil, Herat ve Kandahar havaalanlarının işletmesi Türkiye-Katar ortaklığı yerine Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) devletine bağlı GAAC șirketine verildi.
Taliban ile Türkiye arasında yürütülen müzakereler hakkında bilgi sahibi iki kaynak, Middle East Eye haber portalına yaptığı açıklamada, Taliban yönetiminin Afganistan'daki havalimanlarının işletmelerini Türkiye'ye vermemesinin ve birkaç tur müzakerelerin başarısız olmasının birkaç ana nedeni olduğunu söyledi.
İsmi açıklanmayan kaynaklara göre, Türkiye ve Katar'ın Kabil ve diğer üç havalimanını işletmek için ortak yatırım yapması gerekiyordu. Taliban tarafı, ortak proje için açılan banka hesaplarının kendi kontrolünde olmasını talep etti.
Kaynaklardan biri, Taliban'ın sözleşmede havaalanı ücretlerini ve vergileri artırma gibi beklenmedik değişikliklere yer verdiğini kaydetti.
Middle East Eye'de yer alan bilgiye göre, Taliban tarafı önümüzdeki 10 yıl içinde Kabil ve Afganistan'daki diğer havaalanlarına toplam 1,5 milyar dolarlık yatırım talep etti.
Bu konu hakkında Türk kaynak, "Başlangıçta Ankara ve Doha'nın ilk yıl için 100'er milyon dolar yatırım yapması gerekiyordu ancak bu tür yatırımlar özel garantiler gerektiriyor.
Kaynağa göre, bir başka tartışmalı konu ise Türk askerlerinin havaalanında güvenlik görevlisi olarak konuşlandırılmasıydı, Taliban bu teklife alenen karşı çıktı.
Ancak Ankara, havaalnının dış güvenliğini Taliban'a devretmek, ancak karşılığında tesislerin iç güvenliğinin sorumluluğunu üstlenmek için yeni bir öneri sundu.
Kaynaklar, Afganistan'daki havaalanlarının işletmesinin neden BAE'li şirket GAAC'a devredilmesiyle ilgili olarak, "Taliban tarafından bazıları, Afgan havaalanlarını yönetme konusunda deneyime sahip BAE'li şirketin sunduğu avantajlar ve performansı nedeniyle BAE'nin daha iyi bir seçenek olduğu kanaatine vardılar." ifadesini kullandı.
Kabil Üniversitesi'nde öğretim üyesi kadrosunda görev yapan Faiz Zeland konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, şunları kaydetti:
"Taliban, ülkedeki havaalanlarının işletmesini BAE'ye devrettiğinde, siyasi bir kararın yerine teknik bir karar aldı.
BAE, Türkiye ve Katar ile kıyasla birçok avantaja sahiptir, örneğin BAE'li şirket Taliban'ın Afganistan'ı ele geçirmeden önce tüm çalışanlarını işe almıştı, Afgan havaalanları hakkında bilgi sahibi olan BAE ülkenin havacılık sektöründe uzun vadeli yatırımlar yapmıştı.
Doha ve Ankara’nın havaalanlarını hazırlaması aylar alabilirdi. Ülkedeki havaalanlarının acilen aktif hale getirilmesini isteyen Taliban bu yüzden BAE’li şirketi seçti.”
Türkiye'nin Afganistan'daki havaalanlarını işletme fırsatını nasıl kaçırdığını anlatan Türk kaynaklar, Ankara yönetiminin Kabil havaalanı ile ilgili olarak hala bir rol oynamaya çalıştığını da sözlerine ekledi.
Taliban, Türkiye-Katar Ortaklığı Yerine BAE'yi Tercih Etti
Türkiye ve Katar'ın, Afganistan'ın başlıca havaalanlarını işletmek için yaptığı yoğun müzakerelere rağmen, sonunda oyun Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) lehine değişti.
Taliban geçici hükümeti, Afganistan'daki 4 havalimanının güvenlik hizmetleri konusunda BAE ile anlaşma imzaladı.
Taliban geçici hükümeti Ulaştırma ve Havacılık Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, başkent Kabil'de düzenlenen törenle Kabil, Herat, Kandahar ve Mezar-ı Şerif havalimanlarının güvenlik hizmetlerinin de BAE şirketine (GAAC/G42) devredildiği belirtildi.
Anlaşma gereği söz konusu havalimanların ve yolcuların güvenliğinin GAAC tarafından sağlanacağı ifade edilen açıklamada anlaşmanın, uluslararası ve yerel hava yollarının uçuşlarının emniyetini ve güvenliğini garanti edeceği ve artıracağı bildirildi.
Açıklamada, tüm hava yollarının bu anlaşma kapsamında sigortalı ve garantili olacağı kaydedildi.
Kabil, Herat ve Kandahar havalimanlarının yer hizmetlerinin işletilmesi de 24 Mayıs'ta BAE şirketine (GAAC/G42) devredilmişti.
