Reisi’nin Çin Ziyareti

Tesnim Haber Ajansı-İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, 3 günlük resmi ziyaret için bugün  Çin'e gidecek. Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile gerçekleştireceği görüşmede, ikili ilişkilerin yanı sıra, bölgesel ve uluslararası meseleler ile işbirliği anlaşmaların hayata geçirmesi konusunu ele alacak.

Elbette bu, iki ülke lideri arasındaki ilk görüşme değil ve Reisi ile Şi Cinping, Eylül ayında Özbekistan'ın Semerkant kentinde Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi kapsamında ilk kez yüz yüze görüştü.

Görüşmede Cumhurbaşkanı Reisi, İran ve Çin'in petrol, enerji, transit, tarım, ticaret ve yatırım alanlarındaki geniş kapasitelerinin iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi için çok uygun bir zemin hazırladığını söyledi.

Şi Cinping de bu görüşmede, “Çin-İran kapsamlı stratejik ortaklık ilişkilerinin sağlamlaştırılması ve geliştirilmesi ortak stratejik tercihimiz. İkili ilişkilerde yeni gelişmeler kaydedilmesi için stratejik iletişim ve eşgüdümü güçlendirmeye hazırız.” diyerek ülkesinin İran'ın BRICS'e üyelik başvurusunu destekleyeceğini duyurdu.

BRICS, önemli organizasyonlardan birisidir. Temelinde Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti'nin bir araya gelmesiyle oluşan BRICS ülkeleri, yüz ölçümü bakımından dünyanın 3'te 1'lik kısmını elinde bulunduruyor. BRICS ülkeleri dünyanın ekonomik güçleridir ve Reisi hükümeti yaptırımları etkisiz hale getirmek ve ekonomik çıkarlar elde etmek için BRICS'e üyelik peşindedir.

Rusya ve Çin, İran'ın BRICS'e başvurmasını desteklemişti. Haziran ayında video bağlantısı üzerinden gerçekleştirilen BRICS+ zirvesinde konuşan İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, tamamlayıcı ekonomilere ve kültürel çeşitliliğe sahip BRICS üyelerinin karşılıklı olarak taleplerini karşılayabileceklerini ve küresel refah ve barışı güçlendirmek için yerel kalkınma deneyimlerini paylaşabileceklerini söyledi.

İran Cumhurbaşkanı, İran'ın jeopolitik ve jeoekonomik konumunun onu BRICS'i enerji kontrol noktalarına ve büyük küresel pazarlara bağlamak için istikrarlı ve güvenilir bir ortak haline getirebileceğini ifade etti.

Reisi iktidarındaki 13. hükümet, İran'ın komşu ve bölge ülkeleriyle iyi ilişkileri kurmak istediğini seçimlerden önce de duyurmuştu; Dışişleri Bakanlığı yetkilileri de dış politikada dengeyi yeniden sağlamaya çalıştıklarını söylediler.

Uzmanlara göre; Reisi hükümet,  bölge ile düzgün ilişkiler kurdu , aynı zamanda Şanghay İşbirliği Örgütü  (ŞİÖ) gibi kuruma da üye oldu. Reisi son günlerde ülkenin SİÖ’ye katılımına ilişkin yasayı uygulanmak üzere Dışişleri Bakanlığı'na sundu. Bunun hayata geçirilmesi, yaptırımların etkisiz hale getirilmesinde ve ticaret ile teknoloji transferinin sağlanmasında faydalı olacaktır. İran Merkez Bankasının geliştirdiği bankacılık sistemi SEPAM'ın SWIFT'in Rus alternatifi Mali Mesajlar İletim Sistemi'ne (SPFS) bağlanması da Reisi hükümetinin önemli kazanımıdır.

İran ile Çin arasında imzalanan 25 yıllık kapsamlı işbirliği anlaşması da diğer önemli konudur. 

Bu kapsamlı anlaşma,yabancı medya, yurt dışında yayınlanan TV kanalları ve bazen de ülkedeki bazı çevreler tarafından sert bir şekilde eleştirildi. Fakat çıkarılan yaygara yatıştıktan sonra anlaşmanın her iki ülkenin çıkarlarını korumayı amaçladığı ve önemli ekonomik faydalar sağlayacağı öğrenildi.

İran ile Çin, ekonomi, enerji, ticaret, teknoloji ve transit alanlarında işbirliği yapmaktadır. Daha önce imzalanan ikili işbirliği anlaşmalatı şu anda uygulanıyor, ancak gelecekteki görüşmeler ikili ilişkileri artırmayı amaçlıyor.

Cumhurbaşkanı Reisi’nin ziyaret programı şöyle; Cumhurbaşkanı Seyyid İbrahim Reisi 3 günlük resmi ziyaret için 13 Şubat’ta Çin'e gidecek. Reisi, Pekin ziyareti kapsamında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya geleck. Ardından Cumhurbaşkanı Reisi, İran-Çin Ortak Ekonomi-Ticaret Toplantısı’na katılacak. Reisi'nin Çin ziyareti kapsamında iki ülke arasında bir dizi işbirliği anlaşmasına imza atılacak. Reisi temaslarının devamında Çinli aydınlar, tücarlar, iş insanları ve bu ülkede yaşanan İran vatandaşları ile buluşacak.

Cumhurbaşkanı Reisi'ye Çin ziyaretinde İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Ekonomi Bakanı İhsan Handuzi,  Yol ve Şehircilik Bakanı Mehrdad Bezrpaş, Petrol Bakanı Cevad Ovci, Tarım Bakanı Seyyid Cevad Sadati, Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı Reza Fatemi Amin, Merkez Bankası Genel Başkanı Muhammed Reza Farzin ve Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Başmüzakereci Ali Bakıri Keni eşlik ediyor.

Bakıri'nin Cumhurbaşkanı'na eşlik eden heyette yer alması, Çin temaslarında yaptırımların kaldırılmasına ilişkin müzakereler ve bölgesel meseleler hakkında görüşmeler yapılacağı ihtimalini güçlendiriyor.

Reisi hükümetinin komşu ve bölge ülkeleriyle ilişkilerin yeniden canlandırılmasında ve unutulan kapasitelere dikkat edilmesinde kilit bir rol oynadığını savunan uzmanlar, bu sürecin ticaret ve ekonomik büyümeye katkı sunması için çok daha fazla yol katetmesi gerektiğine inanıyor.