İran'ın Yeni Uzay Üssü Pakistan İçin İyi Bir Alternatif Olabilir

Tesnim Haber Ajansı- Komşu ülke Pakistan, uzay alanında nispeten uzun bir geçmişe sahip olan Asya ülkelerinden biridir. 1961 yılında faaliyete başlayan Pakistan Uzay ve Atmosfer Üstü Araştırmalar Organizasyonu (SUPRACO) ilk önemli çalışması, üst atmosferdeki bazı parametreleri ölçmek için birkaç roket fırlatmak oldu.

7 Haziran 1962'de Pakistan'ın "Rehbar-1" adlı ilk roketi uzaya fırlatıldı ve bu tür bir fırlatma gerçekleştiren dünyada 10. ülke oldu. NASA işbirliğiyle başarıyla fırlatılan "Rehbar-1" iki aşamalı bir rokettir.
1970 yılında bir roket motoru geliştirmeyi başaran SUPARCO, 1980'in başlarında karadan karaya balistik füze tasarlama ve üretme planını açıkladı. Bu planın gerçekleştirilmesi için 1987 yılında roketlerin katı yakıtlı kısmı için bazı ekipmanlar yapılmıştır.

Pakistan'a uzay programının başlangıcında NASA yardım etti, ancak Washington yönetimi 1991 yılında Pakistan'a havacılık ve uzay alanında yaptırım uyguladı.

Pakistan'ın uzay alanındaki faaliyetlerinin çoğu askeri amaçlıdır, ancak bu ülke aynı zamanda uzay araştırmaları, dünyayı izleme ve telekomünikasyon gibi başka hedeflerin de peşindedir.

Uydu tasarımı ve yapımı alanında da faaliyet gösteren Pakistan Uzay ve Atmosfer Üstü Araştırmalar Organizasyonu ilk uydusu "Bedir 1", Temmuz 1990'da Çin'in Xichang Uydu Fırlatma Merkezi'nden başarıyla fırlatılmıştır. Bedir 1 uydusunu uzaya gönderen Pakistan, uydu teknolojisini kullanan ilk İslam ülkesi oldu.
Kasım 1999'da SUPARCO, Badr-2 uydusunun Kazakistan'ın Baykonur uzay üssünden fırlatılacağını duyurdu. Bu uydunun bazı parça, set ve sistemlerinin tasarımı ve yapımı ile bazı bileşenlerinin montajı "SIL England" firmasında yapılmıştır. Ayrıca bu uydunun parçalarının inşaatı, tasarımı ve montajı da Pakistan'da yapılmıştır.

Bu ülkenin en önemli uydusu, "PRSS-1" uydusudur. Çin Uzay Teknolojileri Akademisi tarafından üretilen "PRSS-1", 2018 yılında Çin'in Jiaquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden uzaya gönderildi. Akademinin ürettiği 17. uydu olan PRSS-1, Pakistan'ın da ilk Uzaktan Algılama Uydusu olma özelliği taşıyor. Ağırlığı 1 ton 200 kilo olan uydu, 640 kilometrede yörüngeye oturacak. Uydu, sınır güvenliği, arazi haritalama, tarımsal, kentsel ve kırsal planlama, çevresel izleme, doğal afet yönetimi ve su kaynakları alanlarında görüntü ihtiyacını karşılamak için kullanılacak.

SUPRACO tarafından hazırlanan "PakTES-1A" uydusu da aynı tarihte uzaya fırlatıldı. Optik gözlem araçlarını taşıyan PakTES-1A da 610 kilometrede yörüngeye yerleştirildi.

Pakistan, uydu fırlatmanın yanı sıra uzay istasyonu kurma konusunda da faaliyet gösteriyor ve bu alanda Çin ve Rusya başta olmak üzere Fransa, Almanya, İtalya, Malezya ve Tayland gibi bazı ülkelerin işbirliğiyle 2035 yılında inşa edilecek Uluslararası Ay İstasyonu projesine katılmış oldu.

Uzaya insan gönderme konusunda 2023 yılında İngiliz şirketi Virgin Galactic, uzaya ilk Pakistanlı astronotu gönderdi.

Uzay alanında tüm bu ilerlemelere rağmen Pakistan henüz yerli roketlerle uzaya uydu gönderememiştir ve bu konuda ABD, Rusya ve en önemlisi Çin'den yardım almıştır. Fırlatma maliyeti Pakistan için çok yüksektir.
Pakistan uzay alanında Hindistan'dan yardım istiyor, bu talep iki ülke arasındaki rekabet ve anlaşmazlıklar göz önüne alındığında Pakistan kamuoyu nezdinde olumsuz tepkiyle karşılanmıştır.

Pakistan'ın uzay teknolojisinde söz sahibi ülkelerle pahalı işbirliği anlaşmalar yapmaya çalışırken İran da fırlatma testini başarıyla geçmiştir.

İran İslam Cumhuriyeti, Omid ve Nur uydularını yerli roketler aracılığıyla Alçak Dünya Yörüngesi’ne (LEO) fırlattı.

Şu anda Pakistan yakınlarında inşa edilmekte olan İran’ın "Çabahar Uzay Üssü", ABD’nin Kennedy uzay merkezi, Rusya'nın Baykonur uzay üssü  ve Çin'in Uydu Fırlatma Merkezi'nden çok daha düşük bir fiyatla Pakistan’ın uydularını uzaya fırlatabilir.

İran ve Pakistan'ın uzay alanındaki işbirliği iki ülkenin uzay endüstrisinin büyümesine yol açabilir.