سفره‌های یخ‌زده یلدای مردم سرزمین آفتاب
یلدا در حالی در استان مرکزی فرا می‌رسد که کاهش قدرت خرید مردم سفره‌های یلدا را در این سرزمین با سرمای زمستان یخ‌زده کرده است.
به‌گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، شب یلدا یا همان شب چله آخرین روز پاییز، به زمان بین غروب تا طلوع آفتاب گفته می‌شود که طولانی‌ترین شب سال است، واژه یلدا به معنای زایش زادروز گفته می‌شود ایرانیان باستان براین باورند که فردای شب یلدا با دمیدن خورشید روزها بلندتر شده و تابش نور ایزدی افزون می‌گردد.
برحسب سنت باستانی از دوران قدیم ایرانیان در این شب با برگزاری جشن به استقبال زمستان می‌روند، شب‌نشینی در خانه پدر بزرگ‌ها برای ادای احترام و حرمتی که ایرانیان از دیرباز برای والدین و بزرگان خانواده قائل هستند دلیلی است که همه افراد خانواده در خانه بزرگترها کنار یکدیگر جمع شوند و برگزاری مراسم شب یلدا با گردهمایی خویشاوندان و دوستان نزدیک و فراهم کردن خوراکی‌هایی که به جمع میهمانان رونقی می‌بخشد شکل جشن به خود می‌گیرد.
ایران کشوری غنی از نظر فرهنگ و آداب و رسوم است که در هر خطه و اقلیم این کشور پهناور مردم با آداب و رسوم خود شب چله را با خوراکی‌هایی که مختص به همان منطقه و یا محصولات کشاورزی خودشان جشن می‌گرفته‌اند، ولی رفته رفته این فرهنگ هم مانند دیگر سوم تحت‌اشعاع تقلید قرار گرفته و تقریبا مردم با هر فرهنگ و رسومی با مراسمی شبیه به هم مراسم را برگزار می‌کنند که این تقلید و فراگیری خوراکی‌ها را هم شامل شده، آجیل ویژه، هندوانه، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون که هرکدام نماد و نشانه‌ای برای برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند بساط جشن شب چله را کامل می‌کند.
از وقتی صدای پای یلدا آرام آرام به گوش می‌رسد، پدر بزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها خانه را برای استقبال از فرزندان آماده می‌کنند، با وجود زندگی‌های پرمشغله در حالی‌که روزها با سختی و همهمه مشکلات می‌گذرد، این دور هم جمع‌شدن‌های گاه وبی‌گاه غنیمت است ولی حال باید پرسید این غنیمت‌ها به چه قیمتی تمام می‌شود؟
با گشتی در خیابان‌های اراک ازدحام مردم را می‌بینیم که در مغازه‌های آجیل‌فروشی، میوه‌فروشی و شیرینی‌فروشی سرگردانند و چرتکه‌ای نه به‌دست که در ذهن گرفته و قیمت‌ها را رصد می‌کنند و به دنبال ارزان‌ترین و مناسب‌ترین تنقلات و میوه‌ها می‌گردند تا دست‌خالی‌به استقبال طولانی‌ترین شب سال نروند، اگرچه مشکلات‌و معضلات اقتصادی این روزها طولانی‌ترین غصه‌ها و دل‌نگرانی‌ها را برای مردم و اقشار کم‌درآمد جامعه ساخته است اما مردم همچنان تلاش در برپایی جشن شب یلدا "چله" هر چند ساده و مختصر دارند که با دورهمی و میهمانی اقوام و نزدیکان گرمای بیشتری برای استقبال از فصل زمستان ذخیره کنند.
اقلام مختلف که در مغازهها عرضه می‌شود دل هر بیننده‌ای را برده و جذب خود می‌کند، از هندوانه و انار و انگور گرفته تا آجیل متنوع که به وفور و فراوانی در مغازهها به چشم می‌خورد اما قیمت‌های نجومی آنها دل خریداران را می‌لرزاند، منظور اقشار پر درآمد جامعه با حقوق نجومی و درآمدهای سربه فلک کشیده نیست، که آنها هر شب برایشان شب چله است و سوروسات آجیل و میوه‌های کم‌یاب و نایاب وارداتی و داخلی در خانه‌هایشان مهیا است، از آن افرادی نمی‌گوییم که همیشه طولانی‌ترین روزها را برای اجرای ترفند جدید به هدف گرفتن ماهی از این حوض گل‌آلود اقتصادی امروزه ایران را در اختیار دارند و به نوعی با پول‌شویی و دور زدن قانون همه شب‌ها شب‌چره دارند.
از آن پیرمردی می‌گوییم که با حقوق بازنشستگی یک‌میلیون تومانی و داشتن 6 فرزند و 10 نوه هاج و واج و سرگردان در خیابان میان مغازهها می‌گردد تا بتواند با 20 هزار تومانی که در جیب دارد خوراکی‌های شب یلدا را برای پذیرایی از فرزندانش مهیا کند و در آخر هم از پس خرید آجیل کیلویی 60 هزار تومان برنیاید و به خرید یک کیلو ذرت و گندمک به عبارتی کیلویی 5000 هزار تومان اکتفا کند.
انار از قرار کیلویی 7000 هزار تومان که هر دو عدد یا سه عدد انار وزنی معادل یک کیلو دارد، کجای سبد خرید خانواده‌ای با درآمد یک میلیون تومانی قرار می‌گیرد؟
هندوانه از قرار کیلویی 2000 هزار تومان و در برخی مغازهها 3000 تومان بود، که البته اتیکت قیمت ندارند، یک هندوانه کوچک لااقل 4 کیلو وزن دارد که شاید هم نارس و سفید باشد کجای شب یلدای خانواده چند نفره کارگری را شیرین و سرخ می‌کند؟
ایرانیان باستان نقل می‌کردند اگر در شب یلدا هندوانه خورده نشود شگون ندارد پس نتیجه می‌گیریم شاید خانواده‌های کم درآمد و یا بی درآمد شامل این روایت باشند که برای شب یلدا از خوردن هندوانه محرومند و هر روز بیشتر از گذشته از در دایره فقر این اقتصاد متزلزل فقیرتر می‌شوند، اگر پیشینیان ایرانی که بنیانگذار آداب و رسوم بودند پیش‌بینی می‌کردند که خرید بساط شب چله در آینده تا این اندازه سنگین و گران تمام می‌شود هیچ گاه نمادی برای شگون و برکت و شادی تعیین نمی‌کردند.
با افزایش تورم، سنت‌ها جای خود را به دغدغه چه کنم‌ها داده است که در این راستا برخی گران‌فروشی‌ها و سودجویی‌ها از یک سو و ضعف همیشگی نظارت مسئولان از سوی دیگر سبب شده که شب یلدا به شبی طلایی برای گران‌فروشان و سودجویان و شبی مملو از حزن و اندوه برای اقشار بی‌بضاعت تبدیل شود.
خوردن خشکبار و آجیل در نخستین شب زمستان جای خود را به همان گندم شاهدانه سابق داده است امروز با گشت و گذار در خیابان‌ها بیشتر شاهد کیسه‌های خرید که از چند نمونه ذرت بوداده، گندمک، گندم شاهدانه و عده‌ای هم کمی آبنبات در دست مردم تشکیل شده بود باشیم.
چند تن از فعالان بازار اذعان دارند که بازار قیمت انواع خشکبار نسبت به زمان مشابه سال گذشته افزایش 100 درصدی داشته و قیمت انواع میوه شاید نسبت به قیمت‌های هفته‌های اخیر تفاوت چندانی نداشته ولی چرایی موضوع اینجا است که همیشه با این قبیل مناسبت‌ها قیمت اقلام دستخوش تغییر و تحولات قرار می‌گیرد.
یکی از فروشندگان میوه می‌گوید برخی میوه‌ها مانند انار به سبب مشکلاتی که در بارسانی و برداشت نامرغوب محصول انار وجود داشته از کیفیت و مرغوبیت مطلوبی برخوردار نیست و انار مرغوب هم با قیمتی بالغ بر کیلویی 8000 هزار تومان عرضه می‌شود نرخ هر کیلو انار 3 هزار و 500 تا 8 هزار، نارنگی 2 هزار و 500 تا 5 هزار، سیب 2 تا 5 هزار، خیار 2 هزار و 500 تا 3 هزار و 800، گوجه فرنگی 2 هزار و 500 تا 3 هزار و 500 ، هندوانه 2 تا 4 هزار تومان است.
با این وضعیت تورم و عدم توانایی خرید اقشار کم درآمد و افراد آسیب‌پذیر جامعه، سرخی هندوانه و انار، گرمای کرسی و خانه مادربزرگ جای خود را تنها به نگاه کردن تنقلات، خوراکی‌ها، دورهمی‌ها، رنگ و لعاب زیبای شب یلدا از قاب تصویر تلویزیون داده است.
خانمی میانسال که یک کیسه بزرگ ذرت بو داده در دست دارد و همچنان به مغازهها چشم دوخته می‌گویید: هر سال که می‌گذرد تعداد خوراکی‌ها برای خرید شب یلدا در خانه ما کمتر می‌شود، ولی با این حال تلاش می‌کنم با همین ذرتی که خریده‌ام دل فرزندانم را شاد نگه دارم متاسفانه از پس خرید باقی مواد مرسوم برنمی‌آیم.
در این رهگذر مردی به نسبت جوان که در حال گذر از کنار ما است می‌ایستد و وارد بحث می‌شود می‌گوید از ما عکس نگیرید که آبرویمان میان دیگران برود ولی بگویید که من از پس خرید تخمه آفتابگردان هم برنمی‌آیم و فرزندانم چشم به دستان خالی من دوخته‌اند که چند ماه است حقوق خود را از کارخانه‌ای که کار می‌کنم دریافت نکرده‌ام، بسیاری از همکاران و افراد دیگر هم همین وضعیت را دارند، یلدا و جشن زمانی معنی پیدا می‌کند که دست پدر خانواده پر باشد و بتواند حداقل‌ها را برای آنها تدارک ببیند.
پیرمردی که تعدادی کیسه به دست دارد می‌گوید: هر چه در مغازهها چرخیدم بیشتر از کمی گندم شاهدانه و 300 گرم بادام با پوست نتوانستم تهیه کنم بودجه‌ام کفاف خرید را نمی‌دهد، من بازنشسته هستم با یک میلیون تومان حقوق دریافتی در ماه که مجبورم تنها شرمنده خانواده باشم.
از سویی مسئولان اتحادیه آجیل و خشکبار و فعالان فروش و عرضه خشکبار اذعان دارند که تاکنون افزایش غیرمنطقی قیمت در این صنف نداشته و بازار خشکبار از مطلوبیت نسبی برخوردار است و از آنجا که آجیل و خشکبار کالای صادراتی محسوب می‌شود در هفته‌های اخیر با نوسانات نرخ ارز حدود 10 درصد افزایش قیمت وجود داشته است.
در این حال قیمت هر کیلو بادام زمینی 9 تا 11 هزار تومان، بادام درختی 58 تا 75 هزار تومان، بادام هندی 70 هزار تومان، پسته 35 تا 80 هزار تومان، آجیل مخلوط 25 تا 65 هزاز تومان، برگه زردآلو 20 تا 35 هزار تومان، انجیر35 تا 80 هزار تومان، تخمه آفتابگردان 20 تا 35 هزار تومان، تخمه کدو 19 تا 25 هزارتومان در بازار است.
شب یلدا امسال هم با تمام کم و کاستی‌هایش می‌گذرد، ولی از آنجا که کمتر از 100 روز به نوروز باقی مانده با توجه به افزایش قیمت حامل‌های انرژی چه تورمی گریبان جامعه را می‌گیرد؟ و قرار است مراسم نوروز 97 چگونه و با چه وضعیت اقتصادی، مالی برگزار شود؟
انتهای پیام/
