گزارش تسنیم|بحران سوریه؛ آینده مبهم به رغم پیروزی‌های نظامی
با وجود پیروزی‌های نظامی، روند حل و فصل سیاسی بحران سوریه، به خاطر برخی مسائل، از جمله حضور گروه‌های تروریستی، مسئله کردها، عدم موفقیت مذاکرات ژنو و حضور غیرقانونی نظامیان خارجی، با مشکلات جدی مواجه است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه «ایزوستیا»، چاپ مسکو، در تحلیلی نوشته است: "سرگئی شایگو" وزیر دفاع روسیه به تازگی اعلام کرده که بخش اعظم سوریه از دست تروریست‌ها آزاد شده است. گروه‌های تروریستی بخش اندکی از خاک سوریه را همچنان تحت کنترل دارند، ولی نابودی آنها تنها به زمان نیاز دارد. البته این مسئله به معنای آن نیست که مناقشه نظامی در سوریه در دورنمای نزدیکی پایان یابد.
این روزنامه بررسی کرده که چه عواملی مانع از حل و فصل اوضاع در سوریه شده و چرا این روند ممکن است ماهها و حتی سالها به طول انجامد.
وزارت دفاع روسیه تنها دو هفته بعد از آغاز عملیات نظامی در خاک سوریه، گروه تروریستی داعش را «طاعون قرن 21» نامید و تنها بعد از گذشت چند ماه این موفقیت حاصل شد که مناطق مهمی از خاک سوریه از شر داعشی‌ها پاکسازی شود.
سرگئی شایگو در تاریخ 6 ژوئن (16 خرداد) گفت: «اکنون بخش قابل توجهی از خاک سوریه آزاد شده و مذاکرات برای تسلیم شدن و زمین گذاشتن اسلحه توسط مابقی تروریست‌ها جریان دارد. در حال حاضر همه شرایط برای حل و فصل سیاسی اوضاع و بازسازی سوریه به عنوان یک کشور متحد فراهم شده است.»
البته واضح است که از طریق نظامی نمی‌توان راه حل و فصل دیپلماتیک را به طور کامل باز کرد. گروه داعش همچنان بخش‌هایی از مناطق مرزی سوریه، اسرائیل و اردن را تحت کنترل دارد. علاوه بر این، گروه‌های مختلف مسلح در مناطق بیابانی در غرب و شرق رود فرات مستقر هستند.
مواضع نیروهای جبهه النصره در استان ادلب در شمال غرب سوریه نیز همچنان محکم است و گروه‌های مسلح دیگری نیز در جنوب غرب کشور در منطقه درعا حضور دارند.
وجود تناقضاتی در مناطق کاهش تنش در سوریه
در مناطق کاهش تنش که در نتیجه توافق روسیه، ایران و ترکیه در جریان مذاکرات آستانه به وجود آمده‌اند، همچنان مشکلات زیادی وجود دارد. ولی در حال حاضر این مناطق دیگر تحت کنترل نیروهای دولتی سوریه قرار گرفته و به عقیده کارشناسان، این ساده‌ترین مرحله از حل و فصل مناقشه در سوریه است. در عین حال رایزنی‌ها و مذاکرات بین طرف‌های علاقه مند (از جمله آمریکا و اسرائیل) برای ایجاد منطقه کاهش تنش جدیدی در جنوب غرب سوریه نیز فعالانه جریان دارد.
این در حالی است که مواضع مقامات دمشق با طرف آمریکایی در این زمینه چندان مطابقت ندارد."ولید المعلم" وزیر امور خارجه سوریه در این باره گفته است: «آمریکایی‌ها هنوز از منطقه التنف خارج نشده‌اند. در این خصوص نمی‌توان به آنها اعتماد کرد. زمانی که آنها نیروهای خود را از مناطق مرزی سوریه، اردن و عراق خارج کردند، ما هم در مورد توافق در خصوص امنیت در مرزهای جنوبی سوریه مذاکره خواهیم کرد.»
مشکلات در منطقه کاهش تنش ادلب کمتر از سایر مناطق است و در این استان پست‌های نظارتی از سوی روسیه، ترکیه و ایران برای کنترل رژیم آتش‌بس بوجود آمده و نمایندگان سه کشور هرگونه نقض جدی آتش‌بس را ثبت می‌کنند. البته بر کسی پوشیده نیست که استان ادلب مدت‌هاست به محل بازگشت تروریست‌هایی از سایر مناطق درگیری سوریه تبدیل شده که در نتیجه مذاکرات چندین جانبه سازش، سلاح‌های خود را زمین گذاشته‌اند. ضمن اینکه این افراد تندرو به همراه خانواده‌های خود به سمت مناطق شمال و غرب سوریه عزیمت کرده‌اند. صحبت بر سر هزاران نفر است. بنابراین استان ادلب را می‌توان دارای سازش ناپذیرترین ساکنین در کل سوریه نامید.
مشکل کردهای سوریه همچنان حل نشده باقی مانده است
اگرحتی همه مسائل مربوط به تروریست‌ها و مناطق کاهش تنش حل و فصل شود بازهم مشکل گسترده‌ای در دستور کار بحران سوریه همچنان باقی است و آن بازگرداندن کنترل مناطقی است که شبه نظامیان کرد نیروهای دموکراتیک سوریه در کنترل خود گرفته‌اند. صحبت بر سر مناطق گسترده‌ای در شرق رود فرات است.
در طول مناقشه نظامی در سوریه کردها که در صدد ایجاد دولت خودمختار خود هستند، موفق شده‌اند ساختارهای قدرت مرکزی را در این منطقه به وجود آورند. در ماه مارس سال 2016آنها از ایجاد منطقه فدراتیو کردستان خبر دادند و کمی بعد هم یکسری انتخابات در زمینه ساختارهای محلی خودمختار برگزار کردند. علاوه بر این، در ماه ژانویه نیز اعلام شد که آمریکایی‌ها در حال ایجاد تشکل نظامی متشکل از شبه نظامیان کرد، تحت عنوان «نیروهای امنیتی مرزی» هستند که در طول مرز سوریه و عراق و کرانه شرقی رود فرات مستقر خواهند شد. این نیروها حدود 30هزار عضو خواهند داشت.
مقامات دمشق بارها اعلام کرده‌اند که با ادامه اقدامات کردها برای ایجاد دولت مستقل کنار نخواهند آمد، البته حاضر به مذاکره با آنها هستند. لازم به یادآوری است که درگیری‌های مسلحانه بین نیروهای دولتی و نظامیان کرد بارها رخ داده است. رهبران کردهای سوری نیز بارها برای مذاکره با مقامات دمشق بدون هیچ پیش شرطی اعلام آمادگی کرده‌اند.
البته حوادث اخیر پیرامون سوریه نشان داده که کردها هر لحظه ممکن است موضوع سازش بین نقش آفرینان در سوریه شوند. برای مثال آمریکا نزدیک‌ترین متحد آنها، با ترکیه به توافق رسیده که نیروهای دموکراتیک سوریه را گروه تروریست نامیده و خواستار خروج کردها از شهر منبج در شمال سوریه شود.
مهمانان ناخوانده در سوریه نیز مشکل جدی دیگر این بحران است
و بالاخره حل و فصل مناقشه نظامی در سوریه باید همراه با خروج نیروهای نظامی خارجی از خاک این کشور باشد که بدون موافقت دمشق در سوریه حضور دارند. این مسئله‌ای است که در پایان دیدار 17ماه مه ولادیمیر پوتین با بشار اسد اعلام شد. این موضوع قبل از هر چیز به نیروهای نظامی آمریکایی و ترکیه باز می‌گردد. این در حالیست که مقامات آنکارا بارها اعلام کرده‌اند که به تمامیت ارضی سوریه احترام می‌گذارند و بعد از دستیابی به موفقیت کامل در حل و فصل سیاسی مناقشه، نیروهای خود را از خاک سوریه خارج خواهند کرد. البته آمریکایی‌ها به نظر می رسد به این سادگی قصد خروج از خاک سوریه را نداشته باشند.
هرچند دونالد ترامپ خواستار خروج سریع نیروهای آمریکایی از سوریه شده، ولی این مسئله در دورنمای نزدیک مورد بررسی قرار ندارد و مقامات واشنگتن در واقع نظریه جایگزینی نظامیان آمریکایی با نیروهای کشورهای عربی را در سر می‌پرورانند. به گفته مقامات نظامی روس، در حال حاضر حدود 20پایگاه نظامی آمریکایی در خاک سوریه مستقر است. علاوه بر این، پایگاه نظامی التنف در مناطق مرزی سوریه، عراق و اردن منطقه وسیعی شامل 55کیلومتر می‌شود که تحت کنترل نظامیان آمریکایی قرار دارد.
مذاکرات بین سوری‌ها در ژنو همچنان درجا می‌زند
روند مذاکرات بین سوری‌ها در ژنو با هدف حل و فصل سیاسی مناقشه و طبق قطعنامه شماره 2254 شورای امنیت نیز با وجودی که همچنان ادامه دارد، پیشرفت خاصی نداشته و تاکنون نتیجه‌ای در پی نداشته است. در جریان کنگره گفت‌وگوهای ملی سوریه که در ماه ژانویه در بندر سوچی روسیه انجام گرفت، نمایندگان نیروهای سیاسی، اقوام، نژادها و گروه‌های ملی-مذهبی سوری در مورد اصول شکل گیری کمیته تدوین قانون اساسی جدید سوریه به توافق رسیدند. دولت بشار اسد نیز از آمادگی خود برای اعزام نمایندگانش به این کمیته خبر داده است. اکنون مخالفان سوری هستند که باید مواضع خود را مشخص کنند.
بدین ترتیب با وجود تمامی مشکلات ذکر شده، امکان دارد که در آینده نزدیک حل و فصل سیاسی بحران سوریه از بن بست خارج شده و ژنو بار دیگر محل برگزاری مذاکرات جدی در این زمینه شود. در عین حال اکثر سیاستمداران، دیپلماتها و کارشناسان در این خصوص هم عقیده هستند که آزادسازی سوریه از شر تروریست‌ها فائق آمدن بر بحران این کشور را نزدیک کرده، ولی حل و فصل نهایی این مناقشه به درازا کشیده شده، تنها در صورت در نظر گرفتن منافع تمامی اقشار مردم سوریه و البته منافع نقش‌آفرینان خارجی، از جمله روسیه، آمریکا، ایران، ترکیه، عربستان سعودی و برخی دیگر کشورها امکان پذیر خواهد بود.
انتهای پیام/
