گزارش| اندیشکده‌های ترکیه و تئوریزه کردن ضرورت میلیتاریسم برای اردوغان
اغلب نهادهای مطالعاتی و بنیادهای فکری و سیاسی وابسته به دولت و حزب حاکم، به مراکزی برای تئوریزه کردن ضرورت استفاده از قدرت سخت تبدیل شده و اردوغان را برای به کارگیری از سلاح، تشویق می‌کنند.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در فضای رسانه ای و سیاسی ترکیه، به موازات اخبار مرتبط با دو موضوع مهم شیوع کرونا و استعفای پرحاشیه وزیر امور مالی و دارایی، مداوماً از موضوع قره باغ صحبت می شود و به ویژه رسانه های تحت امر آکپارتی، بر این مساله تاکید می کنند که حمایت نظامی ترکیه موجب پیروزی جمهوری آذربایجان شد. همین موضوع باعث شده تا گفتمان ضرورت استفاده از قدرت سخت و راهکار نظامی، بیش از پیش توجیه شود.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
البته این موضوع فقط محدود به رسانه ها و محافل سیاسی و حزبی نیست و در حوزه های پژوهشی هم می توان شاهد ترویج این تفکر بود. اغلب نهادهای مطالعاتی و بنیادهای فکری و سیاسی وابسته به دولت و حزب حاکم، به مراکزی برای تئوریزه کردن ضرورت استفاده از قدرت سخت تبدیل شده و اردوغان را برای به کارگیری از سلاح و پیشروی نظامی، تشویق می کنند.
مشاورینی که خط می دهند یا خط می گیرند؟
بدون تردید، یکی از مهم ترین وظایف نهادهای مطالعاتی و پژوهشی حامی دولت، این است که با استفاده از دانش، تجربه و تخصص کارشناسان و رصد دقیق مسائل داخلی و خارجی، بهترین راهکارها و پیشنهادها را در اختیار دولت و تیم اصلی قوه مجریه قرار دهد.
طبیعتاً چنین مکانیسمی، معادل راهنمایی، خط دادن، تشخیص سرفصل ها و پیش بینی سناریوها است و این خود دولت است که برای اجرا یا عدم اجرا، دست به اولویت گذاری، تصمیم گیری و اقدام عملی می زند.
اما گویی در ترکیه و در اتاق فکر حزب عدالت و توسعه، این مکانیسم، برعکس شده و حالا، ظاهراً این نهادهای مطالعاتی و بنیادهای تحقیقاتی هستند که از اقدامات رئیس جمهور خط گرفته و گویی خود را ملزم کرده اند تا کارکرد و سازو کار خود را به ماشین هایی تبدیل کنند که توجیه کننده اقدامات دولت باشد.
برای اشاره به مصادیق و مثال های این رویکرد، نمونه بسیار است. از گزارش های تحلیلی و راهکارهای ارائه شده از سوی بنیادهای مطالعاتی نزدیک به حزب عدالت توسعه و دولت گرفته تا چندین روزنامه و شبکه خبری.
یکی از این نمونه ها «بنیاد مطالعات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی» (SETA) است. پروفسور برهان الدین دوران هدایت کننده این بنیاد مطالعاتی و در عین حال، عضو شورای مشاورین رئیس جمهور در حوزه سیاست خارجی و امنیت ملی است.
او که مقالات خود را در پایگاه بنیاد مطالعاتی ستا و همچنین در روزنامه صباح منتشر می کند، در مورد رویدادهای اخیر گفته است: «در جریان جنگ قره باغ، یک بار دیگر، ترکیه ستیزی در بسیاری از رسانه ها و محافل سیاسی غربی، رونق گرفت. برخی از روزنامه های فرانسوی، جنگ قره باغ را به عنوان جنگ جدید اردوغان توصیف کرده و عبارات پلیدی در مورد ترکیه به کار بردند.»
مشاور اردوغان در ادامه نوشته است:«رسانه های مخالف و بد نیت، اردوغان را به عناوینی همچون خلیفه، دیکتاتور، رهبر اخوانی، پادشاه و خیلی عبارات دیگر می نامند اما اردوغان هیچکدام از اینها نیست. او رهبر با تجربه ای است که برای منافع ملی کشورش، قدرت خود را به کار می گیرد. هدف او قلمروگشایی نیست، افزایش قدرت بازیگری است. اردوغان برای حفظ منافع ملی، در حوزه هایی همچون عراق، سوریه، قطر، لیبی، شرق مدیترانه و قبرس، از قدرت نظامی بهره می گیرد و برخی ها از سر حسادت، چنین چیزی را تحمل نمی کنند و اقدامات اردوغان را زیر سوال می برند. در شرایطی که سیاست نفوذ روسیه، ایران و اسراییل، شتاب بیشتری به خود گرفته است، کسی نباید انتظار داشته باشد که روند استفاده از قدرت سخت را متوقف کند.»
الیته این فقط برهان الدین دوران نیست که زمین و زمان را به هم می دوزد تا استفاده از قدرت سخت و پیشروی نظامی را به عنوان سیاست مدبرانه ترکیه و اردوغان، توجیه کند.
افرادی همچون ابراهیم کاراگول و یوسف کاپلان در روزنامه ینی شفق، بسیاری از ستون نویس های مشهور در روزنامه های آکشام، صباح، ملیت، حریت، ینی آکیت، دیریلیش، تقویم و ترکیه، تحلیل گران گروه رسانه ای استار، تحلیل گران شبکه های تلویزیونی آ خبر، 24، تی.آر.تی، سی.ان.ان ترک و چندین رسانه دیگر، همگی به شکلی اغراق آمیز، صرفاً در وصف اهمیت حیاتی و اثرگذار قدرت نظامی و رشد صنایع دفاعی صحبت می کنند و فضایی ترسیم می کنند که در آن، گویی غیر از اعزام نیرو و استفاده از هواپیماهای سرنشین و فشارها و تهدیدات نظامی، راه دیگری برای حفظ مصالح و منافع ترکیه، وجود ندارد.
در نتیجه، این فضا، موجب آن می شود که نوعی از روحیه و تفکر میلیتاریزه، بر سیاست خارجی و گفتمان تبلیغی ترکیه، سایه بیندازد.
یکی از آسیب های مهم برجسته کردن اغراق آمیز قدرت نظامی، این است که اولاً هنر دیپلماسی و استفاده از قدرت نرم و تقویت مبانی علمی و تخصصی دستگاه دیپلماسی ضعیف شده و چهره های نظامی و امنیتی، بر فضای رسانه ای و اجتماعی تسلط پیدا می کنند، دوم این که در مسائل داخلی نیز، هواداران حزب حاکم، با تکیه به گفتمان قدرت سخت، در تمام حوزه های داخلی، معتقد به استفاده از قوه قهریه خواهند بود.
سوم این که، در فضاهای علمی و دانشگاهی در گستره هایی همچون روابط بین الملل، امنیت ملی، علوم سیاسی و ایده پردازی برای تبیین استراتژی و اسناد بالادستی، دانشگاهیان خود را ملزم خواهند دید که ذهن خود را صرفاً به قدرت نظامی معطوف کرده و از تمرکز بر روی تنوع و تکثر راهکارها و راهبردها، پرهیز کنند.
پیش به سوی کشور پانزدهم
گروه رسانه ای ستار متعلق به نوح آلبایراک، امروز نوشته است، اگر مجوز اعزام نیروهای نظامی ترکیه به قره باغ در پارلملان تصویب شود، قفقاز، پانزدهمین منطقه برونمرزی محل حضور نظامیان ما خواهد بود و به این ترتیب، ترکیه پس از آمریکا، صاحب دومین ارتش جهان از حیث تعدد ماموریت های برونمرزی خواهد بود.
در پایان باید گفت، علاقه وافر رسانه ها و بنیادهای مطالعاتی و سیاسی وابسته به حزب عدالت و توسعه در استفاده از قدرت سخت و اعزام نیرو به حوزه های خارج از مرز ترکیه، موضوع مهمی است که تحلیل ابعاد و جزئیات آن، می تواند بخش قابل توجهی از تنگناها و مشکلات سیاست خارجی ترکیه را تبیین کند.
استفاده از قدرت سخت، اگر چه در برخی موارد نتیجه بخش بوده، اما هزینه های سیاسی، اجتماعی و بین المللی هم به همراه دارد و اگر قرار بود همه مشکلات منطقه ای و جهانی، صرفاً با استفاده از قدرت نظامی حل شوند، قاعدتاً امروز نباید قدرت نظامی قابل توجهی همچون آمریکا، تا این اندازه در داخل و خارج، دچار مشکل می شد.
انتهای پیام/
