تشریح هوشمندسازی قوه قضاییه/ ارایه ۱۰۰۰۰۰ خدمت در پنجره واحد خدمات قضایی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، محمد کاظمی‌فرد؛ رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در نشست خبری امروز 31 خردادماه به تشریح اقدامات دستگاه قضا در بحث هوشمند سازی و تسهیل و ارزان کردن ارائه خدمات قضایی برای مردم پرداخت.

وی در آغاز گفت: یکی از بند‌های حکم انتصاب حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای از سوی مقام معظم رهبری توسعه فناوری‌های نوین و دسترسی آسان مردم به خدمات قضایی بود. در سیاست‌های ابلاغی برنامه هفتم توسعه هم هوشمندسازی فرآیند‌ها و ارائه خدمات نوین در بحث خدمات قضایی مورد تأکید قرار گرفته شده است. در سند تحول قضایی هم گسترش فناوری‌های نوین و دسترسی مردم به عدالت مورد توجه است و حدود 50 درصد از راهکاری سند بر این پایه است.

به‌دنبال جایگزین کردن روش‌های نوین با روش‌های سنتی هستیم

رییس مرکز آمار و فناوری قوه قضاییه افزود: استفاده از فناوری‌های نوین به منظور دستیابی به اهداف سند تحول از جمله کاهش اطاله دادرسی و صرفه‌جویی در هزینه‌های خدمات قضایی و ... است تا روش‌های سنتی با روش‌های جدید جایگزین شوند.

وی ادامه داد: یکی از مباحث مهم و مورد تأکید در سیاست‌ها و برنامه‌ها و هم ابلاغ مقام معظم رهبری برای ریاست قوه قضاییه، بحث دسترسی رایگان و آسان مردم به خدمات قضایی است. برای رسیدن به این مهم خودکاربری‌ها و انجام امور قضایی توسط خود مردم است. هدف این است که خدمات غیرحضوری، آسان و تا حد امکان رایگان باشد.

کاظمی‌فرد ادامه داد: برخی مراجعین دستگاه قضا مراجعین حرفه‌ای هستند مثل وکلا و کارشناسان رسمی و نمایندگان حقوقی دستگاه‌ها که امکانات دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به طور کامل در اختیار آن‌ها قرار داده شده تا نیاز‌های خودشان را در محل کار خودشان انجام دهند.

روزانه 30 هزار وکیل از سامانه خودکاربری استفاده می‌کنند

وی ادامه داد: وکلا سال قبل و با استفاده از ابزار‌های خودکاربری چندین میلیون لایحه دادند. روزانه حدود 30 هزار نفر از وکلا با ابزار خودکاربری کار می‌کنند و 240 هزار اقدام را در سامانه ثبت می‌کنند که در کاهش مراجعه و کاهش اطاله دادرسی تأثیر خوبی داشته است.

کاظمی‌فرد با اظهار اینکه سامانه‌های قوه قضاییه محدودیت‌های جغرافیایی و زمانی را حذف کرده است، گفت: الان 28 خدمت الکترونیکی را به صورت برخط در پنجره واحد خدمات قضایی قرار داده‌ایم و روزانه 50 هزار نفر وارد پنجره می‌شوند و 100 هزار خدمت دریافت می‌کنند.

44 درصد درخواست‌های سوء ‌پیشینه به صورت خودکاربری است

رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در بخش دیگری از سخنانش گفت: در گذشته برخی امور مانند اخذ کد ثنا حضوری بود و به این دلیل ایرانیان خارج از کشور نمی‌توانستند ثنا دریافت کنند که با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان امکان ثبت ثنا برای آن‌ها از طریق سامانه‌ها را مهیا کردیم. همچنین ایرانیان خارج از کشور می‌تواند در جلسات ما به صورت غیرحضوری شرکت کنند و یا اینکه قرارداد خود با وکیل را به صورت برخط منعقد می‌کنند. سال قبل 2 میلیون و 400 هزار قرارداد الکترونیک بین وکیل و موکل تنظیم شده است.

وی گفت: میانگین زمانی برای صدور گواهی عدم سوء پیشینه در کشور یک روز کاری شده است، موضوعی که چند سال قبل ممکن بود روز‌های زیادی به طول بکشد. 44 درصد درخواست‌های سوء ‌پیشینه به صورت خودکاربری است.

رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در ادامه اظهار کرد: برنامه دستگاه قضایی این است که موارد فاقد پیچیدگی را به خود مردم واگذار کند‌.

ارائه خدمات الکترونیک قضایی جهادی در استان‌های محروم

کاظمی‌فرد سپس در توضیح طرح خدمات الکترونیک قضایی جهادی که از سوی مرکز آمار پیگیری می‌شود، گفت: مناطقی در کشور است که در آنجا مرجع قضایی و یا دفاتر خدمات قضایی وجود ندارد و مردم برای دسترسی به مرکزی برای انجام امور خود باید حتی تا 200 کیلومتر مسافت را طی کنند. با کمک دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به جای اینکه مردم در این دفاتر حضور داشته باشند، دفاتر به صورت رایگان و در دوره‌های مشخص و با دستورالعمل اعلامی در آن محل حاضر می‌شوند و خدمات را به مردم ارایه می‌دهند. اجرای این طرح در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و ایلام نتایج خوبی داشته است.

وی افزود: با کلانتری‌ها ارتباط خوبی داریم و شکایت ثبت شده از سوی مردم در کلانتری‌ها به صورت برخط به مرجع قضایی ارسال می‌شود و پاسخ هم به صورت برخط و در لحظه برمی‌گردد. این اقدام در بحث جرایم خطرناک و مواردی مانند مفقودی و جعل نتایج خوبی به همراه دارد.

ابلاغ‌های الکترونیکی باعث صرفه‌جویی چند صد میلیاردی شده است

کاظمی‌فرد ادامه داد: ابلاغ‌های دستگاه قضا به صورت الکترونیکی انجام می‌شود که علاوه بر کاهش هزینه چند صد میلیاردی، باعث کاهش اطاله دادرسی و نیز احقاق حقوق شهروندی شده است.

وی ادامه داد: در بحث اتباع بیگانه هم با کمک وزارت کشور، ثبت‌نام ثنای خارجی‌هایی مقیم ایران در دفاتر مراجع قضایی را فراهم شده است.

رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در بخش دیگری از سخنانش با اظهار اینکه دادرسی الکترونیک هم یکی از تحولاتی است که در دستگاه قضایی رخ داده، گفت: زندانی برای حضور در جلسات دادرسی باید به‌صورت فیزیکی جابه‌جا می‌شد و حضور او در دادگاه در مباحثی مانند امنیت و حفظ حقوق شهروندی زندانی قابل توجه بود. به‌ این دلیل دادرسی الکترونیک که زمان کرونا شروع شده بود در قوه قضاییه توسعه یافته است ‌و در حال حاضر 80 درصد زندانی‌ها به صورت الکترونیکی در جلسات تحقیق و رسیدگی شرکت می‌کنند.

مردم می‌توانند در جلسات دادرسی الکترونیک شرکت کنند

وی افزود: مردم هم به دلیل مسافت زیاد و نیز حضور در خارج از کشور می‌توانند در جلسات رسیدگی به‌صورت الکترونیکی شرکت کنند.

کاظمی‌فرد ادامه داد: در هوشمندسازی فرآیندهای قضایی و تسریع در بحث استعلام اعسار، سامانه‌ای راه‌اندازی شده تا 4 استعلام موجودی حساب بانکی، بورس، پلاک ثبتی و پلاک انتظامی به صورت برخط انجام شود. سال قبل استعلامات انجام شده نسبت به سال1400دوازده برابر شده بود و این رشد امسال هم ادامه دارد. تا سه ماهه امسال یک میلیون و200هزار استعلام توسط این سامانه انجام شده است.

وی در ادامه به موضوع ارجاع هوشمند پرونده به کارشناس رسمی پرداخت و گفت: سند تحول قضایی برای کاهش مداخلات انسانی و کاستن از اشکالات احتمالی، ارجاع هوشمند پرونده به کارشناس رسمی را مد نظر قرار داده است و ارجاع عادلانه و هوشمند را راه‌حلی برای حل مشکل اطاله دادرسی می‌داند. در ارجاع هوشمند صلاحیت‌های جغرافیایی و پرونده‌های ارجاعی قبلی، پارامتر مهمی محسوب می‌شود.

چرا ارجاع هوشمند پرونده به کارشناسان رسمی در برخی استان‌ها چشمگیر است؟

رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه سپس در پاسخ به پرسش خبرنگار تسنیم پاسخ داد که اینگونه مطرح شد؛ دو روز پیش در شورای عالی قضایی اعلام کردید که ارجاع هوشمند پرونده به کاشناس رسمی برای کل کشور 11 درصد و در برخی استان‌ها تا 40 درصد است. علت فاصله گرفتن برخی استان‌ها از میانگین کشوری چیست و چرا استان‌های دیگر از این امر عقب مانده‌اند؟

کاظمی‌فرد در پاسخ به این سوال و با تاکید بر اینکه میانگین کشوری هم تا پایان سال افزایش خواهد یافت، گفت: استان‌هایی مانند خراسان جنوبی، قم و اصفهان که به آمار 40 درصد رسیده‌اند در این خصوص ظرفیت کاری مناسبی دارند و پیگیر هم هستند.

وی افزود: در این استان‌ها تعداد جلسات برای اینکه سامانه برای همکاران قضایی توضیح داده شود زیاد است و ارتباط با مرکز به‌منظور استفاده بهینه از سامانه تنگاتنگ بوده است. مشکلات و راه‌های رفع آنها در این استان‌ها شناسایی شده و دوره‌های آموزش و رفع مشکلات و تنظیم شیوه‌نامه ها همچنان تداوم دارد.

کاظمی‌فرد ادامه داد: مقاومت برای استفاده از این سامانه را با آموزش و تشکیل جلسات رفع می‌کنیم تا ارجاع هوشمند پرونده به کارشناسان رسمی به نقطه تعیین‌شده برسد.

شهود حرفه‌ای بخوانند!

وی سپس درباره شهود حرفه‌ای و راه‌های جلوگیری از این پدیده در دادرسی‌ها اعلام کرد: از اقدامات دیگر قوه قضاییه بحث شناسایی شهود با استفاده از سامانه شهود حرفه است. در این سامانه کسانی که بیش از سه بار در محاکم شهادت داده‌اند و یا کسانی که مراجع نظارتی به عنوان شهود حرفه‌ای آنها را معرفی کرده‌اند به قاضی معرفی می‌شوند.

رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در ادامه درباره شفافیت آرای قضایی گفت: در حال حاضر آرای جرایم اقتصادی را به صورت برخط در سامانه شفافیت آرا بارگذاری می‌کنیم. برای اینکه قوانین هم اجرا شود با استفاده از هوش مصنوعی اسامی آرا را گمنام‌سازی کرده‌ایم و تا الان بیش از 10 میلیون رأی گمنام‌سازی شده تا حریم افراد حفظ شود. این آرا فعلاً در ‌اخیتار قضات قرار دارد تا هم نقش آموزش داشته باشد و هم اینکه مورد استفاده دیوان ‌عالی برای اتقان آرا باشد. در صدد هستیم تا آرای گمنام شده در اختیار مراکز پژوهشی هم قرار بگیرد.

کاظمی‌فرد سپس سامانه شفافیت وکیل، سامانه سجلد محکومیت‌هایمالی قوه قضاییه را سامانه‌هایی برای شفافیت قراردادهای مالی وکلا با موکلین خود و نیز مطلع شدن از سابقه کیفری طرفین معامله معرفی کرد.

تعامل برخط دستگاه قضا با 83 دستگاه دولتی و حاکمیتی

وی همچنین از ارتباط گسترده الکترونیک قوه قضاییه با83دستگاه دولتی و حاکمیتی برای تبادل اطلاعات خبر داد و گفت: قضات در این تعامل یک میلیون700هزار استعلام برخط دریافت کرده‌اند.

وی همچنین از ارائه خدمات سیار برای معلولان، جانبازان و سالمندان برای انجام اموری خبر داد که نیازمند حضور فرد در دفاتر خدمات الکترونیک است.

1800 دفتر خدمات الکترونیک قضایی راه‌اندازی می‌شود

کاظمی‌فرد همچنین از قبولی بیش از 1800 داوطلب آزمون دفاتر خدمات الکترونیک خبر داد و گفت: در این آزمون که به دلیل ازدحام در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و نیازسنجی برای افزایش دفاتر برگزار شد بیش از 140 هزار نفر شرکت کرده بودند. دفاتر افراد پذیرفته شده به‌زودی در سراسر کشور ایجاد خواهد شد.

رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در ادامه با تشریح استفاده این مرکز از شرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: اموری مانند احراز هویت آنلاین، دادرسی الکترونیک، تبدیل گفتار به متن و بهره گرفتن از امکانات و ظرفیت‌های پیامرسان‌های داخلی، از خدمات شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده شده است.

قوه قضاییه ابزارهای هوشمند را در اختیار مردم و قضات قرار می‌دهد

وی با تاکید بر اینکه قوه قضاییه ابزارهای هوشمند را در اختیار مردم و قضات قرار می‌دهد، گفت: استفاده از ابزارهای نوین و هوش مصنوعی مورد توجه ویژه ماست‌ و یکی از اقدامات بسیار بدیع در این امر گمنام‌سازی آرا بود که با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی صورت گرفت. همچنین ابزار تبدیل گفتار به متن که مباحث دادگاه را مکتوب می‌کند هم با کمک ابزار هوشمند صورت گرفته است.

کاظمی‌فرد همچنین گفت: هفتاد درصد تکالیف ذکر شده در سند تحول قضایی برای مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه محقق شده است.

وی همچنین با بیان اینکه سامانه الکترونیکی شناسایی اموال محکوم‌علیه هم‌اکنون در اجرای احکام و بررسی دعاوی اعسار در شعب حقوقی مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: سامانه الکترونیکی شناسایی اموال محکوم‌علیه که تا کنون در یک میلیون پرونده مورد استفاده قرار گرفته، 4 استعلام پرکاربرد موجودی حساب بانکی، دارایی بورس، پلاک ثبتی و پلاک انتظامی را شامل می‌شود.

سامانه سیاق چیست؟

رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه در پاسخ به سوالی درباره فعالیت سامانه سیاق گفت: این سامانه با همکاری بانک مرکزی به صورت برخط اموال محکومان را مسدود می‌کند. روند به این صورت است که از طریق ایجاد سامانه یکپارچه احکام قضایی (سیاق)، ابلاغ و اجرای احکام قضایی در شبکه بانکی به صورت برخط و لحظه‌ای انجام می‌شود. استفاده از این سامانه اکنون در دستگاه قضائی به صورت آزمایشی آغاز شده است اما به زودی به‌صورت رسمی آغاز به کار خواهد کرد.

رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه تعداد دادگاه الکترونیک از خارج کشور با داخل انجام شده است، گفت: برای ایرانیان خارج از کشور تمهیداتی در نظر گرفته شده است و دادرسی الکترونیک برای این افراد بدون حضور فیزیکی انجام شده است. آمار دقیقی از تعداد این جلسات وجود ندارد اما برای مثال جلسه‌ای در استان مرزی خراسان جنوبی با شخصی در آلمان در حال برگزاری است.

کاظمی‌فرد در پایان گفت: ایرانیان خارج از کشور اطلاعی از این خدمات ندارند؛ اینکه می‌توانند به‌صورت الکترونیک در جلسات شرکت کنند و به دنبال این هستیم تا الزاماً جلسات دادرسی افراد خارج از کشور به‌صورت الکترونیک برگزار شود. همچنین برای خارجیان داخل کشور نیز اقدامات لازم تسهیل شده است و این افراد می‌توانند ثنا خود را ثبت کنند و از پنجره واحد خدمات قضائی استفاده کنند.

انتهای پیام/