مناسبات اروپا و واشنگتن؛ استراتژیک یا دوستی پر چالش؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، نگرانی­‌های رهبران اروپایی از آینده مناسبات با دولت جدید آمریکا در طی هفته­‌های گذشته به‌ صورت آشکاری اعلام شده است. این موضوع سبب شده که تحلیل­گران آینده پر ابهامی را در روابط طرفین ترسیم سازند. بر این اساس سناریوهای مختلفی برای مناسبات اتحادیه اروپا با آمریکا متصور است. لازم به ذکر است که مسئله اوکراین و تحریم­‌های روسیه از مهم­ترین مسائل تأثیرگذار در روابط اروپا و آمریکا است.

طبق سناریوی اول می‌توان گفت که با پایان مراحل برگزیت، مناسبات طرفین رو به سردی گرایش پیدا می‌کند و اتحادیه اروپا ناچار است که به دنبال ایجاد سیستم امنیتی و دفاعی مستقل از ناتو برای خود باشد. این دیدگاه معتقد است که مواضع دولت ترامپ زمینه­‌های این جدایی را فراهم می‌سازد. به‌ عنوان نمونه اروپایی­‌ها مخالف افزایش سهم خود در هزینه‌های ناتو هستند.

سناریوی دوم معتقد است که اروپا طی سال­های آینده از ایجاد سیستم امنیتی مستقل ناتوان است؛ لذا آن­ها ناچار هستند که برای تأمین امنیت خود زیر چتر ناتو باقی مانند. طبق این سناریو خروج اتحادیه اروپا از چتر حمایتی آمریکا و ناتو موجب بی‌ثباتی این اتحادیه خواهد شد که کشورهای اروپایی به هیچ نحو با این قضیه موافق نیستند. موافقان سناریوی دوم معتقد هستند که اختلاف­‌های طرفین در یک روند می‌تواند حل‌وفصل شود و کشورهای اروپایی از لحاظ امنیتی نیازمند حمایت‌های آمریکا باقی خواهند ماند.

سناریوی سوم در این زمینه بر این نکته تأکید دارد که گرچه اروپایی­‌ها از لحاظ امنیتی نیازمند تداوم حمایت‌های ناتو و آمریکا هستند؛ اما این موضوع نمی‌تواند به حل‌وفصل مسائل طرفین منتهی شود. شکاف­‌های موجود در روابط اروپا و آمریکا تازگی ندارد و روی کار آمدن دولت جدید آمریکا روند برطرف شدن تنش­‌ها را کند کرده است؛ بنابر این مناسبات اروپا با واشنگتن ادامه پیدا می‌کند؛ اما این روند به حل اختلافات منجر نخواهد شد.

بر اساس سناریوی سوم می‌توان گفت که تداوم حالت کنونی در روابط اروپایی­‌ها و آمریکایی مطلوب اتحادیه اروپا نیست، بلکه ادامه چنین روندی به دنبال فشارهای وارد شده به این اتحادیه است. به نظر می‌رسد این سناریو به‌ خوبی می‌تواند مناسبات واشنگتن با آمریکا را توضیح دهد.

سناریوی منتخب در این میان سومین سناریو است که هم‌زمان با در نظر گرفتن اختلافات طرفین، حل‌وفصل آن‌ها را در کوتاه‌ مدت بعید خوانده است. با این‌ حال این وضعیت نامطلوب برای اروپایی­‌ها ادامه خواهد داشت تا اینکه تحولات جدیدی در مناسبات طرفین به وقوع بپیوندد. اگر اروپایی‌ها در حال حاضر نقش خود را در کنار واشنگتن تعریف می‌کنند، به معنای مناسبات استراتژیک آن­ها نیست؛ چراکه اهداف اروپایی­‌ها لزوماً در راستای اهداف آمریکایی­‌ها نیست.

تفاوت در اهداف سیاست خارجی طرفین نیز برخاسته از اختلاف منافع آن­ها است. بی‌شک واشنگتن و اتحادیه اروپا منافع مشترکی برای خود تعریف نکرده­‌اند که بر اساس آن اهداف سیاست خارجی خود را تنظیم کنند. تفاوت دیدگاه نسبت به برجام از مهم‌ترین نمونه‌های اختلاف طرفین است. اروپایی­‌ها خود را به این توافق بین‌المللی پایبند می‌دانند؛ اما رفتارهای آمریکا لزوماً چنین تعهدی را نشان نمی‌دهد.

گرچه تداوم اختلافات بین اروپا و واشنگتن می‌تواند به شکاف هرچه بیشتر میان آن‌ها ختم شود؛ اما بعید است که چنین شکافی به گسست مناسبات مبدل شود. عدم گسست مناسبات نیز به معنای روابط استراتژیک آن­ها نیست؛ بنابراین به نظر می‌رسد طرفین به این نتیجه رسیده‌اند که روابط آن‌ها از سر اختیار نیست، بلکه نیاز طرفینی موجب عدم گسست این مناسبات است. بر این اساس می‌توان گفت که دوستی اروپا و آمریکا ادامه­ دار و پر چالش است.

یادداشت: رامین ولی­زاده میدانی

انتهای پیام/