کمبودی در عرصه موضوع و سوژه دفاع مقدس نداریم/ «مسیح کردستان» ارزشمندترین اثر در سال گذشته بود/ گلایه ناشران از فقدان حمایتها

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، تاریخ پر افتخار دفاع مقدس سرشار از آموزه‌های اخلاقی و معرفتی بوده که امروز راهگشای بسیاری از موضوعات و مشکلات جامعه بوده است.رهبر معظم انقلاب نیز تاکید ویژه ای بر نشر فرهنگ غنی دفاع مقدس در سطح جامعه دارند و خود نیز اهمیت ویژه ای به حوزه قائل هستند. در همین راستا کتابهای  حوزه دفاع مقدس در  جامعه با استقبال روبرو می شود.

به مناسبت برگزاری سی امین  نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفتگویی با حسن علایی مدیر انتشارات روایت فتح که در حوزه ادبیات دفاع مقدس هم فعالیت می کند  انجام شده که  مشروح این گفت و گو را می‌خوانید.
 

تسنیم: برای سی امین نمایشگاه بین المللی کتاب چه آثاری را عرضه خواهید کرد؟

ما به عنوان روایت فتح هر ساله سعی کرده‌ایم که با قوت بیشتری در نمایشگاه کتاب حضور پیدا کنیم چرا که نمایشگاه کتاب یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای فرهنگی کشور است هر چند که نمایشگاه کتاب ما بیشتر فروشگاه کتاب است تا نمایشگاه کتاب، ولی همین مقدارش هم خوب است، بالای 250 عنوان کتاب  انشالله عرضه می‌شود، ما سال 95 موفقیت خوبی در تولید کتاب‌های چاپ اولی داشتیم قریب به 30 عنوان کتاب چاپ اولی فراهم کردیم که انشالله در نمایشگاه تقدیم حضور مخاطبین می‌شود و تقریباً کتاب‌هایی هم از روایت که نایاب بود تمام شده بود این‌ها را هم ما تجدید چاپ کردیم همچنین ما اعتقاد داریم که نمایشگاه کتاب یک فرصتی برای ارائه فعالیت‌های فرهنگی است  به همین خاطر مهمانان ویژه را دعوت کردیم که در غرفه روایت فتح حضور پیدا کنند اعم از خانواده بزرگوار شهدای مدافع حرم، شهدای 8 سال دفاع مقدس، نویسنده‌ها و محققینی که با ما در ارتباط هستند که هم به طور مستقیم پاسخگوی بازدیدکننده‌ها باشند و نویسنده با امضا کردن کتابهایشان تبلیغ هم کنند.

تسنیم: مجموعه‌ جدیدی برای چاپ ندارید؟

ما چند عنوان کتابدر مورد شهدای مدافع حرم را سال گذشته منتشر کردیم و این یک مجموعه جدیدی است که ما رقم زده‌ایم حدود 4 الی 5 عنوان سال قبل داشتیم که 2 الی 3 عنوان برای نمایشگاه کتاب آماده می‌کنیم یعنی تقریباً کارهایش انجام شده است که برای چاپ می‌رود که انشالله اولین بار در نمایشگاه کتاب به معرض نمایش دربیاید.

تسنیم: در سوژه‌های حوزه دفاع مقدس آثار زیاد تولید شده است شما چه طور سوژه یابی می‌کنید؟

 عرصه 8 سال دفاع مقدس مملو از سوژه‌های ناب و بکر است به تعبیر مقام معظم رهبری که فرمودند که جنگ یک گنج است که باید این استحصال کرد و به‌دست آورد ما اعتقادمان این است که 8 سال دفاع مقدس در ابعاد مختلف یعنی نظامی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، امنیتی مملو از سوژه‌های بکر است و مرد میدان می‌خواهد که ورود پیدا کند و این گنج را به دست بیاورد و در قالب کتاب مطرح کند.  چند سال پیش مقام معظم رهبری در دیداری که با هنرمندان داشتند، ایشان یک مطالبه‌ای را مطرح کردند فرمودند که من از شما چیزی نمی‌خواهم الا این که شما فهرستی از هزاران هزار حادثه جنگ را فراهم کنید یعنی هر حادثه یک سوژه و موضوع است، انصافاً همین طور است در٨ سال دفاع مقدس ابعاد مختلف موضوعات و سوژه‌های مختلفی وجود دارد که هنوز به یک هزارم آن هم ما بعد از بیست و چند سال که از جنگ می‌گذرد هنوز به آن نپرداخته‌ایم و جای کار خیلی زیادی دارد.

 بنابراین یکی از سهل الوصول ترین زمینه های کار برای دفاع مقدس سوژه یابی موضوع است اما این که ما چه طور در روایت فتح کار می کنیم ما این جا کارگروه هایی داریم که روی موضوعات مختلف دفاع مقدس متمرکز می شوند مطالعه و بحث می کنند و از کانال های مختلف این سوژه ها را شناسایی می کنند ما خوشبختانه در عرصه موضوع و سوژه هیچ کمبود و خلایی نداریم خود دفاع مقدس هم ارتباطاتی که داریم الان شما اگر مثلاً لیست ما را ملاحظه کنید ما لیست بلند بالایی از سوژه ها را داریم ولی این ها به فراخور زمان خودش و شرایط خودش کار می شود.

تقریباً شناسایی سوژه ها و موضوعات هم از طرف خودمان و هم از طرف کانال های مختلفی که با ما در ارتباط است یک امر مستمر است یعنی اگر بگویم مثلاً هفتگی این جا سوژه های ناب معرفی می شود از جاهای مختلف گزاف نگفته ام این اتفاق می افتد در کنارش یکی از آبشخور اصلی سوژه یابی ما فرمایشات حضرت آقا است یعنی ایشان به مقتضای زمان های خاصی که در مورد دفاع مقدس فرمایشاتی را فرموده اند ، با نگاه سوژه یابی و موضوع یابی به مسئله نگاه کرده ایم دیدیم در همان صحبت آقا چند سوژه معرفی کرده اند که می شود کار کرد این یکی از آن آبشخور اصلی دستیابی به سوژه ها است.

تسنیم : چه عنوان هایی از آثارهای عرضه شده در سال 95 با استقبال روبرو شد؟

مسیح کردستان تقریباً گل کار ما در سال 95 بود این کتاب از کانال های مختلف هم خدمت آقا ارسال شده است امیدواریم که حضرت آقا این کتاب را بخوانند و تایید کنند که در آن صورت کمک خیلی زیادی برای دیده شدن بیشتر این کتاب میکند همچنین کتاب های شهدای مدافع حرم ما قابل توجه بود ما 3 الی 4 عنوان در این زمینه درآوردیم که با استقبال خوبی روبرو شد حتی بعضی از این کتاب ها در مدت کوتاهی به چاپ سوم و چهارم رسید.

تسنیم: بنیاد برای جوانانی که می خواهند در این فضا قدم بگذارند چه اقدامتی انجام داده است؟

ما واقعاً به قدرت جوان اعتقاد داریم یعنی همان طور که انقلاب همیشه پای کار اصلی اش جوانان بودند در عرصه فرهنگ هم مخصوصا در بحث کتاب حرف اول را جوانان می زنند و اگر شما به آمار نویسنده های ما اعم از آقایان و خانم‌ها دقت کنید تقریباً کتاب‌های مطرح ما را جوانان به رشته تحریر درآورده‌اند ما سال گذشته برای این که بتوانیم در این عرصه یک کار فرهنگی و ارزشی کرده باشیم یک جلسات مستمری را تشکیل دادیم و از جوانانی که طالب این بودند که در این عرصه کار کنند دعوت کردیم که در جلسات آموزشی و نقد و بررسی که انجام می‌گرفت شرکت کنند و با شکل و شمایل کار انتشارات روایت فتح آشنا شوند ولی ما این عرصه را باز کردیم علی رغم اینکه امکان دارد ضعف‌هایی هم وجود داشته باشد.

به عنوان مثال دوستان ما این‌ها را باغ موزه بردند این‌ها اولین بارشان بود که یک ماکتی را از دفاع مقدس می‌دیدند یا با کارهای دفاع مقدس آشنا می‌شدند حتی برنامه ریزی کردیم گفتیم بعضی از این دوستانی که برایشان امکانش است این‌ها با هزینه ما بروند راهیان نور مناطق عملیاتی را از نزدیک ببینند.

همینطور هم آقا می‌فرمایند من چشم امیدم به این جوانان حزب اللهی مؤمنی است که گوشه و کنار می نشینند و کار می‌کنند یعنی آقا در عرصه فرهنگ تقریباً از متولیان رسمی ناامید شده‌اند نوع نگاهشان برگشته است به جوانان، جوانانی که خود جوش اندرنه اینکه سازمانی داشته باشند.

تسینم: شما در بحث پخش چه طور عمل می‌کنید در سطح کشور فروشگاه دارید؟

ناشری سراغ ندارم چه ناشر دولتی چه خصوصی چه ناشری که در حوزه دفاع مقدس کار می‌کند چه ناشری که در فضای عمومی کار می‌کند ناشری سراغ ندارم که از وضعیت توزیع و فروش و پخش راضی باشد ما مثل سایر ناشرین با مراکز پخش عمده کتاب کار می‌کنیم که راضی کننده هم نیست تا جایی که ما الان دغدغه این را داریم که چرا کتاب ما در سراسر کشور دیده نمی‌شود و این مراکز پخش بسنده می‌کنند به دو سه تا استان مطرح و استان‌های محروم و نیمه محروم که اتفاقاً کتابخوانشان هم زیاد است پخش صورت نمی‌گیرد.

ضمن این که خودمان فروشگاه داریم و کتاب‌ها را عرضه می‌کنیم در کنارش با مراکر پخش معدودی هم کار می‌کنیم یعنی هم خودمان بازاریابی می‌کنیم ما به یکسری از  فضاها ورود داریم که بعضی‌ها ورود ندارند مثل در سطح سپاه، بسیج  این‌ها برای ما قابل دسترسی است، البته این ارتباطات کم است بیرونی‌ها فکر می‌کنند که ما خیلی ارتباط داریم دیگر نانمان در روغن است واقعیت مطلب این نیست ولی این امکان برای ما مهیا است و خوشبختانه ما هم داریم برنامه ریزی می‌کنیم که از این ظرفیت به نسبت خوب استفاده کنیم ولی رویکرد اصلی‌مان در کنار این، مخاطب عمومی است که داریم کار می‌کنیم الان ما در فضای الکترونیک ورود پیدا کردیم و چند تا سایت دارند کتاب‌هایمان را معرفی می‌کنند یعنی فروش الکترونیکی داریم همچنین در کانال‌های خاص هم ورود پیدا می‌کنیم که مخاطب کتاب‌ها را مشاهده کند.

تسنیم: گفتید الکترونیک، به شخصه آن چیزی که من از بیرون می‌بینم خود مجموعه انتشارات روایت فتح در فضای خودش و اندازه خودش کارهای رسانه‌ای می‌کند آن طور که باید و شاید سایت مجموعه و کانال‌های نتوانسته تبلیغ کنند نظر شما چیست؟

ما اعتقادمان این است که صنعت نشر سه تا مؤلفه اساسی دارد یک تولید کتاب است دو اطلاع رسانی و تبلیغ است و سوم توزیع و فروش است ما غیر از بخش اول که تولید کتاب است و سعی می‌کنیم که کتاب خوب تولید کنیم در دو مؤلفه دیگر ضعف‌های عمده و اساسی داریم یعنی هم در اطلاع رسانی ما هم در توزیع و پخش وعلتش این است که سه حوزه باید کاملاً تفکیک شود یعنی ناشر فقط موظف کتاب خوب تولید کند سایر سازمان‌ها باید بحث اطلاع رسانی را به عهده بگیرند یک سازمان دیگری توزیع و پخش را انجام بدهد الان در دنیا این طور است.

کار تبلیغات و اطلاع رسانی دنیایی از کار است یعنی یک ناشر نمی‌تواند هم انرژی برای سر و کله زدن با نویسنده‌ها، مترجم‌ها، ویراستارها و محققین برای تولید کتاب را داشته باشد وهم در این دریای بی کران اطلاع رسانی ورود پیدا کند و از آن طرف بخواهد توزیع و فروش مناسب داشته باشد الان در دنیا این سه حوزه تفکیک شده است اما در مملکت ما می گویند ناشر هم باید خوب تولید کند هم خوب تبلیغ کند هم خوب بفروشد و این شدنی نیست این است که شما سروقت هر ناشری بروید کمیتش در این 3 عرصه می‌لنگد واین تجربه من است اگر این 3 مؤلفه کنار هم با قوت پیش بروند حتماً صنعت نشر به اقتصاد کمک می‌کند نه تنها ناشر و نویسنده نمی‌نالند بلکه یک سر و گردن از دیگران هم بالاتر خواهند بود ولی به شرطی که این سه تا کنار هم پیش بروند.

تسنیم: آیا شما در بخش ترجمه هم ورود پیدا کرده‌اید؟

بله، ما به شکل‌های مختلف وارد این عرصه شده‌ایم هم به شکل مستقل شروع کردیم برای کار ترجمه هم با نهادهایی که به شکلی درگیر این کار بوده‌اند، ما تقریباً برای سال گذشته در آستانه نمایشگاه فرانکفورد 4 عنوان کتاب را با همکاری یک مرکزی به زبان آلمانی و انگلیسی ترجمه کردیم که نمونه‌اش هم چاپ کردیم ولی بنا به دلایلی نتوانستیم نمایشگاه فرانکفورد شرکت کنیم و این کارها را آن جا عرضه کنیم. واقعاً اعتقاد داریم که دفاع مقدس اینقدر زمینه‌های بسیاری برای مطرح کردن در سطح دنیا دارد که حد و اندازه‌اش مشخص نیست و انتها ندارد ولی به شرطی که درست عمل کنیم.

ترجمه یک امر کاملاً تخصصی و حرفه‌ای است یعنی اگر خوب ورود پیدا نکنیم 100 درصد نتیجه معکوس می‌گیریم. در نمایشگاه‌های بین المللی واقعاً این یک ارزش است که نظام اسلامی در  بحث 8 سال دفاع مقدس اینقدر توانمندی از خودش ظهور و بروز داده است که این قابلیت مطرح کردن در سطح دنیا را دارد اما به شرطی که خوب عمل شود و خوب پیش برود.

تسنیم: شما در این چهار سال شرایط اقتصاد نشر را چه طور دیده‌اید؟

صنعت نشر مجزایی از سایر صنایع نیست یعنی در واقع در اقتصاد کشور اگر بخواهیم صنعت نشر را تعریف کنیم قاعدتاً باید با سایر ارتباطاتی که وجود دارد تحلیل و تعریف کنیم، که در این چند سال گذشته ما با یک رکود قابل توجهی مواجه بودیم  وقتی  در کلیت اقتصاد کشور رکود را شاهد باشی به طریق اولاً در صنعت نشر هم که در اولویت چندم مردم است این خواهد بود بنابراین این اصل کلی که مشخص است، یعنی یک رکود کلاً در اقتصاد است به تبع آن در صنعت نشر است، اما واقعیت این است که  الان در سطح دنیا یک تعدادی از افراد از طریق کتاب نان می‌خورند یعنی ناشر، نویسنده، مترجم، ویراستار، پژوهشگر، گرافیست، طراح، چاپچی، توزیع، تبلیغات چی؛ در کشور ما هم با توجه به این سابقه که صنعت نشر دارد اگر خوب و به هنگام عمل شود چرخ صنعت نشر به خوبی می‌چرخد اما در صنعت نشر مثل خیلی جاهای دیگر اقتصاد مملکت هر چیزی جای خودش نیست ما به سه تا مؤلفه معتقدیم و اگر این سه تا مؤلفه تولید کتاب خوب، تبلیغ و ترویج و توزیع مناسب کنار هم با قوت پیش برود شما مطمئن باشید که صنعت نشر یکی از صنایع موفق خواهد بود.

  ما در این 3 الی 4 سال  یک روند پیشرفتی داشتیم و  توانسته‌ایم با شناسایی خوب بازار و سلیقه و ذائقه مخاطب آن چیزی که مخاطب ما به آن نیاز دارد عرضه کنیم به تبع وقتی خوب عرضه کنی و خوب خرید شود، این صنعت چرخشش منظم خواهد بود لذا این 3، 4 سال هم از لحاظ کمی و هم کیفی  رو به پیشرفت بوده است و این به این معنا نیست که هیچ نقطه ضعفی وجود نداشته مطمئن هستم اگر یک مقدار وضعیت عمومی اقتصاد کشور بهبود پیدا کند و مملکت از رکود خارج شود صنعت نشر هم به همان اندازه بالنده خواهد شد.

تسنیم: آیا از طرف ارشاد حمایت‌های معنوی و یا مادی داشته‌اید؟

متاسفانه در سال‌های اخیر آن طور که انتظار ناشرین خصوصاً ناشرین حوزه بحث‌های ارزشی هست آن حمایت‌ها صورت نگرفته است نمی‌خواهم بگویم که تعمدی هم در این زمینه است چون وضعیت اقتصادی مملکت خوب نیست و در یک رکودی هستیم، ولی آن مشی که در سال‌های قبل بود  که تعداد زیادی کتاب از ناشرین می‌خریدند که خودش یک کمک بالفعلی بود این اتفاق را در سال‌های اخیر متاسفانه ندیدیم یا مثلاً در واگذاری اعتباری که بابت خرید کتاب است یک مقدار تعلل  و تأخیر داشت این‌ها یک مقدار ناشر را اذیت می‌کند. بنده اعتقادم این است ما  اگر خوب عمل کنیم تقریباً نیاز به حمایت‌های خاص نداریم اگر حمایت خاصی صورت بگیرد برای پیشرفت بیشتر کار است.

حمایت معنوی هم اگرهمین برگزاری نمایشگاه استانی را  وزارت ارشاد همان طور که به صورت کمی کار را گسترش می‌دهد به صورت کیفی هم گسترش بدهد و انتظارات ناشرین را برآورده کند این‌ها یک فرصت‌های ایده آلی است؛ البته ابداع دولت فعلی نیست این قدیم الایام نمایشگاه استانی بوده؛ اما به فراخور نیاز ناشرین اگر آن‌ها بیشتر همت کنند تا به موقع نمایشگاه برگزار شود مطمئناً این کمک حال خوبی برای ناشرین خواهد بود.

تسنیم: به نظر شما رسانه در جا انداختن فرهنگ کتابخوانی چقدر سهم دارد؟

من یک خاطره‌ای نقل کنم، من قبلاً در روابط عمومی سپاه مشغول به کار بودم چند سال پیش آقای بن جدو آن موقع خبرنگار ارشد شبکه الجزیره بود آمده بود و می‌خواست که یک مصاحبه‌ای را با فرماندهی کل سپاه داشته باشد یک گپ دوستانه‌ای داشتیم ایشان یک خاطره‌ای نقل کرد که جالب بود، اومی گفت در جنگ 33 روزه به ملاقات سید حسن نصرالله رفتم وقتی ایشان من را دید از قبل می‌شناخت بعد از خوش آمد گویی  گفت که به نجد 50 درصد این جنگ با ما است 50 درصد آن هم با شما؛ یعنی اگرخوب اطلاع رسانی کنید می‌شود به یک موفقیت‌هایی دست پیدا کرد ایشان اشاره کرد که بعد از این ملاقات چه کارهایی را انجام دادند که جهانیان فجایع جنوب لبنان را دیدند و رژیم صهیونیستی را وادار به آن آتش بس کرد که در نهایت پیروزی حزب الله لبنان رخ داد؛ می‌خواهم عرض کنم که کار رسانه خیلی مهم است یعنی برای دیده شدن کارها خصوصاً در بحث فرهنگ کتابخوانی که این همه مقام معظم رهبری دغدغه دارند. بیش از 50 درصد کار توسط رسانه است یعنی اگر کار خوبی هم صورت بگیرد اما رسانه پای کار نیاید تبلیغ، ترویج و اطلاع رسانی نکند قاعدتاً کار دیده نمی‌شود و تأثیر خودش را نمی‌گذارد.

تسنیم: نحوه‌ قیمت گذاری کتابهایتان چگونه است؟

بعضی‌ها مارا متهم می‌کنند که روایت فتح چون دولتی است کتابهایش را ارزان می زند شما وقتی سرچ کنید ما به عنوان یک نشر خصوصی تلقی می‌شویم و بودجه‌ای هم نداریم، ما یک نشر کاملاً خودگردانی هستیم در بحث قیمت گذاری ما یک رویه کاملاً متعادلی را در نظر می‌گیریم و بر اساس آن می‌آییم قیمت گذاری می‌کنیم ما به اندازه‌ای که بعضاً از یک سری امکانات نیمه دولتی داریم استفاده می‌کنیم به همین میزان  از هزینه‌ها کم می‌کنیم، امکان دارد کتاب مشابه ما در بیرون 20 الی 30 درصد گران‌تر باشد ولی چون ما بعضی از امکانات را داریم استفاده می‌کنیم  و هزینه‌ای نمی‌کنیم آن مقدار را کم می‌کنیم که  به یک قیمت متعادلی برسیم.

من اعتقادم این است که اگر کتاب خوب، خوب هم قیمت گذاری شود مردم حاضرند هزینه کنند به شرطی که کتاب واقعاً قابل استفاده باشد بعضی از کتاب‌ها است شما 100، 200 صفحه است می‌خوانید 20 خط هم استفاده نمی‌کنی آن هر چقدر به آن بدهی گران است اما بعضی از کتاب‌ها تحول در زندگی آدم ایجاد می‌کند؛ لذا ما سعی کرده‌ایم که با نگاه به وضعیت اقتصادی جامعه نه واقعاً گران فروشی و یا ارزان فروشی کنیم که مردم قدر کتاب را ندانند یک چیز متعادل در نظر می‌گیریم.

تسنیم: و سوال آخر ، از نمایشگاه سال گذشته چه در بحث فروش و چه در بحث استقبالی که شد راضی بودید؟

با توجه به این که اولین سالی بود که در شهر آفتاب برگزار می شد به طور طبیعی همه ما پیش بینی می کردیم که یک ریزشی داشته باشد و تقریباً همه ناشرین هم به همین صورت این تصور را داشتند ولی در مجموع ما راضی بودیم.

انتهای پیام/