گشت‌و‌گذار در عمارت شهربانی ارومیه/چرا ملا‌اوستا عمارت را به شکل عقاب طراحی کرد
عمارت شهربانی ارومیه که در قدیم با اسم عمارت امنیه هم معروف بود، امروزه یکی از جاذبه‌های تاریخی این شهر به شمار می‌آید و تبدیل به موزه مردم شناسی نیز شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، این شهر با بیش از 6 هزار سال قدمت قدیمی‌ترین شهر در منطقهٔ شمال غرب ایران به شمار می‌آید عمارت شهربانی از ساختمان‌های قدیمی ارومیه است که برای استفاده نظامی و اداری به دستور رضاشاه در مرکز شهر، در میدان توپخانه در سال 1307 ساخته شده است.
به دلیل عملکرد نظامی، این عمارت به شکل منحنی ساخته‌شده است و در قسمت داخلی فاقد تزیینات چشمگیری بوده و عمده تزیینات این بنا را تنها می‌توان در سر در ورودی مشاهده کرد که با ستون و گچ کاری‌های زیبایی تزیین یافته است.
نمای شمالی – غربی که سطح قابل توجهی از میدان انقلاب را به خود اختصاص داده، نمای اصلی بنا محسوب می شود، نمای غربی و نمای شرقی به طور کل در یک موقعیت نسبتاً مساوی قرار دارند ولی قرارگیری جداره شرقی در خیابان امام که از مهم ترین شریان‌های شهری است برترین های نمای شرقی را به غربی مشخص می سازد.
مصالح عمده به کار رفته در عمارت شهربانی، آجر، چوب، سنگ، و ملات به کار رفته در آن شفته آهک و استراکچر سقف آن نیز چوبی و پوشش بیرونی سقف شیروانی است وآجر کاری و ازاره سنگی نمای ورودی نیز از دیگر عوامل تزیینی عمارت شهربانی ارومیه محسوب می شود.
طراحی شکل عقاب برای عمارت شهربانی ارومیه توسط مهندسی غیر ایرانی
معماری عمارت شهربانی ارومیه را مشهدی محمدحسین، معمار چیره دست آن زمان که به "ملا‌اوستا" معروف بود، بر عهده گرفت و مهندس این عمارت توسط وارطان هوانسیان که از پیشروان مهندسی معماری در ایران بود انجام شد که ساخت بنا در سال 1310 با قرار گرفتن در یکی از نقاط مرکزی شهر ارومیه یعنی میدان انقلاب که خیابان امام را نیز به‌عنوان یکی از پر رفت و آ مدترین خیابان‌های شهر در کنار خود دارد، به پایان رسید.
بنای تاریخی شهربانی ارومیه دارای یک ورودی اصلی در جبهه غربی و یک ورودی درجه دوم در جبهه شرقی است که در هریک از این دو جبهه یک ورودی فرعی‌تر نیز وجود دارد، بنابراین ورودی اصلی این بنا را به‌صورت ستون و بالکن‌های پیش‌آمده و از طریق چند پله عریض در مرکزی‌ترین نقطه نمای شمالی –غربی تعریف کرده‌اند.
پلان اصلی ساختمان با ترکیبی از معماری ایرانی و غربی (به ویژه آلمانی) به شکل عقاب طراحی شده و طرح کلی بنا مدور است به صورتی که اگر از آسمان آن را نظاره کنیم، ورودی اصلی بنا در مرکز آن قرار دارد و دو طرف ساختمان تصویری همچون دو بال پرنده را در ذهن تداعی می‌کنند.
ساخت منحنی شکل عمارت شهربانی ارومیه
اعتقاد افراد صاحب فن بر این است که نوع استفاده نظامی بنای تاریخی شهربانی ارومیه عامل اصلی ساخت منحنی شکل آن است و این بنا با احتساب 2 طبقه و یک زیرزمین کوچک در بخش غربی در زمینی به مساحت 2328 متر مربع و به زیربنای 1808 مترمربع قرار دارد.
فضاهای داخلی به‌وسیله یک راه رو مرکزی با عرض 3 متر به یکدیگر متصل می‌شوند که یک شکست متقارن 115 درجه در هندسه پلان باعث ایجاد تنوع در این راهروی یکدست شده است و گستردگی پلان در طول یک محور باعث شده تمام فضاها بتوانند از نور مستقیم استفاده نمایند.
تبدیل عمارت شهربانی ارومیه به "موزه بزرگ مردم شناسی"
عمارت شهربانی حدود نیم قرن پس از ساخت یعنی در سال 1360 از یک ساختمان نظامی به یک ساختمان مسکونی تغییر کاربری داده شد و در تاریخ 22 تیر 1379 خورشیدی و با شماره 2761 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در سال 1385 ، عملیات مرمت و نوسازی عمارت شهربانی ارومیه توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری صورت گرفت و در سال 1392 ، این سازمان تصمیم گرفت تا این عمارت زیبای تاریخی را به موزه تبدیل نماید، بنابراین نام بنا به «موزه بزرگ مردم شناسی ارومیه » تغییر کرد.
عمارت شهربانی ارومیه معرف تاریخ و فرهنگ مردم این شهر
هم اکنون این عمارت ، نه تنها با زیبایی خود شکوه میدان انقلاب ارومیه را دو چندان می‌کند، بلکه تاریخ و فرهنگ مردم ارومیه را در قالب موزه به گردشگران عزیز معرفی می‌کند.
در بخشی از موزه ، ابزار های قدیمی کشاورزی و دامداری همانند گاوآهن ، خنجر ، داس ، سنگ صیقل و غیره به چشم می خورند، در بخشی دیگر، مجسمه چوپانی که لباسی موسوم به «کپنک » را بر تن دارد، مشاهده می‌شود. این لباس از موی بز و پشم گوسفند بافته می‌شد تا چوپان را از سرمای شدید و سوزناک منطقه آذربایجان حفظ کند.
در قسمتی دیگر از موزه ، مجسمه زنانی را می‌بینیم که دستاری در دست دارند و گندم را به بلغور تبدیل می‌کنند. ابزار سنتی کره گیری از دوغ، هم یکی دیگر از ابزارهایی است که زنان آذربایجان در گذشته از آن استفاده می‌کردند و در این موزه نمونه‌هایی از آن‌ها در معرض دید عموم قرار گرفته است.
بازی های قدیمی همچون داما، بش داش و جورابین در این موزه به تصویر کشیده شده است و می توان اسلحه‌های قدیمی گوناگونی مثل تپانچه‌های آمریکایی و روسی را در آن مشاهده کرد، در اتاقی دیگر می‌توان دوربین‌ها و عکس‌های قدیمی که با این دوربین‌ها مصور شده‌اند را دید.
در طبقه دوم نیز انواع عینک های قدیمی، ساعت‌ها، انواع ترازو‌های قدیمی و چرتکه‌ها، فانوس ها و همچنین مجموعه‌ای نفیس از قرآن‌های قدیمی به چشم می‌خورد.
گزارش از آیسان وحید
انتهای پیام/ش
