سمفونی هشت "شوستاکوویچ" از نگاه مشایخی

به گزارش خبرگزاری تسنیم، رویدادهای موسیقایی "مکتب تهران" که پیشتر در آنها آثاری از «موتزارت»، «واگنر» و «الوین لوسیر» مورد بررسی قرار گرفته بودند، این‌بار به تحلیل آثار «دمیتری شوستاکوویچ» پرداخته است که جلسه اول آن با حضور نادر مشایخی برگزار شد و جلسه دوم این رویداد با عنوان «گام سوم» روز یکشنبه چهاردهم مهر 1398، ساعت هفده در مکتب تهران برگزار خواهد شد.

در جلسه‌ای که گذشت، بحث‌های مقدماتی درباره‌ هفت سمفونی اول «شوستاکوویچ» مطرح شد. سمفونی هفتم فضایی برای گسترش دایره‌ مخاطبان این آهنگساز فراهم آورد. سمفونی هفتم در ابتدا معیاری برای جهانی ‌شدن او بود و به‌زودی به فصل جداکننده‌ آثارش تبدیل شد.

«شوستاکوویچِ» سمفونی هشت به بعد، آهنگسازی احیاشده و تازه ا‌ست. بررسی سیر کاری که او انجام داده است و دریافتی که از مسیر خلاقه‌ او داریم، برای علاقه‌مندان موسیقی و هنر، جذاب و پرنکته ا‌ست، ضمن اینکه نوع نگاه ما به آثار او و هر هنرمند دیگر، بخش‌هایی از درونیات ما را برایمان آشکار می‌‌کند.

در جلسه‌ای که گذشت، نادر مشایخی با اشاره به اینکه کارِ «شوستاکوویچ» به ریشه‌های فرهنگی ما در شرق نزدیک است بیان کرد «موسیقی او، آتنال نیست. شنونده‌ موسیقی ایرانی، این فضا را در ریشه‌‌های شنوایی موسیقی‌اش دارد. تحلیل این گزاره، آسان نیست اما روح شنونده‌ شرقی موسیقی، با فضای کار "شوستاکوویچ" همراهی دارد. در سطح جهانی نیز فضای کار او برای مخاطبان تازگی و شادابی داشته است؛ از این جهت "شوستاکوویچ" را می‌شود در مقابل کسانی همچون "شوئنبرگ" قرار داد.»

در این جلسه، به ویژگی‌های محوری هفت سمفونی اول «شوستاکوویچ» اشاره شد. این بررسی از این‌ رو اهمیت دارد که مبانیِ تحلیلِ هشت سمفونی بعد را می‌شود با توجه به این بررسی بنا کرد؛ از جمله اینکه نگرش «شوستاکوویچ» به جنبه‌های هارمونیک موسیقی، مورد توجه ما است. سوال مشخص این است که او از چه روش‌هایی برای ارائه‌ چندصدایی در آثارش استفاده کرده است و دوم این‌که بر چه مبنایی «شوستاکوویچ» به این نتیجه رسید که از حضور گروه کُر در آثار بعدی‌اش چشم‌پوشی کند؟ هشت سمفونی دوم او به جز بخشی از سمفونی سیزده جدا از فضای کُرال نوشته شده‌اند.

مشایخی در بخشی از صحبت‌هایش در جلسه گذشته گفت « تِم‌های مورد استفاده‌ او در هشت سمفونی دوم، طولانی‌اند و بیشتر از 20 میزان ادامه پیدا می‌کنند. در این زمینه، بررسی نقش آثار "گوستاو مالر" در شکل‌گیری این فضا در آثار "شوستاکوویچ" موضوعی جدی‌ است. در کنار این موارد، تاثیر فوتوریست‌ها در برخی نگرش‌های موسیقایی «شوستاکویچ» در هشت سمفونی دومش، قابل پیگیری‌ است. پس از آشنایی با اندیشه‌های فوتوریست‌ها «شوستاکوویچ» نقش جدی‌ برای آواهای برگرفته از محیط‌های صنعتی و ماشینی قائل شد. او به راهی دست‌یافت که بخشی از ایده‌های فوتوریست‌ها را با جنبه‌های عاطفی مدنظرش پیوند بزند.»

در جلسه دوم این رویداد با عنوان «گام سوم»، سمفونی هشت به عنوان مبدأ انتخاب شده، چرا که «شوستاکوویچ» بعد از سمفونی هفت که معروف‌ترین اثر او است، در سمفونی هشت با دیدی تازه جهان را مشاهده می‌کند.

«شوستاکوویچ» در سمفونی هفت، جنگ‌جهانی دوم و مقاومت روسیه و شهر لنینگراد در مقابل آلمان را نشان می‌دهد. بین سمفونی هفت و هشت، اختلاف جالبی است و ما در سمفونی هشت با «شوستاکوویچ» دیگری روبه‌رو هستیم.

در این جلسه همچنین درباره پیشنهاداتی که «شوستاکوویچ» در رابطه با هارمونی دارد صحبت خواهد شد.

این مجموعه‌ رویدادها، با تمرکز بر هشت سمفونی دوم «شوستاکوویچ» ادامه خواهد یافت که دو هفته یک‌بار، یکشنبه‌ها ساعت 17 با حضور نادر مشایخی در مکتب تهران برگزار خواهد شد.
ورود برای عموم علاقه مندان آزاد است.

انتهای پیام/