شرایط دشوار ترکیه در میانه ۲ رزمایش بزرگ ناتو و روسیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، قدرت نمایی های اخیر انگلیس، آمریکا و پیمان نظامی ناتو علیه روسیه در دریای سیاه، پاسخگویی و واکنش فوری روسیه را به دنبال آورد.

ولادمیر پوتین نشان داد که پس از دیدار با جو بایدن نیز در برابر زورگویی های آمریکا و ناتو، سرِ سازش و سکوت ندارد و هر جا که لازم باشد، به نمایش قدرت نظامی ناتو پاسخ می دهد.

قدرت نمایی و رقابت بین روسیه و ناتو، تنها محدود به دریای سیاه نیست و در مدیترانه هم روسیه حرف های زیادی برای گفتن دارد. این در حالی است که در هر دو حوزه جغرافیایی، ترکیه در وضعیت عجیبی به سر می برد. چرا که قدرت نمایی ناتو در دریای سیاه و پاسخ روسیه در دریای سپید یا مدیترانه و حساسیت های خاص روابط و منافع آنکارا با هر دو سو، شرایط دشوار سیاسی و جغرافیایی دشوار ترکیه را به نمایش می گذارد.

 از نسیم دریا تا نسیم تهدید 

این روزها باز هم در دریای سیاه، شاهد تحرکات و قدرت نمایی های مشهودی هستیم که نشان می دهد این منطقه جغرافیایی همچنان که برای روسیه اهمیت دارد، برای ناتو نیز بسیار مهم و حیاتی است و رزمایش نسیم دریا، امسال حال و هوایی دیگر پیدا کرد.

رزمایش نسیم دریا (Sea Breeze Maneuver) یکی از قدیمی ترین تحرکات نظامی تقویم دار و منظم ناتو است که از سال 1997 میلادی تاکنون، هر سال در شمال غرب دریای سیاه برگزار می شود و از این حیث گام غافلگیر کننده ای نیست. اما آن چه باعث شده، امسال این رزمایش اهمیت بیشتری داشته باشد، سیاست های خصمانه تر و تندتر دولت جدید آمریکا در قبال روسیه است.

در 4 سال گذشته و در دوران اقتدار دونالد ترامپ، ناتو و اقدامات این پیمان نظامی، در لیست اولویت های تک رقمی واشنگتن نبود و حتی می توان گفت رفتار ترامپ با ناتو، تحقیرآمیز و کنایی بود.

اما حالا با قدرت گرفتن جو بایدن دموکرات و تیم او و طرح شعار بازگشت آمریکا به صحنه، جنب و جوش بیشتری در رزمایش «نسیم دریا» مشاهده می شود و اقدام انگلیس برای افزایش مشارکت در قدرت نمایی نمایشی در دریای سیاه، یکی از مصادیق دلخوشی متفقین ناتویی آمریکا، به اعمال فشار بر روسیه و حضور در دریای سیاه است.

امسال در رزمایش نسیم دریا که از 28 ماه ژوئن تا 10 جولای یعنی از 7 تیر تا 19 تیر ماه برگزار می شود، نیروی دریایی ترکیه نیز در کنار ناوهای اوکراین، آمریکا، کانادا، انگلیس، هلند، رومانی، بلغارستان، یونان و لتونی و دیگر اعضای ناتو شرکت می کنند.

ایگور کوناشنکوف سخنگوی وزارت دفاع روسیه معتقد است که رزمایش بهانه است و هدف ناتو، چیز دیگری است. او گفته که رزمایش ناتو در اوکراین در واقع یک سرپوش برای پنهان کاری در مورد تحویل تسلیحات مدرن به اوکراین است. وی گفته که واحدهای نظامی روسیه به دقت رزمایش ناتو در دریای سیاه را رصد می کنند و هر جا لازم باشد، پاسخ می دهند.

ترکیه و فاکتور مهم کریمه

در هفته های اخیر، تحرکات روسیه در کریمه بیشتر شده و به دستور سرگئی شایگو وزیر دفاع روسیه، بخشی از واحدهای ارتش این کشور، برای تقویت گروه نظامیان روس در کریمه به این شبه جزیره منتقل شدند.

این در حالی است که مقامات آنکارا در این مدت، بارها حضور روسیه در کریمه را غیرقانونی دانسته و الحاق این شبه جزیره را به خاک روسیه، مصداق اشغالگری قلمداد کردند.

ترکیه در این ماجرا، 3 هدف مهم را دنبال می کند:

1.نمایش همراهی و همنوایی با ناتو در حمایت از اوکراین و مقابله با روسیه.

2.استفاده از کارت تاتارهای کریمه به عنوان ابزار نفوذ.

3.ارتقای سطح همکاری های سیاسی – اقتصادی با اوکراین و کسب امتیازات جدید در دریای سیاه.

ترکیه با فروش پهپادهای مسلح خود به اوکراین و پس از آن فروش همین سلاح استراتژیک به لهستان، تلاش برای جلب همکاری و همراهی مجارستان در تامین امنیت فرودگاه حامد کرزای کابل و توسعه روابط با گرجستان، عملاً قدم در مسیری گذاشته که هیچکدام از آنها برای روسیه خوشایند نیست و می تواند تبعاتی برای ترکیه به همراه بیاورد.

با این حال، ترکیه این ریسک را پذیرفته و تلاش می کند تا جایی که ممکن است با احتیاط، ولو کُند و گام به گام، بر لبه تیغ پیش برود.

ترکیه، نه انگلیس است نه هلند

رویدادهای چند سال اخیر، بارها این واقعیت را به مقامات آنکارا اثبات کرده که در رویکرد کلی ناتو نسبت به امنیت و منافع اعضا، یک دیدگاه همسان و برابر وجود ندارد و چنین نیست که هر کدام از اعضای این پیمان نظامی، به طور تمام و کمال، از حمایت کامل اعضا برخوردار شوند.

به عنوان مثال، در دورانی که در ترکیه و در سال 2016 میلادی، بیش از 145 ژنرال و دریادار وابسته به جنبش فتح الله گولن، کودتای نظامی به راه انداختند، ناتو حتی به صورت سیاسی و تبلیغی، به شکل جدی و نمایان از دولت ترکیه حمایت نکرد.

از این گذشته، در پرونده هایی همچون اکتشافات شرق مدیترانه و تنش های ترکیه با یونان و قبرس، ناتو عملاً از یونان و قبرس حمایت کرده و علاوه بر تسلیح قبرس توسط آمریکا، شاهد محروم ماندن ترکیه از عضویت در مجمع گاز شرق مدیترانه بوده ایم.

در نتیجه اگر ترکیه بنا به هر دلیلی در دریای سیاه یا در مدیترانه و مناطق دیگر، با روسیه در شرایط دشوار قرار بگیرد، بسیار بعید و دور از ذهن است که اقدام حمایتی خاصی از سوی ناتو صورت بگیرد.

در روزهای اخیر، دو بار بین روسیه و انگلیس و بین روسیه و هلند، در دریای سیاه، برخوردهایی روی داده که می توانست جرقه ای برای تنش های بزرگ باشد. اما پیداست که میزان حمایت آمریکا و دیگر اعضای ناتو از انگلیس و هلند کاری کرده که روسیه نیز در پاسخ دادن به هر دو کشور اروپایی، جنبه احتیاط را در نظر بگیرد.

روسیه قدرت مهمی است که با استفاده از ظرفیت های ژئوپولیتیک مهم سوریه در مدیترانه، عملاً آتش را به نزدیکی خانه دشمن برده و علاوه بر آن که در دریای سیاه، با ناتو مقابله می کند، در شرق مدیترانه نیز توانمندی ها و ابزارهایی دارد که می تواند آمریکا و همراهان او را مهار کند.

این در حالی است که ترکیه، در شرق مدیترانه، منافع بلندمدت و راهبرد حیاتی دارد و ناچار است در هر دو گستره دریایی یعنی دریای سیاه و دریای مدیترانه، با روسیه رابطه خوبی داشته باشد.

در پایان باید گفت، ترکیه در 7 دهه متمادی، همواره تلاش کرده تا با روسیه رفتاری از سر احتیاط داشته باشد و به عنوان بخشی از یک سپر و کمربند، پیمان نظامی ناتو را از بابت قدرت روسیه آسوده خاطر کند. اما در 10 سال اخیر، این معادله به شکل جدی تغییر یافته است. این تغییر را می توان با دو فاکتور هم، تخلیص  و صورت سازی کرد:

1.در گذشته، در ذهن دولتمردان آنکارا، عضویت در ناتو و توپ زدن در زمین آمریکا و اروپا به مثابه خصومت با روسیه بود و ترکیه خود را عضو مهم ناتو و متفق همیشگی و لایتغیر غرب می دانست. اما حالا شواهد نشان می دهد که رفاقت ترکیه با روسیه در چندین حوزه مهم همچون انتقال انرژی، تسلیحات موشکی، نیروگاه هسته ای، توریسم و منافع کلان اقتصادی، بسیار مهم تر از آن است که دولت اردوغان بخواهد در همنوایی و همراهی با ناتو، خود را در مقابل کرملین قرار دهد.

2.روابط ترکیه نه با آمریکا و نه با اروپا، حال و روز خوبی ندارد و ترکیه به این باور رسیده که نمی تواند برای همیشه در زمین غرب بماند. در نتیجه در موازنات قدرت در دو حوزه حساس دریای سیاه و مدیترانه، ترکیه ناچار است سیاست موازنه و مشی شبیه به بی طرفی را حفظ کند.

انتهای پیام/