رایزن فرهنگی روسیه در ایران: همکاری‌های مسکو-تهران دلگرم‌کننده شده است
نیتیکنتو پتر، با بیان اینکه فرهنگ مقوله‌ای است که ملت‌ها را به هم پیوند می‌دهد و به هم نزدیک می‌کند، گفت: در سال‌های گذشته همکاری مسکو و تهران بیشتر منحصر در مذاکره بود اما وضعیت فعلی دلگرم‌کننده است و امکان تبدیل ایده‌ها به کار واقعی فراهم شده است.
به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، هفته علمی و فرهنگی روسیه در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد. نیتیکنتو پتر، رایزن فرهنگی سفارت فدراسیون روسیه در ایران با حضور در این نشست گفت: من مطمئن هستم که هر یک از ما، با شنیدن کلمه "فرهنگ"، به طور کلی آنچه را که ذیل آن، مورد بحث قرار می‌گیرد، درک می‌کنیم. با این حال، هنگامی که سعی می‌کنیم جزئیات بیشتری در مورد این پدیده را مورد بحث قرار دهیم، به احتمال زیاد ارائه یک تعریف روشن و جامع از آن دشوار خواهد بود.
وی با بیان اینکه مفهوم "فرهنگ" دارای معنای گسترده‌ای است و البته می‌توان معنای محدودی هم برای آن متصور شد، گفت: این کلمه، یک معنای فلسفی را نیز در بر می‌گیرد. فرهنگ یک مفهوم کاملاً کلی و در عین حال بسیار مهم است. در چارچوب این سخنرانی، پیشنهاد می‌کنم زمان را برای انتخاب یک تفسیر دقیق از کلمه فرهنگ هدر ندهیم، بلکه بپذیریم که فرهنگ ترکیبی از چندین عنصر است که شامل هنر (فیلم، تئاتر، موسیقی و نقاشی)، زبان، آموزش، ورزش، علم و گردشگری است. بر این اساس، مجموعه تعاملات مسکو و تهران در هر یک از حوزه‌های ذکر شده، همکاری روسیه و ایران در زمینه‌های فرهنگی را شکل خواهد داد.
رایزن فرهنگی روسیه در ایران خاطرنشان کرد: اول از همه، لازم است که مبانی حقوقی همکاری‌های فرهنگی روسیه و ایران را به وضوح تشریح کنیم. تفاهم نامه همکاری بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی ایران و وزارت فرهنگ فدراسیون روسیه در تاریخ 15 دسامبر 2015، 24 آذر 1394 مبنای حقوقی همکاری روسیه و ایران در زمینه فرهنگی است. علاوه بر این، در سال 2017،1396 تصمیم به ایجاد کمیته‌ای فرهنگی در چارچوب کمیسیون دائمی همکاری‌های تجاری و اقتصادی ایران و روسیه گرفته شد. در نتیجه، جنبه فرهنگی تعاملات دو کشور همتراز با تعامل سیاسی، تجاری و اقتصادی قرار گرفت که نشان دهنده علاقه بالای کشورهای ما به تبادلات فرهنگی است.
پتر با بیان اینکه یکی دیگر از اسناد مهم و اساسی در زمینه همکاری‌های فرهنگی بین تهران و مسکو، موافقت‌نامه تاسیس نهادهای فرهنگی و شرایط فعالیت مراکز فرهنگی دو کشور است که در آوریل 2021 فروردین 1400 به امضا رسید، گفت: متأسفانه این توافقنامه هنوز اجرایی نشده است و توضیح کمی در مورد این توافق ارائه خواهم کرد اما علاوه بر این تفاهمات، یادداشت‌های همکاری محدودی به صورت مجزا از این تفاهمات، میان نهادهای فرهنگی دو کشور صورت گرفته است. یادداشت تفاهم میان هنرستان دولتی مسکو با نام پی. آی چایکوفسکی و بنیاد هنری و فرهنگی رودکی، تفاهم نامه همکاری علمی و فرهنگی بین موزه دولتی ارمیتاژ و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ایران، امضای تفاهم نامه در زمینه گسترش همکاری‌های دوجانبه میان موزه دولتی هنرهای زیبای پوشکین و مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران، امضای تفاهم نامه فیلمسازی میان وزارت فرهنگ فدراسیون روسیه و سازمان سینمایی و حوزه سمعی و بصری جمهوری اسلامی ایران، برنامه عملیاتی برای توسعه همکاری های دوجانبه در زمینه تربیت بدنی و ورزش، توافقنامه لغو روادید انفرادی برای گردشگرانی که به صورت گروهی سفر می‌کنند، انعقاد تفاهم نامه‌های همکاری میان دانشگاه‌های دو کشور بخشی از این تفاهم نامه‌ها است و اسناد مشابهی از این دست همچنان امضا می‌شوند. بنابراین انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک، موارد زیاد دیگری به لیست همکاری میان ایران و روسیه اضافه شود.
وضعیت فعلی همکاری های میان ایران و روسیه
پتر به دوره ماموریت کاری خود که از سال ،2019 1398آغاز شده اشاره کرد و در تشریح وضعیت فعلی روابط فرهنگی ایران و روسیه گفت: اولین رویداد بزرگی که در بدو ورود به ایران با آن مواجه شدم، روزهای فرهنگی روسیه بود که در نوامبر 2019، 1398 در تهران و قزوین برگزار شد. طبق توافقات موجود، مقرر شد که ابتدا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شما رویدادهایی را در روسیه برگزار می کند، که آخرین آن در سال 2018، 1397 بود. سپس سال بعد وزارت فرهنگ ما مراسمات و برنامه‌های خود را در ایران برگزار کند (2019، 1398). پس از برگزاری این مراسم، به مدت یک سال این رویداد فرهنگی برگزارنشد. چند ماه بعد، همه‌گیری کرونا آغاز شد و به نظر من این دوره سخت‌ترین زمان کار ما بود. حقیقت این است که مقامات هر دو کشور مجبور به اعمال محدودیت برای برگزاری رویدادهای جمعی شدند و همه رویدادهای فرهنگی نیز بالتبع متعلق به این دسته هستند. خدا را شکر که اکنون شرایط به حالت عادی برگشته است، هرچند که مثلاً برنامه روزهای فرهنگی دیگر ادامه پیدا نکرده و هنوز از سر گرفته نشده است.
رایزن فرهنگی روسیه در ایران با اشاره به عادی شدن وضعیت و پایان همه گیری ویروس کرونا، یعنی تقریباً از نیمه دوم سال 2021، 1400 گفت: از این زمان به بعد، تبادلات فرهنگی میان روسیه و ایران به تدریج از سر گرفته شد و امروز وضعیت بسیار خوبی داریم. اولاً فیلم‌های ایرانی و روسی به طور مرتب در جشنواره‌های دو کشور از جمله جشنواره بین‌المللی فیلم فجر و جشنواره بین المللی فیلم مسکو به نمایش در می‌آیند. ثانیاً، علاقه مندان به موسیقی و هنرمندان روسی و ایرانی این حوزه در رویدادهای بین المللی که توسط دو کشور برگزار می‌شود، شرکت می‌کنند. در سال 2021، 1400، حسین نورشرق، خواننده ایرانی، کنسرتی را به زبان فارسی در سالن رحمانینوف کنسرواتوار دولتی مسکو به نام P.I. چایکوفسکی برگزار کرد. در سال 2023، 1401در تهران و در چارچوب سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر، گروه ویوا موز وابسته به کاپلا دولتی سن پترزبورگ کنسرتی اجرا کرد و در حاشیه چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر A.A. Bryantseva، سنت پترزبورگ نمایش "لیزای بیچاره" را اجرا کرد.
وی در معرفی سومین دسته از برنامه‌هایی که نشان‌دهنده تبادلات فرهنگی ایران و روسیه بود، گفت: در مقاطع مختلفی بزرگترین موزه‌های دو کشور، نمایشگاه‌های موضوعی را برای آشنایی بیشتر بازدیدکنندگان این موزه‌ها با فرهنگ روسیه و ایران طراحی کردند. در سال 202١ - نمایشگاه "اشعار و نقاشی‌های مربوط به نظامی گنجوی" در موزه هنرهای مشرق زمین، در سال ٢ ٢٢ نمایشگاهی از آثار برگزیده برگزیدگان مسابقه بین المللی عکاسی خبری آندری استنین در گالری هنری کوثر زیر نظر صدا و سیما و در سال 2023 نمایشگاهی از آثار هنرمند ایرانی حسن روح‌الامین در موزه دولتی شرق برگزار شد.
پتر افزایش ارتباطات دو کشور در حوزه ورزش را بخش دیگری از این تبادلات برشمرد و ادامه داد: در سال 2022 جلساتی در تهران میان نمایندگان کمیته پارالمپیک ایران و روسیه برگزار شد.در سال 2023 در ایران دیدارهای دوستانه‌ای میان تیم‌های فوتبال زنیتِ سنت پترزبورگ و فولاد مبارکه سپاهانِ اصفهان و همچنین بین تیم‌های ملی فوتبال فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران برگزار شد. ضمناً در چارچوب همکاری‌های ورزشی، موضوع افتتاح زورخانه سنتی در حال بررسی است.
رایزن روسیه در ایران با بیان اینکه تبادلات بین دانشگاهی با پویایی بالایی در حال پیشروی است، خاطرنشان کرد: در این زمینه، شما بهتر از من با چنین تعاملی آشنا هستید. تا آنجایی که من اطلاع دارم دانشگاه امام صادق (ع) تفاهم نامه‌ای با دانشگاه MGIMO امضا کرد که با توجه به اینکه فارغ التحصیل این دانشگاه روسیه هستم، از شنیدن آن خوشحالم. احتمالاً یکی از راه‌های اصلی تجسم مادی فرهنگ، کتاب است. در این زمینه روسیه و ایران نیز به توفیقاتی دست یافته‌اند. همین چند روز پیش نمایشگاه بین المللی کتاب تهران که هیئت اتحادیه کتاب روسیه در آن حضور داشت، به کار خود پایان داد. علاقه بسیار زیادی به غرفه ما وجود داشت، چه در ادبیات داستانی و چه در ادبیات آموزشی.
او ادامه داد: در کل باید به این نکته اشاره کنم که کتاب‌های بسیاری از نویسندگان روسی در کتابفروشی‌های ایران به فروش می رسد. به نظر من، این نشان دهنده علاقه مخاطب ایرانی به ادبیات روسیه است. همچنین می‌توانم بگویم که در روسیه نیز به آثار نویسندگان و شاعران فارسی زبان علاقه زیادی وجود دارد. در حال حاضر، طرح‌هایی برای ایجاد یک نشریه برای انتشار آثار نویسندگان معاصر روسی در ایران و نویسندگان معاصر ایرانی در روسیه در حال بررسی است. در این زمینه البته مشکلاتی وجود دارد که در درجه اول مباحث مربوط به ترجمه و مسائل مربوط به قوانین دو کشور است، اما ماهیت این مشکلات عمدتاً فنی است. مهم این است که ساکنان کشورهای ما به ادبیات همدیگر علاقه داشته باشند که این منجر به توسعه روابط فرهنگی خواهد شد.
پتر با بیان اینکه زبان در نظام ارتباطات فرهنگی ما جایگاه ویژه و منحصر به فردی دارد و بدون فهم زبان، همدیگر را درک نخواهیم کرد، گفت: زبان در فرهنگ جایگاه ویژه‌ای دارد. زبان روسی در بسیاری از دانشگاه‌های ایران و زبان فارسی در دانشگاه‌های روسیه تدریس می‌شود.
او در تشریح موانع موجود در همکاری‌های فرهنگی میان مسکو و تهران گفت: من به طور ویژه در خصوص توافقنامهای صحبت می‌کنم که رویه عملکرد مراکز فرهنگی فدراسیون روسیه را تعیین می‌کند که هنوز به تصویب مجلس ایران نرسیده است. به همین دلیل است که روس ساترودنیچستوا، بنیاد Russkiy Mir و سایر سازمان‌های بشردوستانه روسی نمی‌توانند آموزش زبان روسی به شهروندان ایرانی و برنامه آشنایی شهروندان ایرانی با ابعاد متنوع غنای فرهنگی روسیه را آغاز کنند. در حالی که نمایندگی فرهنگی ایران در مسکو علیرغم عدم وجود توافقنامهای که لازم الاجرا باشد، مشغول به کار است. امیدواریم مقامات ایرانی هر چه زودتر مجوزهای لازم را در اختیار ما قرار دهند.
رایزن فرهنگی روسیه در ایران با اشاره به اینکه فرهنگ دو کشور روسیه و ایران از نظر ظاهری کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند، اما در عین حال بسیار غنی هستند، گفت: شما "خاتم" دارید، ما "ماتریوشکا" داریم. شما میناکاری، ما خاخلاما داریم. با وجود تفاوت‌هایشان، فرهنگ‌های ما مقوله‌های رقیب یکدیگر نیستند. فرهنگ‌های ما باید مکمل یکدیگر باشند و بدنه حاضر در عرصه فرهنگ باید با سنت‌ها و فرهنگ مردم کشورهای خارجی آشنا باشند، آنگاه در فضای حسن همجواری و دوستی زندگی خواهیم کرد.
نیتیکنتو پتر در پایان خاطرنشان کرد: به طور جداگانه، می‌خواهم تأکید کنم که ما و شما رویکردهای مشابهی نسبت به ارزش‌های خانواده داشته و در این زمینه اشتراک نظر داریم. از این نظر، مردم ما از نظر جهان‌بینی بسیار نزدیک به یکدیگر هستند. در طول سفر کاری خود، متوجه یک روند دلگرم‌کننده شدم. در سال 2019 که من به ایران آمدم، همکاری مسکو و تهران بیشتر منحصر در مذاکره بود. یعنی هیئت‌هایی از کشورهای ما با یکدیگر ملاقات کردند و پیشنهاداتی را ارائه کردند و در مورد آن‌ها بحث کردند و بحث فقط به اینجا ختم شد. اما اخیراً امکان تبدیل ایده‌های روی کاغذ به کارهای واقعی و عملی فراهم شده است. امیدوارم این روند ادامه داشته باشد.
پتر در حاشیه این نشست در مصاحبه با خبرنگار تسنیم در تشریح نظر خود نسبت به برگزاری این رویداد ضمن تشکر از مسئولان برگزار کننده این رویداد، گفت: فرهنگ مقوله‌ای است که ملت‌ها را به هم پیوند می‌دهد و به هم نزدیک می‌کند و ما را قادر می‌سازد که با زبانی مشترک با یکدیگر گفتگو کنیم و نقاط مشترکمان را شناسایی کنیم تا مسائل اساسی را در محیطی آرام و صلح آمیز و منطقی حل کنیم. در این فرصت کوتاه می‌خواهم از مدیریت دانشگاه امام صادق(ع) تشکر کنم که زحمات زیادی برای برگزاری این رویداد کشیدند. من مطمئنم این امر نه تنها موجب افزایش ارتباطات فرهنگی در زمینه‌های علمی خواهد بود بلکه زمینه را برای همکاری در سایر حوزه‌ها نظیر سیاست و اقتصاد نیز فراهم خواهد کرد.
به گزارش تسنیم، هفته علمی و فرهنگی روسیه در دانشگاه امام صادق(ع) براساس ابتکار گروهی از دانشجویان این دانشگاه و با حمایت‌های معاونت پژوهشی و همچنین دفتر همکاری‌های بین‌الملل این دانشگاه برگزار شد.
انتهای پیام/
