آیا روابط ترکیه و حماس تغییر می‌کند؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، همزمان با تداوم جنایات رژیم صهیونیستی در غزه، رسانه ها و منابع خبری ترکیه، مطالب و تحلیل های مختلفی در مورد تصمیمات دولت اردوغان در قبال مساله فلسطین، منتشر می کنند.

برخی از این تحلیل ها، به طور مستقیم، مربوط به نوع و ماهیت روابط ترکیه با مبارزین فلسطینی و تشکیلات خودگردان است.

انتشار گزارش جدیدی توسط بی.بی.سی ترکی، رسانه های ترکیه را با این سوال روبرو کرده است: آیا حین اجرای عملیات بزرگ طوفان الاقصی توسط مبارزین فلسطین، رهبران سیاسی این گروه ها در آنکارا و استانبول حضور داشتند؟

منابع مطلع می گویند، تنها چند ساعت پس از این عملیات، دولت اردوغان از سران حماس خواسته خاک ترکیه را ترک کنند. این خبر، یادآور این موضوع است که سال گذشته و پس از آغاز روند عادیسازی روابط آنکارا - قاهره، تیم اردوغان حاضر شد بنا به درخواست مستقیم عبدالفتاح سیسی، از فعالان سیاسی و رسانه ای عضو اخوان المسلمین مصر بخواهد که فعالیت های خود را در آنکارا و استانبول متوقف کنند و از این کشور بیرون بروند.

اسماعیل هنیه به درخواست اردوغان رفت؟

سالهاست که سران حماس ارتباط نزدیکی با اردوغان و دیگر سران حزب عدالت و توسعه دارند. خالد مشعل رئیس اسبق دفتر سیاسی حماس، بارها به دعوت اردوغان و داود اوغلو، مهمان کنگره های حزب عدالت و توسعه بود. البته به موازات آن، ترکیه با محمود عباس و مقامات تشکیلات خودگردان فلسطین نیز، روابط گسترده ای داشته و در عین حال، برای حفظ رابطه با رژیم صهیونیستی هم اشتیاق فراوانی نشان داده است.

اگر چه حماس در ترکیه، برخلاف قطر، صاحب دفتر رسمی نیست اما سران آن، همواره به ترکیه سفر کرده و بخشی از فعالیت های سیاسی و تبلیغاتی خود را نیز در استانبول متمرکز کرده اند.

حالا همه رسانه های ترکیه می دانند که در سال ‌های اخیر، برخی از مقامات حماس برای دوره‌های کوتاه یا طولانی در ترکیه اقامت داشته و یا به طور مکرر به ترکیه سفر کرده ‌اند.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اخیراً در سخنرانی خود آشکارا اعلام کرد که او در مورد حماس دیدگاهی دارد که با نظر مقامات کشورهای عربی در تضاد است و برخلاف آنان، حماس را نه به عنوان یک گروه تروریستی بلکه به عنوان مجاهدین آزادیخواه می شناسد.

اما ظاهراً این حرف اردوغان، جنبه دلجویی و حمایت معنوی نیز داشته است. چرا که بر اساس ادعای مطرح شده توسط بی.بی.سی ترکی، در 7 اکتبر و در اثنای اجرای عملیات طوفان اقصی، اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس و برخی از مقامات این گروه مبارز، در استانبول حضور داشتند. با این وجود، نه سران حماس و نه مقامات ترکیه در این مورد اظهار نظر رسمی نکرده اند.

در گزارش بی.بی.سی به این نکته نیز اشاره شده که در مصاحبه تلویزیونی شبکه الجزیره با اسماعیل هنیه که بلافاصله پس از حملات 7 اکتبر انجام شد، عبارت استانبول روی صفحه تلویزیون نمایش داده شد.

دوم این که در تصویر هنیه و گروهی که در حین انتشار خبر حملات 7 اکتبر از تلویزیون، در اتاقی نماز می خوانند، پرچم کوچک ترکیه در اتاق وجود دارد.

یکی از سیاستمداران نزدیک به حماس در پاسخ به رسانه ها در مورد این مساله، اعلام کرده که چون مقامات ترکیه در این مورد اظهارنظر نکرده اند، به خودش اجازه نمی دهد درباره صحت و سقم حضور هنیه در ترکیه حرفی بزند.

گفته شده پس از عملیات طوفان اقصی، یکی از رابط های دولت اردوغان با اسماعیل هنیه و افراد او تماس گرفته و از آنها می خواهد به منظور حفظ برخی مصالح سیاسی، ترکیه را ترک کنند. اما بخش ارتباطات نهاد ریاست جمهوری ترکیه، با انتشار پیامی به زبان عربی در حساب X (توییتر) چنین موضوعی را تکذیب کرد.

در این توییت آمده است: «این ادعاها مبنی بر اینکه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور به مقامات ارشد حماس دستور داده فوراً ترکیه را ترک کنند، کاملاً بی اساس است».

اما سایت المانیتور و چند سایت خبری دیگر، اعلام کردند که با منابع موثق خود تماس گرفته و اطمینان یافته اند که هنیه، به درخواست دولت ترکیه، خاک این کشور را ترک کرده است. در همین حال، یک منبع نزدیک به حماس در گفتگو با بی.‌بی‌.سی ترکی گفته؛ «برخی ها می خواهند روابط حماس و ترکیه را خراب و اختلاف ایجاد کنند». این منبع، همچنین اشاره کرده که ترکیه در حال مذاکره با همه طرف‌ ها است.

تفاوت در مواضع دولت، مردم و احزاب ترکیه درباره اسراییل

مردم مسلمان ترکیه در استان های مختلف این کشور، به انحای مختلف، خشم و انزجار خود از جنایات اسراییل را باز کردند. برخی از احزاب سیاسی نظیر حزب سعادت و حزب آینده نیز به طور جدی و قاطعانه علیه اسراییل موضع گرفتند و خواهان تجدیدنظر در مورد رابطه با اسراییل شدند. اما رفتار دولت و حزب حاکم طور دیگری بود.

در روزهای گذشته در ترکیه و در زمینه مساله فلسطین و غزه، با دو رویداد مهم مواجه شدیم: نخست این که شاخه استانبول حزب عدالت و توسعه یک اجتماع سیاسی بزرگ به منظور حمایت از مردم غزه برگزار کرد. پیش بینی شده بود که بیش از یک میلیون از هواداران اردوغان در این مراسم گرد هم آیند اما ظاهراً این عدد به زحمت به مرز پانصد هزار نفر رسیده است. چرا که دعوت از مردم برای حمایت از غزه، در واقع یک فراخوان حزبی بود و همچنان که پیش بینی می شد، به یک جلسه پرشور برای تبلیغات حزبی و سیاسی تبدیل شد.

آن هم در شرایطی که کمتر از 5 ماه به انتخابات شهرداری های ترکیه باقی مانده است. اتفاق دوم نیز، اعلام تصمیم کوهن وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی، برای خروج کلیه دیپلمات های این رژیم از سفارتخانه آنکارا و کنسولگری استانبول بود.

کوهن آشکارا اعلام کرد که با توجه به مواضع تند ترکیه، در مورد روابط خود با این کشور تجدیدنظر می کند. اما حالا خبر دیگری در رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه مورد توجه قرار گرفته که ارائه یک داوری روشن و ارزیابی دقیق درباره آن دشوار است.

رفتار معنی دار دستگاه دیپلماسی ترکیه پس از بیانیه کوهن

همچنان که اشاره شد، کوهن وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی، اعلام کرد که این رژیم به خاطر مواضع تند ترکیه، تمایل دارد در مورد روابط خود با این کشور تجدیدنظر کند. اما نکته جالب اینجاست که وزارت امور خارجه و به تعبیری دستگاه دیپلماسی ترکیه، حاضر نشد در صحنه علنی و آشکار به این بیانیه پاسخ دهد.

در شرایط طبیعی، تیم اردوغان هیچ فرصتی را برای حمله رسانه ای به اسراییل از دست نمی داد. اما این بار آنکارا ترجیح داد در برابر کوهن سکوت کند. شاید به این دلیل که ترکیه، مایل است که با وجود همه تنش ها و مشکلات جدید، در هر حال رابطه خود را با رژیم صهیونیستی اسراییل حفظ کند.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که چالش ها و پیچیدگی های خاصی در روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی وجود دارد. با توجه به نوع تصمیم و رفتار اردوغان و حزب عدالت و توسعه در قبال رژیم صهیونیستی، بسیاری از تصمیمات مربوط به چند و چون رابطه با مبارزین فلسطینی از یک سو و صهیونیست ها در سوی دیگر تغییر می کند.

در نتیجه نمی توان انتظار داشت که ترکیه در میان مدت، در مورد مساله فلسطین و چند و چون ارتباط با اسراییل به یک سیاست با ثبات و پایدار برسد.

انتهای پیام/