نگرش ترکیه به خروج کامل آمریکا از سوریه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، زمزمه احتمال خروج کامل ارتش آمریکا از سوریه، بازتاب وسیعی در رسانه های ترکیه پیدا کرده است. ترکیه با همسایه جنوبی اش یعنی سوریه، مرز طولانی 915 کیلومتری دارد که در سالیان گذشته، علاوه بر تلاطم امنیتی، همواره مسیر ورود آوارگان بوده و حتی دیوار طولانی بتنی ترکیه، نتوانسته به دغدغه مقامات امنیتی آنکارا پایان دهد.

صد البته مساله فقط این نیست و دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه ترکیه، در طول بحران سوریه، نه بخشی از راه حل، بلکه بخشی از بحران و تنش بوده و دولت اردوغان در یک دوره طولانی، تلاش کرد تا یک دولت دست نشانده مرکب از اعراب اخوانی، اعراب لیبرال و ترکمان ها را در دمشق بر سر قدرت بیاورد.

اما این طرح، با میلیاردها دلار هزینه شکست خورد و آنکارا نتوانست به چنین هدفی دست پیدا کند. با این حال، ترکیه بارها به بهانه مبارزه با نهادهای اقماری گروه تروریستی پ.ک.ک به شمال سوریه حمله ور شده و چندین عشیره ترکمان و عرب شمال سوریه را مسلح کرده است.

در نتیجه حالا هم، زمزمه خروج احتمالی آمریکا از سوریه، موضوعی است که برای سیاستمداران ترکیه و متخصصین حوزه روابط بین الملل و مطالعات امنیت ملی در این کشور، از اهمیت بالایی برخوردار است.

دولت اردوغان، در طول سال 2023 میلادی، بارها تلاش کرد تا روابط خود را با دمشق و دولت بشار اسد عادی کند. اما اسد، در موضعی هوشمندانه و به جا، عادی سازی را منوط و مشروط به خروج کامل نظامیان ترکیه از سوریه کرد.

انتشار مقاله ای در فارن پالیسی درباره اندیشیدن جو بایدن به ترک کامل سوریه، از طرف چندین تحلیل گر سیاسی در ترکیه، مورد ارزیابی قرار گرفته است.

ترکیه باید حساب کتاب کند

سمرا آلکان از تحلیلگران سیاسی ترکیه درباره احتمال خروج آمریکا از ترکیه نوشته است: «مقاله چارلز لیستر از تحلیلگران مشهور آمریکا در مجله فارین پالیسی، نشان دهنده این است که تحولات جدیدی در حال رخ دادن است. او درباره احتمال برنامه ریزی آمریکا برای خروج از سوریه صحبت می کند و معتقد است، در شرایطی که تنش و خصومت ها در خاورمیانه پس از حملات اسرائیل به اوج خود رسیده، عجیب نیست اگر دولت بایدن در این بحران پیچیده منطقه ای، در اولویت های نظامی خود تجدید نظر کند. به محض انتشار تحلیل لیستر، پنتاگون اعلام کرد که چنین هدفی در کار نیست. اما لیستر، در شبکه اجتماعی ایکس به این اشاره کرد که این سرعت پاسخگویی و حساسیت پنتاگون گویای همه چیز است!»

آلکان، ادامه موضوع خروج آمریکا از ترکیه را به رقابت های منطقه ای و موقعیت ترکیه ربط داده و نوشته است: «لیستر در مقاله خود تأکید می کند که احتمال خروج کامل نیروهای آمریکایی از سوریه، یک نگرانی جدی است. تصمیم نهایی در مورد عقب نشینی گرفته نشده است، اما چهار منبع در وزارت دفاع و وزارت خارجه آمریکا می گویند، کاخ سفید دیگر حاضر نیست برای ادامه ماموریتی که غیر ضروری به نظر می رسد، پول خرج کند. به همین دلیل، در حال حاضر برای تعیین چگونگی و زمان خروج، گفتگوهای کارشناسی ادامه دارد. اگر عقب نشینی رخ دهد، احتمالاً بحران حل نشده سوریه به یک معنا عمیق تر می شود و ممکن است داعش دوباره قدرت بگیرد. شاید در دوره ای که چنین فشارهایی در خاورمیانه وجود دارد، طرح موضوع خروج از سوریه واقع بینانه به نظر نرسد. اما از سوی دیگر، می ‌توان گفت گام مهمی مانند عقب‌ نشینی در روندی که کم کم رقابت انتخاباتی در آمریکا آغاز می ‌شود، به خودی خود یک تحول مهم است. یکی دیگر از موضوعات قابل توجه در مقاله لیستر، این است که روسیه و ایران در صورت عقب نشینی آمریکا، ممکن است نه تنها در سوریه بلکه در کل منطقه قوی تر شوند. علاوه بر ایران و روسیه، ترکیه نیز ارتباط تنگاتنگی با این پرونده دارد و تحولات آتی سوریه برای ما بسیار مهم است».

 دو مانع عمده ترکیه در سوریه

سمرا آلکان درباره دغدغه های امنیتی ترکیه در بستر تحولات جدید منطقه نوشته است: «نظام بین الملل، تحت تاثیر تحولات پس از طوفان الاقصی قرار گرفته و ترکیه نیز در این شرایط، باید ارزیابی امنیتی جدیدی داشته باشد و با این سوالات مواجه شود: وضعیت ترکیه در چنین دوره سختی چگونه خواهد بود؟ آیا می توان خطرات و تهدیدات را از بین برد؟ آیا می توان فرصت ها و نقاط قوت را آشکار کرد؟ از جمله تهدیدات جدی علیه امنیت ملی ترکیه، باید به ساختار سیاسی – نظامی شمال سوریه اشاره کنیم. جایی که تداوم حمایت ‌های تسلیحاتی و مالی از نهادهای اقماری پ.ک.ک، افزایش بی ‌ثباتی و بی اعتمادی در کشورهای اطراف را رقم می زند. در این شرایط سخت، ترکیه نیاز به رهبری قوی دارد. با وجود تمام انتقاداتی که از عملکرد سیاسی و اقتصادی اردوغان داریم، نمی توان قدرت رهبری او را نادیده گرفت. او و هاکان فیدان، دارای توان و تجربه ای هستند که باید در این مقطع دشوار، به نمایش گذاشته شود. فکر می کنم اقداماتی که فیدان در دوره آتی انجام خواهد داد، بسیار مهم است. در عین حال، تاثیر موضوعات پیرامونی بر نتایج انتخابات ترکیه و تحولات سیاسی کشور ما، بسیار مهم است. در چنین دوره ای که محیط خارجی در حال تغییر است، محیط داخلی نیز ممکن است در بسیاری از زمینه ها تغییر کند».

سمرا آلکان و بسیاری دیگر از تحلیلگران سیاسی ترکیه، بر این باورند که مثلث اردوغان – فیدان – کالن، بی میل نیست که یک بار دیگر، حمله زمینی به مناطق شمال سوریه را در دستور کار قرار دهد.

اما در شرایط کنونی، با دو مانع بزرگ مواجه است: اولی بحران اقتصادی و احتمال واکنش تند و منفی مردم به یک عملیات پرهزینه و دردسرساز، دومی نیز در نظر گرفتن واکنش های احتمالی آمریکا. چرا که در شرایط فعلی، قرارداد خرید 40 فروند جنگنده اف 16 از آمریکا، به مهمترین هدف سیاسی – دفاعی دولت اردوغان تبدیل شده و کسی نمی خواهد این توافق نیم بند و نهایی شده، به هم بخورد.

آیا رفتن آمریکا به معنی قدرت گرفتن ترکیه است؟

برخی از ملی گرایان، ژنرال های بازنشسته و طرفداران گرایش های میلیتاریستی و مداخله گرایی نظامی، قبر این باورند که ترکیه باید در سوریه، قدرت نظامی قابل توجهی داشته باشد و در نتیجه، رفتن آمریکا، قطعاً به سود آنکارا است. اما برخی دیگر از مفسرین و کارشناسان، معتقدند که در صورت خروج کامل آمریکا، قدرت کامل، در اختیار دو کنشگر مهم به نام های روسیه و ایران خواهد بود. به همین دلیل، خروج کامل نظامیان آمریکایی از سوریه، می تواند دولت اردوغان را با وضعیتی روبرو کند که در آن، محاسبات هزینه – فایده، چندان آسان نخواهد بود.

انتهای پیام/