Erdoğan, Biden'dan Umudunu Kesti Mi?

Tesnim Haber Ajansı- Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın cuma günü yaptığı açıklama, Ankara’nın Joe Biden hükümetiyle ilişkileri güçlendirme çabalarının sonuçsuz kaldığını bir kez daha gösterdi.

Türkiye ile Yunanistan arasında artan gerilim ve askeri tehdidin ardından Türkiye'nin en modern ve güçlü hava kuvveti filosu ihtiyacı giderek arttı.

Recep Tayyip Erdoğan, cuma namazı çıkışında basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Tehdit kokan ifadeler kullanan Erdoğan, ABD’yi başka bir ülkeden savaş uçağı almakla tehdit etti.

Erdoğan, "Bizi başka yollara sevk etmesinler. Dünyada savaş uçaklarını satan tek yer ABD değil. Yani farklı yollardan kastım, dünyada savaş uçaklarını satan yer sadece Amerika değil. İngiltere satıyor, Fransa satıyor, Rusya satıyor her yerden bunu temin mümkün. Bunun için de bize sinyal çakanlar var." dedi.

Akşam gazetesi bugünkü (10 Eylül) birinci sayfasında Erdoğan’ın Yunanistan açıklamasına atıfta bulunarak "S-300'ü Biden'la konuşacağım" başlığını kullandı. Yeni Birlik gazetesi de Erdoğan'ın "Diğer ülkelerden uçak alabiliriz" dediğini aktardı.

ABD'den F-16 savaş uçağı alımı çıkmaza girmesi üzerine Erdoğan'ın ekibi bu konuyu generallere bırakmayı tercih etti ve bu nedenle üst düzey bir askeri heyet, Pentagon yetkilileri ve uçakları Ankara'ya koşulsuz şartsız teslim etmeye ikna etmek için Washington’a gitmişti.

ABD’nin belirlediği aşağılayıcı şarta göre Türkiye’ye satılacak savaş uçaklarının Yunanistan hava sahasını ihlal etmeyeceğine ve Amerika’nın çıkarlarına uygun olacağına dair garanti vermek zorunda.

Türkiye’ye F-16 satışını bazı şartlara bağlayan bir ekleme Yunan lobisine bağlı bir senatör  tarafından hazırlandı ve 179’a karşı 244 oy ile kabul edildi.

Erdoğan’dan ABD’ye Ortak Tatbikat Tepkisi

SDG konusunda Amerika'nın bugüne kadar attığı yanlış adımların devam ettiğini anlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye sınırlarına yakın bölgede SDG ile ortak tatbikat düzenleyen ABD ordusunun tutmunu eleştirerek, "SDG konusunda maalesef Amerika'nın bugüne kadar attığı yanlış adımlar devam ediyor. Tabii adına da dikkat ederseniz 'Suriye Demokratik Güçleri' olarak koyuyorlar. Yani bu bir kamuflajdır. Maalesef Amerika bu terör örgütlerine binlerce tır, araç, gereç, mühimmat bugüne kadar hep gönderdi. Daha hâlâ da gönderiyor. Tabii sadece Suriye'deki koalisyon güçleriyle yaptıkları ortak çalışma değil, aynı şeyleri maalesef Irak'ta da yaptılar. Hâlâ da yapmaya devam ediyorlar. Bu silah, mühimmat, araç gereç desteklerinin yanında eğitim noktasında da ciddi eğitim desteği de veriyorlar.” ifadelerini kullandı.

Erdoğan ve Biden Görüşecek Mi?

Erdoğan'ın açıklamasında kesin olarak Biden ile görüşeceğinden bahsetmedi. Bu, Türk Dışişleri Bakanlığı'nın Biden ekibinden henüz olumlu bir yanıt alamadığını gösteriyor.

İnternet Haber'de yer alan bilgiye göre Ankara'da üst düzey bir Türk yetkili, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden'ın bu ay içerisinde görüşmesi için Ankara ve Washington'ın temas halinde olduğunu belirtti.

Reuters'a konuşan yetkili, potansiyel görüşmede Türkiye-Rusya ilişkilerinin, ABD silahlarının ve Suriye ile Ukrayna'daki savaşların ele alınabileceğini dile getirdi.

Biden ve Erdoğan son olarak Haziran ayı sonunda Madrid'deki NATO Zirvesi sırasında yüz yüze görüşmüş; ABD lideri Türkiye'nin F-16 satın alma talebinin karşılanmasını desteklediğini dile getirmişti.

Türk yetkili, "Biden'la son görüşmeden sonra ABD yönetimi F-16'lar gibi bazı önemli konularda talep ettiğimiz gibi adım attı" dedi.

Suriye konusuna da değinen yetkili, "Suriye'de şu anda yeni bir sayfa açılabilir; ABD de bu yönde adımlar atmalı. Mesela YPG tehdidi iyi değerlendirilmeli. Bazı ABD'li yetkililer de bunun farkında" dedi.

Yetkili, görüşmede Türkiye-Yunanistan ilişkilerinin de gündeme gelebileceğini ifade etti.

Türkiye Neden Yunanistan Şartını Kabul Etmek İstemiyor?

ABD Kongresi'nin Biden yönetimine Türkiye'ye 40 adet F-16 savaş uçağı satışına ilişkin sözleşme metnini değiştirme talebi çok garptir ve Joe Biden hükümeti için özel bir sorun teşkil etmez, ancak kesinlikle Erdoğan hükümeti için sorun çıkarabilir. Bunun nedenleri şöyle:

1- Muhalefet partileri hükümetin böyle bir anlaşmayı imzalayarak Türkiye'nin güvenilirliğini ve bağımsızlığını ayaklar altına aldığını savunup iktidarı hedef almak için durumdan faydalanabilir.

2- Muhalefet, 10 ay daha görevde kalacak bir hükümetin, Türkiye'nin gelecek hükümetleri ve gelecek nesillin adına Yunanistan'a taahhüte bulunmasına  karşı çıkabilir.

3- Türkiye ile Yunanistan arasındaki derin anlaşmazlıklar göz önüne alındığında, F-16'yı Yunanistan hava sahasında kullanmama taahhüdünün imzalanması Türkiye'yi çok zayıf bir konuma getirecektir.

Erdoğan Tehdidini Gerçekleştirecek Mi?

Bu yazının başında da belirtildiği gibi Erdoğan, ABD'nin Türkiye'ye F-16 satmayı kabul etmemesi halinde ülkesinin İngiltere, Fransa veya Rusya seçeneklerinden birine gideceği tehdidinde bulundu. Erdoğan bunu gerçekten yapacak mı

Erdoğan'ın bir kez daha böyle bir tartışmalı adım attığını unutmamalıyız. Erdoğan Rusya'dan S-400 füze sistemi alımıyla bazen Amerika ve Avrupa'ya karşı çıkmaya istekli olduğunu gösterdi.

Birçok Türk yorumcu, Erdoğan'ın bu hamlesinin büyük bir hata olduğuna ve Ankara-Washington ilişkilerinin temeline dinamit koyduğuna inanıyor. O dönemde Obama yönetimi Patriot savunma sistemini Türkiye'ye satmayı reddetti, Fransa Türkleri oyaladı, Çinliler de Türkiye'ye füze satmak istemedi. Nihayetinde Erdoğan son alternatif ülke Rusya’ya başvurdu.

Şimdi Erdoğan’dan böyle bir hamle bekleyebilir miyiz? Yanıt olarak şunu söylemek gerekir: Erdoğan'ın Rus Sukhoi uçağını satın alması için birçok nedeni var ve Putin'i çabucak ikna edebilir. Ancak sorun şu ki Rusya şu anda savaşta ve uçak inşa etmek zaman alıyor. Erdoğan'ın da daha fazla zamanı yok, çünkü oy toplamak için seçimden önce uçakları teslim almak itiyor!

Fransa seçeneği konusunda Erdoğan'ın Macron'a yönelik sert sözlerinin sayısı çok arttığı için Türkiye ile Fransa arasındaki ilişkileri gergin durumda ve Erdoğan’ın bu güçlü Avrupa ülkesinden uçak alması pek mümkün gözükmüyor.

İngiltere örneğinde ise, Boris Johnson'ın başbakanlığı sırasında ön görüşmeler yapılıp Londra’nın onayı alındı. Fakat şu anda İngiltere'de Johnson başbakan değil ve kraliçe yerine yeni kral iktidara geldi.

Siyasi engeller kalkarsa Erdoğan için Amerika'dan uçak alımı en kısa yoldur. Zira F-16 üreticisi Lockheed Martin'in deposunda teslimata hazır onlarca savaş uçağı bulunuyor. Biden'ın Erdoğan'a böyle bir taviz vermeye istekli olup olmadığını veya bu anlaşmanın tamamlanmasını yaklaşan seçimlere kadar ertelemeyi tercih edip etmeyeceğini önümüzdeki süreçte göreceğiz.